بیماری ضعف عضلات چیست؟
ضعف عضلات به معنی کاهش قدرت در یک یا چند عضله است. ضعف عضلانی علل زیادی دارد. ممکن است علل ضعف عضلات رایج یا نادر، خطرناک یا کم خطر، موقت یا دائمی باشد. معمولا زمانی که مغز از طریق نخاع و اعصاب، سیگنالهای حرکتی را به یک عضله میفرستد، فرد به طور اختیاری عضله را منقبض میکند. اگر مغز، سیستم عصبی، عضلات یا ارتباط بین اینها در اثر یک بیماری یا آسیب از بین رفته باشد، عضلات به صورت طبیعی منقبض نمیشوند. این عدم انقباض طبیعی عضلات باعث ضعف عضلات میشود.
بیماریهای سیستم عصبی عضلانی، آسیبهای وارده، بیماریهای متابولیک، وسموم، همه باعث ایجاد ضعف عضلات میشوند. خوشبختانه، ضعفهای عضلانی که بدون دلیل ایجاد میشوند، در اکثر موارد برگشت پذیر بوده و به خودی خود برطرف میشوند. در موارد بسیار نادر، ضعف عضلات تنها نشانه وجود یک بیماری خطرناک است. علائم و نشانههای ضعف عضلات شامل مشکل در انجام فعالیتهای روزانه مانند نوشتن، یا مشکل در راه رفتن و از دست دادن تعادل است.
ضعف عضلات زمانی ایجاد میشود که فرد حتی با تلاش زیاد نیز نتواند یک عضله را به اندازه طبیعی منقبض کرده یا آن را حرکت دهد. چه فرد بیمار باشد و چه فقط به کمی استراحت نیاز داشته باشد، ضعف عضلات مشکلی است که تمام افراد گاهی به آن دچار میشوند. به عنوان مثال، کار بدنی سخت باعث خستگی عضلات فرد میشود و فرد باید کمی به عضلات استراحت دهد تا بهبود یابند.اما اگر بیمار به ضعف عضلانی دائمی دچار باشد، یا ضعف عضلات او هیچ دلیل و علتی نداشته باشد، ممکن است نشانه وجود یک بیماری باشد.
با افزایش سن مقدار بافتهای عضلانی و قدرت عضلانی کاهش مییابد. این تغییرات تا حدودی به این دلیل رخ میدهد که فعالیت افراد مسن کمتر میشود و همچنین تولید هورمونهای تحریککننده توسعه عضلانی کاهش مییابد. بنابراین برای افراد مسن، استراحت در بستر در اثر بیماری میتواند اثر مخربی داشته باشد. در مقایسه با افراد جوانتر، در سالمندان شروع بیماری باعث آغاز تحلیل بافت و قدرت عضلانی میشود و در طول دورهی بیماری از دست دادن بافت عضلانی با سرعت بیشتری اتفاق میافتد.
علت ضعف عضلات
علل متابولیک ضعف عضلات
ضعف عضلات ممکن است در اثر علل متابولیک ایجاد شود که عبارتند از:
- بیماری آدیسون (عدم تولید هورمون توسط غدد فوق کلیوی)
- هیپرپاراتیروئیدسم (پرکاری غدد پاراتیروئید)
- هیپرتیروئیدیسم (پرکاری تیروئید)
- هایپوکالمبا (کاهش پتاسیم)
- هایپوناترمیا (کاهش سدیم)
علل عصبی ضعف عضلات
ضعف عضلات ممکن است علل عصبی داشته باشد. علل عصبی ضعف عضلانی عبارتند از:
- فلج بل (تورم یا التهاب عصبی که عضلات صورت را کنترل میکند)
- فلج مغزی (شرایطی که بر مغز و عملکرد سیستم عصبی اثر میگذارد)
- بیماری شارکو ماری توث (نوعی بیماری ارثی که بر اعصاب محیطی اثر میگذارد)
- سندرم گلین بار (نوعی اختلال خود ایمنی اعصاب)
- MS یا تصلب بافت چندگانه (نوعی بیماری که بر مغز و نخاع تاثیر گذاشته و باعث ضعف، عدم تعادل و مشکلات دیگر میشود)
- گرفتگی یا فشار عصب، مانند عصب اولنار در بازو
- سکته مغزی
بیماریهای عضلانی که باعث ضعف عضلات میشوند
برخی از بیماریهای عضلانی نیز ممکن است باعث ضعف عضلات شوند. این بیماریها عبارتند از:
- اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS، که به بیماری لو گهریگ نیز معروف است. اسکلروز جانبی آمیوتروفیک یک بیماری عصبی - عضلانی شدید است که باعث ضعف و ناتوانی عضلات میشود)
- درماتومیوزیت (التهاب عضله و راشهای پوستی از علائم اصلی این بیماری هستند)
- دیستروفی عضلانی (یک اختلال ارثی که باعث از دست دادن تدریجی بافت عضلانی و ضعف عضلات میشود)
سموم ایجاد کننده ضعف عضلات
ممکن است ضعف عضلات در اثر وجود برخی سموم باشد. این سموم عبارتند از:
- بوتولیسم (یک مسمومیت غذایی شدید که در اثر باکتري كلستريديوم بوتولينوم ایجاد میشود)
- مصرف خوراکی حشره کشها
- قرار گیری در معرض گاز اعصاب
- مسمومیت فلجکننده صدف
دیگر علل ضعف عضلات
ضعف عضلات ممکن است علل دیگری داشته باشد که عبارتند از:
- آنمی (کمبود سلولهای قرمز خون)
- آسیب ایجاد شده در اثر استفاده بیش از حد از عضله
- پلیموئوزیت (ضعف و التهاب گستردهی عضلات)
تشخیص علت ضعف ناگهانی بدن
اگر بدون هیچ دلیلی دچار ضعف ناگهانی بدن شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید. باید بدانید که چه مدت است این احساس را دارید و کدام ماهیچههایتان سست شدهاند چون احتمالا پزشکتان سؤالهایی در این رابطه از شما میپرسد. او ممکن است در مورد دیگر نشانههای بیماری و سابقهی پزشکی خانوادهتان هم سؤالهایی داشته باشد.احتمالا پزشکتان بازتاب (رفلکس) و احساس ماهیچههایتان را معاینه میکند و در صورت لزوم ممکن است انجام آزمایشهای دیگری را هم توصیه کند مانند:
- امآرآی (MRI) یا سیتیاسکن (CT) برای بررسی ساختار داخلی بدن؛
- آزمایشهای عصبی برای بررسی کارایی سیستم عصبی؛
- الکترومیوگرافی ماهیچه (EMG) برای بررسی فعالیت عصبهای درون ماهیچهها؛
- آزمایش خون برای بررسی احتمال عفونت یا بیماریهای دیگر
عوارض عدم درمان ضعف عضلات
از آنجا که ضعف عضلات ممکن است در اثر بیماری های جدی به وجود آمده باشد، عدم درمان ممکن است باعث ایجاد عوارض و آسیب های دائمی شود. زمانی که علت بیماری تشخیص داده شد، بیمار باید برنامه درمانی که با کمک پزشک برای او آماده شده را دنبال کند تا خطر ایجاد عوارض احتمالی کاهش یابد. عوارض احتمالی عبارتند از:
- از دست دادن تحرک
- فلج
- از دست دادن دائمی احساس
- آسیب دائمی به عصب (در اثر تحت فشار قرار گرفتن عصب) از جمله فلج
- گسترش عفونت
زمان مراجعه به پزشک برای درمان ضعف عضلات
در برخی موارد، ضعف عضلانی زندگی فرد را به خطر می اندازد، مخصوصا اگر به طور ناگهانی و در یک سمت بدن ایجاد شود. اگر بیمار هریک از موارد ناگهانی و مهلک زیر را داشت باید فورا به پزشک مراجعه کند:
- اندازه غیر طبیعی مردمک چشم یا نشان ندادن عکس العمل به نور
- کاهش سطح هوشیاری، مانند عدم پاسخگویی یا از دست دادن هوشیاری
- فلج یا ناتوانی در حرکت دادن قسمتی از بدن
- شکم درد شدید
- تغییر ناگهانی دید، از دست دادن بینایی یا چشم درد
- سردرد شدید (شدیدترین سردرد زندگی)
مقابله با ضعف عضلات از طریق تغذیه
برای نگه داری شکل عضله و توانایی عملکرد آن، باید هر روز، به طور مرتب از عضله ضعیف کار کشید. درست عمل کردن و هماهنگی عضلات بستگی به عناصر مغذی و تغذیه درست دارد. اصولا تغذیه درست به همراه ورزش کردن، موجب حفظ سلامتی عضلات و اعصاب می گردد. بدن برای تقویت و محکم شدن عضلات به مواد غذایی نیاز دارد. برخی از این مواد غذایی عبارتند از:
سفیده تخم مرغ
سفیده تخم مرغ برای تقویت و محکم کردن عضلات بسیار مهم است. برای همین است که افراد ورزشکار حتما از این ماده غذایی استفاده می کنند.در سفیده تخم مرغ، نسبت پروتئین به چربی 60 به 1 است. سفیده تخم مرغ یکی از خالص ترین منابع پروتئینی در دنیا می باشد. همچنین سفیده تخم مرغ دارای مقدار کمی کربوهیدرات و منبع غنی ویتامین ها و عناصر معدنی است.
مرغ و بوقلمون
این دو ماده غذایی برای عضلات، مهم به حساب می آیند. مرغ و بوقلمون علاوه بر پروتئین، مقدار کمی چربی های اشباع دارند.
ماهی
اگر می خواهید بدنتان عضلانی و محکم باشد، باید چربی غذای خود را کم کنید. اما باید چربی های ضروری از قبیل امگا 3 را وارد بدن خود کنید. ماهی ها از قبیل:سالمون، تن، قزل آلا و ساردین بهترین منبع پروتئین و چربی های سالم می باشند.
لوبیا و حبوبات
چرا هرگاه می خواهید عضلات خود را محکم کنید، فقط به گوشت فکر می کنید؟ لوبیا و حبوبات علاوه بر تامین پروتئین، دارای فیبر نیز می باشند. فیبر برای تنظیم حرکات روده بسیار مهم است. علاوه بر آن میزان ترشح انسولین را تنظیم می کند که این اعمال برای رشد عضله و کمک به عملکرد آن در جذب و استفاده از مواد مغذی و مکمل ها مهم می باشد. در یک لیوان لوبیا چیتی، 14 گرم پروتئین و 14 گرم فیبر دارد و برای همین است که ورزشکاران تمایل به خوردن آن دارند.
گوشت قرمز
این غذا دارای پروتئین، آهن، روی و ویتامین های گروه B می باشد. گوشت قرمز نسبت به حجم خود، دارای مقدار زیادی کالری است.اما به خاطر چربی اشباع زیاد آن، نمی توان هر روز به عنوان غذای اصلی خود، گوشت قرمز خورد.
کربوهیدراتی که آرام بسوزد
عضله فقط با کمک پروتئین ساخته نمی شود، بلکه احتیاج به کربوهیدراتی نیز دارد که به آرامی بسوزد و عضلات را حفظ کند. این کربوهیدرات ها در غذاهایی از قبیل نان و غلات و سیب زمینی یافت می شوند.هنگامی که ورزش می کنید، گلیکوژن عضله (کربوهیدرات ذخیره شده در عضله)، مهم ترین منبع سوخت برای تامین انرژی عضله می باشد.ولی اگر گلیکوژن موجود در عضلات در اثر فعالیت بدنی شدید کاهش یابد، قدرت بدنی شما کم می شود، بنابراین بدن از خود عضلات به عنوان سوخت استفاده می کند و عضلات کوچک می شوند.
آب
آب برای ساخت عضله، بسیار مهم تر از گوشت است. 70 درصد بدن ما، از آب تشکیل شده است. عضلات، رباط ها و بافت های بدن ما دارای آب هستند. همچنین یکی از مهم ترین اجزای بدن ما یعنی خون، دارای آب می باشد.
هنگامی که می خواهید قدرت بدنی خود را بالا ببرید، باید آب مصرف کنید تا از کم آبی بدن و لاغر و بد شکل شدن عضلات جلوگیری کنید.
درمان ضعف عضلانی
برنامه درمان ضعف عضلانی برای هر فرد با توجه به علل ایجاد ضعف عضلانی، وجود بیماری های دیگر در بدن فرد، سن و سوابق پزشکی فرد، شدت ضعف عضلانی و موارد دیگر، متفاوت است. معمولا درمان ضعف عضلانی شامل یک برنامه درمان چند منظوره برای رویارویی با علل، کمک به افزایش قدرت، کاهش احتمال ایجاد عوارضی مانند آتروفی عضله، و کمک به داشتن یک زندگی سالم و فعال است.
معمولا درمان شامل یک دوره استراحت، نوشیدن آب کافی و تغذیه مناسب، و مراقبت های پزشکی منظم است. همچنین توصیه می شود که فرد توانبخشی، طب فیزیکی، کار درمانی، و یک برنامه ورزشی منظم نیز داشته باشد. ممکن است برای محافظت از عضلات ضعیف و در برخی موارد برای بهبود تحرک فرد، به اسپلینت های ارتوپدی، عصاها، چوب های زیر بغل، یا یک واکر نیاز باشد.
در برخی موارد ممکن است برای کاهش التهاب سیستم عصبی در بیماریهایی مانند فلج بل، فلج چندگانه و میاستنی گراویس (بیماری خودایمنی مزمن عصبی عضلانی) ، داروهای کورتیکواستروئید نیز تجویز شود. برای درمان ضعف عضلانی ناشی از عفونت باکتریایی نیز معمولا داروهای آنتی بیوتیک تجویز میشود.
ضعف عضلانی ناشی از کم خونی نیز با ترانسفوزیون و درمان شرایط ایجاد کنندهی کم خونی، درمان میشود. ضعف عضلانی ناشی از عدم تعادل الکترولیتها و یا کم آبی نیز معمولا با درمان شرایطی که باعث کم آبی شده و جبران الکترولیتها از راه خوراکی یا تزریق درون وریدی مایعات و الکترولیتها امکانپذیر است.
نکات مهمی که باید به آن توجه کنید
- بسیاری از افراد زمانی که در واقع فقط خسته شدهاند و یا حرکت آنها به علت درد و یا سفتی محدود شده است، به اشتباه میگویند که احساس ضعف دارند.
- ضعف عضلانی واقعی تنها زمانی رخ میدهد که بخشی از مسیر لازم برای حرکت ارادی ماهیچه (از مغز به ماهیچهها) دچار اختلال عملکرد شود.
- اگر ضعف شدید در طول چند روز یا چند ساعت شدیدتر میشود یا اگر فردی هر یک از علائم هشداردهنده در ارتباط با ضعف عضلات داشته باشد باید به پزشک مراجعه کنید.
- اغلب پزشکان میتوانند تعیین کنند که واقعاً مشکل ضعف عضلانی است یا خیر و بر اساس علائم و نتایج حاصل از معاینات فیزیکی، علت ضعف را تشخیص دهند.
- فیزیوتراپی معمولاً در حفظ قدرت عضلانی بدون توجه به دلیل ضعف، مفید است.
پیشگیری از ابتلا به بیماری ضعف عضلات
به طور مرتب ورزش کنید تا:
۱) قدرت و انرژی به دست آورید.
۲) اعصابتان را آرام کنید.
۳) قابلیت انعطاف بدنتان را افزایش دهید.
۴) عضلات خود را تقویت کنید.
۵) خستگی را از خودتان دور کنید.
بیشتر بخوانید:
حرکات ورزشی برای تقویت عضلات شانه
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم
دیدگاه ها