سندرم آسپرگر؛ نشانه ها، علل، عوامل خطر، عوارض و روش های درمان

سندرم آسپرگر چیست و چه علائمی دارد؟

سندرم آسپرگر یا اختلال اسپرگر (Asperger's Syndrome)، در گروه اختلال‌های نورونی قرار می‌گیرد که بر روی رفتار، گفتار، ارتباطات و الگوی تعاملات اجتماعی اثر می‌گذارد. سندرم آسپرگر، از روی نام پزشک اتریشی که در سال ۱۹۴۴ برای اولین بار این اختلال را تشخیص داد، نامگذاری شده است. در سال ۲۰۱۳ نشانگان آسپرگر به عنوان یکی از زیر شاخه‌های طیف اوتیسم شناخته شد.

هنگامی که فردی مبتلا به سندروم آسپرگر را می‌بینید، احتمالا دو نکته توجه‌تان را جلب می‌کند. آن‌ها بهره هوشی متوسط یا کمی بیش از دیگر کودکان دارند، اما در مهارت‌های اجتماعی بسیار ضعیف هستند. هم چنین روی یک موضوع یا کار آنقدر تمرکز کرده که بار‌ها و بار‌ها آن را تکرار می‌کنند.تحقیقات نشان داده که احتمال ابتلا به سندرم اسپرگر در پسران ۵ برابر دختران است و از هر ۲۰۰۰ کودک، ۵ تای آن‌ها به سندرم آسپرگر مبتلاست.

علائم و نشانه‌های سندروم آسپرگر در دوران نوجوانی و بزرگسالی

نشانه‌های این بیماری از همان ابتدای کودکی نمایان می‌شوند.پدر و مادر متوجه می‌شوند که کودک نمی‌تواند ارتباط چشمی برقرار کند. در موقعیت‌های اجتماعی نمی‌داند چگونه رفتار کند یا در پاسخ به صحبت دیگران چه پاسخی بدهد.زبان بدن یا حالات چهره افراد را تشخیص نمی‌دهد. به طور مثال از اخم کردن، عبوس شدن و برافروخته شدن افراد، تشخیص نمی‌دهسد که عصبانی شده‌اند.کودک به ندرت احساسات خود را بروز می‌دهد. حتی وقتی که شاد است یا لطیفه‌ای می‌شنود، نمی‌خندد. بطور یکنواخت و بدون هیچ هیجان و احساسی صحبت می‌کند.

کودکان مبتلا به این سندروم معمولا درباره خود و سوژه مورد علاقه‌شان زیاد حرف می‌زنند و یک کار را بار‌ها و بار‌ها تکرار می‌کنند.این کودکان تغییر را دوست ندارند. مثلا یک غذا را هر روز برای صبحانه می‌خورند و از جابجا شدن کلاس‌ها در مدرسه ناراضی‌اند.به جزییات اشیا و طرح ها بسیار دقت می‌کنند و قادر هستند برای مدتی طولانی به تنهایی بازی کنند یا به کاری مشغول شوند.کودکان مبتلا به این سندروم به گونه‌ای خاص و متفاوت از دیگران فکر می‌کنند.

تشخيص افتراقی اختلال آسپرگر از اتيسم

ملاك هاي تشخيصي تقريبا مشابه اتيسم مي باشند يعني موارد مشابهي بين اين دو از نظر تعاملات اجتماعي، ارتباطات و دامنه فعاليت ها و علايق وجود دارد. اما مشخصه اصلي افتراق اختلال آسپرگر از اتيسم عدم وجود تاخير مشخص در شروع تكلم و رشد زباني مي باشد.از طرف ديگر اين كودكان و نوجوانان از نظر مهارت هاي خودياري و تعاملات اجتماعي مشكل جدي ندارند. آنها تمايل دارند با ديگرا ارتباط برقرار كرده صحبت نمايند اما تون كلام گاهي غير آهنگين و يكنواخت است و گاهي تكلم آهنگين و پرسشی است.

ژست هاي غير كلامي كه بيان گر احساسات دروني است، كمتر وجود دارد، از نظر توليد كلام يا خيلي زود يا كم صحبت مي كنند يا طرز تكلم آنها عجيب و غريب به نظر مي آيد. از ضمير «من» كمتر استفاده كرده و بيشتر نام خود را به زبان مي آورند. مبتلايان در مورد درك مفاهيم طنزآميز و شوخي مشكل دارند. وجه تمایز این سندرم از مبتلایان به اوتیسم کلاسیک حفظ مهارت‌های تکلمی و شناختی است.

با این وجود این بیماری جزو بیماریهای طیف اوتیسم( ASD ) شمرده می‌شود:

توانایی‌ها و روابط اجتماعی ضعیف، رفتارهای وسواسی و تکراری، و خویشتن-محوری در آنها دیده می‌شود. ممکن است توانایی‌های حرکتی به طور محدودی کامل نشود و در طرز راه رفتن یا انجام فعالیت‌های حرکتی پیچیده تر مثل راندن دوچرخه یا توپ بازی مشخص شود.افرادی که دچار این اختلال هستند داری مشکلات فراوان در تعاملات اجتماعی هستند و دارای خصوصیات رفتاری کلیشه‌ای در رفتارها و علایق هستند.

افراد مبتلا به این سندرم، در روابط اجتماعی بسیار ضعیف هستند اما ﻣﻌﻤﻮﻻ اﺧﺘﻼل ﻳﺎدﮔﻴﺮﯼ ﻧﺪارﻧﺪ. کودکان مبتلا به آسپرگر تنها به یک موضوع علاقه نشان می‌دهند و تمایل دارند همه چیز را در ارتباط با آن موضوع واحد بدانند و راجع به دیگر مباحث کمتر صحبت می‌کنند.

بنابراین این کودکان بدلیل مهارت‌های اجتماعی ضعیف و دامنه محدود علایق از دیگران جدا می‌شوند و برقراری ارتباط با سایرین را با رفتار غیر متعارف و نامناسب خود و یا در خواست صحبت کردن، تنها راجع به یک موضوع خاص، غیرممکن می‌سازند. سندرم آسپرگر معمولاً دیرتر از اوتیسم دیده می‌شود و معمولاً بعدتر مشخص می‌گردد .

درمان سندرم اسپرگر

از آنجا که هر کودکی با کودک دیگر متفاوت است، یک درمان برای تمام کودکان پاسخگو نیست. ممکن است پزشک چند نوع درمان را امتحان کند تا مناسب‌ترین آن را برای کودک شما انتخاب کند.

درمان‌ها شامل موارد زیر است:

آموزش مهارت‌های اجتماعی. درمانگر در جلسات گروهی یا فردی به کودک یاد می‌دهد که چگونه با دیگران ارتباط برقرار کند و خود را به مناسب‌ترین شکل نشان دهد.

گفتار درمانی. گفتار درمانی موجب بهبود مهارت‌های ارتباطی کودک می‌شود. برای مثال کودک یاد می‌گیرد که چگونه هنگام صحبت کردن تن صدای خود را بالا و پایین ببرد و یکنواخت حرف نزند. هم چنین می‌آموزد که چگونه یک مکالمه دو یا چند نفره را دنبال کند. او می‌آموزد که چگونه ارتباط چشمی برقرار کند و با حرکات دست خود مفاهیم را منتقل کند.

درمان رفتاری - شناختی. به کودک کمک می‌شود تا به شیوه‌ای نو فکر کند و احساسات و رفتار‌های تکراری خود را بهتر کنترل کند. همچنین قادر می‌شود تا بحران‌ها، رفتار‌های انفجاری و وسواس‌های خود را مدیریت کند.

آموزش پدر و مادرها. همان تکنیک‌هایی که برای بهبود رفتار اجتماعی به کودک یاد داده می‌شود، برای پدر و مادر‌ها نیز تشریح می‌شود تا در منزل با کودک تمرین کنند. برخی پدر و مادر‌ها از کمک مشاور برای مواجهه با چالش‌های زندگی با فرد مبتلا به سندرم اسپرگر بهره می‌گیرند.

آنالیز رفتار کودک. در این روش به رفتار‌های اجتماعی و ارتباطی مثبت کودک، پاداش تعلق می‌گیرد و رفتار‌های ناپسند نادیده گرفته می‌شود. درمانگر با پاداش دهی به کودک از طریق ایجاد "اجبار مثبت" به نتیجه دلخواه دست می‌یابد.

دارو درمانی. هیچ داروی مشخصی از سوی سازمان غذا و داروی امریکا برای درمان سندرم آسپرگر و بیماری اوتیسم شناخته نشده است. ممکن است برخی دارو‌ها برای کنترل علایم بیماری مانند افسردگی و اضطراب تجویز شوند. معمولا پزشک دارو‌های زیر را تجویز کند:

دارو‌های بازدارنده بازجذب سروتونین ((selective serotonin reuptake inhibitors (SSRI)

• دارو‌های آنتی سایکوتیک
• دارو‌های محرک

علائم افسردگی کودکان و وظایف والدین در این شرایط

با درمان درست، کودک یاد می‌گیرد که چگونه چالش‌هایی که در جامعه با آن مواجه می‌شود، را کنترل کند. بدین ترتیب در مدرسه و در زندگی موفق می‌شود.