حساسیت به شیر و عوارض ناشی از آن
حساسیت به شیر نوعی آلرژی غذایی است که به دنبال واکنش سیستم ایمنی به یکی از اجزاء تشکیل دهنده شیر هر حیوانی (به طور شایع به پروتئین آلفا اس وان کازئین در شیر گاو) ایجاد میشود. در شیر گاو تا کنون بیش از 20 پروتئین آلرژی زا شناخته شده که برخی آلرژی زایی بیشتر و برخی آلرژی زایی کمتر دارند . پروتئین های شیر گاو در 2 گروه عمده کازئین و پروتئین وی قرار می گیرند .
حساسیت به شیر گاو شایع ترین حساسیت غذایی در کودکان است که در اثر خوردن شیر گاو و یا در اثر مصرف شیر خشک تهیه شده از آن و یا تغذیه با شیر مادری که از شیر گاو یا سایر محصولات گاوی استفاده کرده است در کودک ایجاد می شود . در ایران هم شیر گاو شایع ترین ماده حساسیت زا در تمامی گروه های سنی به ویژه در کودکان کمتر از 12 سال مبتلا به حساسیت غذایی است .
مطالعات مختلف اپیدمیولوژیک نشان می دهد که آلرژی به شیرگاو در ۲.۵ درصد اطفال و ۰.۹ درصد از جمعیت عمومی دیده می شود (بنابراین نباید توقع داشت که مصرف شیر گاو در تمام کودکان همراه با عارضه باشد). معمولا تحمل در سنین ۳ تا ۵ سالگی اتفاق میافتد هرچند بنظر میرسد سن تحمل رو به افزایش است. با افزایش سن کودک احتمال بروز آلرژی کمتر می شود و از ۵ سالگی به بعد احتمال آلرژی بسیار کمتر می شود.
حساسیت به شیر با عدم تحمل لاکتوز فرق دارد . بیماری عدم تحمل لاکتوز را با حساسیت به شیر اشتباه نگیرید. در بیماری عدم تحمل لاکتوز (لاکتوز نوعی قند است که در محصولات لبنی یافت می شود.)، سیستم گوارش شما قادر به هضم لاکتوز نمی باشد.
علائم حساسیت به شیر
حساسیت به شیر زمانی شکل میگیرد که بدن به پروتئین شیر، چه وی و چه کازئین، واکنش نشان میدهد. اسهال یکی از رایجترین علایم حساسیت به شیر است. در شرایطی که شیر تهیه شده از هر پستانداری میتواند موجب این شرایط شود، شیر گاو عامل اصلی شناخته میشود. نشانهها وعلایم به طور معمول بین پنج دقیقه تا سه ساعت پس از خوردن یا نوشیدن غذای حاوی شیر پدیدار میشود. علایم فوری حساسیت به شیر عبارتند از:
- خس خس کردن
- کهیر زدن
- استفراغ
- گرفتگیهای شکمی
- مدفوع شل
- مدفوع خون آلود
- آبریزش بینی
- سرفه
- راش پوستی، معمولا اطراف دهان
واکنش های شدید در مبتلایان به حساسیت به شیر
در موارد نادر، حساسیت به شیر گاو باعث بروز واکنش شدید سیستم ایمنی بدن و به خطر افتادن جان فرزند می شود. این واکنش آنافیلاکسی ((anaphylaxis نام دارد. علایم و نشانه های آنافیلاکسی بلافاصله پس از بروز علایم و نشانه های حساسیت به شیر گاو نمایان می شوند که عبارتند از:
- متورم شدن و کهیر زدن پوست
- خس خس سینه و مشکل تنفسی
- تورم دهان، زبان، گلو و لب ها
- بی حس شدن بدن
- عدم واکنش فرد به محرک ها
تشخیص حساسیت به شیر گاو
پزشکان برای تشخیص حساسیت نوزادان و کودکان به شیر گاو آزمایش خون یا آزمون پوست را تجویز می کنند. روش دیگر تشخیص حساسیت، خوراندن مقادیر بسیار اندک این ماده غذایی به نوزاد در بیمارستان است. پزشکان معتقدند چون علایم و نشانه های بروز حساسیت دیرهنگام شدید است، والدین باید شیر گاو را زیر نظر متخصص تغذیه به فرزندان شان بخورانند. خدمات بهداشت ملی بریتانیا (NHS) آنالیز مو را جایگزین سایر روش های تشخیصی حساسیت به شیر گاو کرده است.
چگونه با حساسیت به شیر کنار بیاییم؟
با استفاده از لیستی که در زیر آمده است و با کمک برچسب های محصولات می توانید محصولاتی را که در آنها از شیر گاو و سایر فرآورده های لبنی استفاده شده است را تشخیص دهید. در مورد حساسیت به شیر بز و گوسفند با پزشک مشورت کنید. در بسیاری از افرادی که به شیر گاو حساسیت دارند، حساسیت به شیر بز و گوسفند نیز مشاهده می شود زیرا که پروتئین موجود در شیر بز و گوسفند با پروتئین موجود در شیر گاو که باعث ایجاد اختلال می شود یکسان است.
محصولاتی که باید از آنها اجتناب کنید:
- کره و روغن های حیوانی
- انواع پنیر
- خامه
- کاستارد (Custard)
- انواع شیر از جمله شیر خشک و دوغ
- ماست
- بستنی
- پودینگ
غذاهایی که در آنها شیر به کار رفته است
در مواد غذایی زیر اغلب از پروتئین شیر استفاده می شود. قبل از خرید این محصولات برچسب آنها را مطالعه کنید. اگر در رستوران یا مهمانی نیز با این غذاها پذیرایی شدید، حتما در این مورد سوال کنید.
- سس های سفید
- محصولاتی مانند نان، شیرینی جات، بیسکویت و کیک
- غلات صبحانه
- آدامس
- شکلات و شیرینی های خامه ای
- خامه ی قهوه
- پیراشکی ها
- مارگارین
- پوره سیب زمینی
- گوشت های کنسروی و فرآوری شده
- گز
- سس سالاد
- بستنی های میوه ای
اگر شما مواد زیر را بر روی برچسب محصولات غذایی مشاهده کردید مواظب باشید، این مواد نیز حاوی پروتئین شیر هستند:
- کره مصنوعی و یا طعم دهنده پنیر
- کازئین (Casein)
- کشک
- روغن حیوانی
- لاکتالبومین، لاکتالبومین فسفات
- لاکتوز، لاکتوگلوبولین، لاکتوفرین، لاکتولوز
- مایه ماست
- آب پنیر و یا محصولات آب پنیر
نکاتی که کیفیت زندگی افراد مبتلا به حساسیت شیر را ارتقاء می دهد
راه های دیگری برای دریافت ویتامین و مواد معدنی موجود در شیر پیدا کنید. محصولات لبنی سرشار از کلسیم، پروتئین و ویتامین های D و B۱۲ هستند. اگر شما و یا کودکتان به شیر آلرژی دارید، این کمبود را می توانید با موادی مانند بروکلی، اسفناج و سویا جبران کنید. مشاوره با متخصص تغزیه می تواند برای متعادل کردن رژیم غذایی به شما کمک کند.
جایگزین های محصولات لبنی را امتحان کنید. نوشیدنی سویا، برنج و شیر بادام که سرشار از کلسیم و ویتامین D هستند، می توانند گزینه های خوبی باشند. بستنی ها، شکلات ها، پنیر و ماست های بدون شیر را می توانید از فروشگاه ها تهیه کنید.
اگر کودک شما به محصولات لبنی حساسیت دارد در مورد محصولات غذایی ایمن با متخصص اطفال مشورت کنید.
از محصولات غیر خوراکی ای که حاوی شیر هستند اجتناب کنید. برچسب محصولات آرایشی، کرم ها و پماد ها را قبل از استفاده بخوانید. برخی از این محصولات حاوی شیر گاو هستند. برخی از دارو ها نیز حاوی آب پنیر هستند.
درمان خانگی حساسیت به شیر
همه ما افرادی را دیدهایم که از حساسیت به شیر رنج میبرند. شاید خود شما هم جزء این دسته از افراد باشید یا فردی را بشناسید که از حساسیت به شیر رنج میبرد. درمان های خانگی زیر می تواند به برطرف کردن حساسیت به شیر کمک کند.
۱. عسل
عسل از جهت خواص درمانی فراواناش، بسیار مشهور است. مصرف عسل به عنوان درمان خانگی بسیار موثر برای بیماریها و مشکلات مختلف تلقی میشود. از عسل برای درمان بسیاری از بیماریها و حساسیتهای فصلی استفاده میشود. عسل همچنین برای مقابله با حساسیت به شیر مفید است. پیش از صبحانه، یک قاشق غذاخوری عسل میل کنید. این کار را مرتبا انجام دهید تا به نتیجه دلخواهتان برسید.
۲. زنجبیل
زنجبیل دارای طیفی گسترده از خواص مختلف درمانی است. این داروی گیاهی از جهت فواید شگفتانگیزش برای سلامتی بسیار مشهور است. زنجبیل برای درمان انواع مختلف حساسیتها از جمله حساسیت به شیر بسیار موثر است. زنجبیل با بالا بردن قدرت تحمل بدن در مقابل پروتئینهای شیر در افراد مبتلا به این نوع حساسیت، به کاهش علائم این بیماری در آنها کمک میکند. همچنین به کاهش سطوح هیستامین – به عنوان عامل اصلی واکنشهای حساسیتی در بدن – نیز کمک میکند.
۳. آب هویج
مصرف آب هویج یکی از درمانهای خانگی موثر برای رفع حساسیت (آلرژی) به شیر است. اگر آب هویج را با آب انار، خیار، و چغندر (لبو) مخلوط کنید، نوشیدنی به دست میآید که برای تسکین علائم حساسیت به شیر بسیار مفید است. همچنین آب هویج به تسکین انواع دیگر حساسیتها نیز کمک میکند. این نوشیدنی با بالا بردن قدرت تحمل بدن در مقابل مواد حساسیتزای موجود در شیر، تاثیر آنها را در بدن کاهش میدهد. برای بالا بردن تاثیر درمانی آب هویج، بهتر است آن را مرتبا همراه صبحانه نوش جان نمایید.
۴. زردچوبه
زردچوبه قرنها است برای درمان مشکلات و بیماریهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. این ادویه، دارویی محبوب و بسیار موثر به حساب میآید. زردچوبه از جمله خوراکیهایی است که به عنوان درمانی خانگی برای بسیاری از بیماریها استفاده میشود. این داروی گیاهی دارای خواص ضد التهابی است. زردچوبه به تسکین علائم ناشی از حساسیت به شیر کمک میکند. مرتبا در غذاهایتان از زردچوبه استفاده کنید تا از بهترین فواید آن بهرهمند شوید. همچنین نوشیدن شیر زردچوبه به هشت دلیل برای سلامتیتان لازم است.
۵. زعفران
زعفران در درمان علائم حساسیت به شیر بسیار موثر است. زعفران دارای ارزش دارویی فراوان است. برای خلاصی از شر حساسیت به شیر، همیشه به غذاهایتان زعفران اضافه کنید. نه تنها از زعفران برای طعم دادن به غذا استفاده میکنند، بلکه برای مقابله با حساسیت به شیر نیز به کار برده میشود.
درمانهای خانگی بالا به کاهش علائم ناشی از حساسیت به شیر کمک میکنند. به جای استفاده از داروهای شیمیایی، توصیه میشود از درمانهای خانگی استفاده کنید که نه تنها عوارض جانبی ندارند، بلکه شما را از مراجعه به داروخانه و صرف هزینه و انرژی بینیاز کرده و به درمان بیماری شما کمک می کنند.
بیشتر بخوانید:
حساسیت پوستی کودکان را بیشتر بشناسید!
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم
- برچسبها
- حساسیت به شیر
دیدگاه ها