پسوریازیس +درمان این بیماری

بیماری پسوریازیس چیست؟ علایم و دلایل پسوریازیس

با دلگرم همراه باشید تا با دلایل و درمان این بیماری بیشتر آشنا شوید.

بیماری پسوریازیس

یک بیماری شایع پوستی است که، چرخه زندگی سلول‌های پوستی را بهم می‌زند. پسوریازیس با افزایش سرعت ساخت سلول بر سطح پوست ، باعث بوجود آمدن تکه های نقره ای ضخیم و خارش دار، خشک و یا تکه های قرمز که گاهی اوقات دردناک هم هستند، می‌شود.

این تکه ها بیشتر در نقاط اطراف پوست سر، آرنج و زانو ظاهر می‌شوند. برای بعضی از افراد بیماری پسوریازیس فقط آزاردهنده است، اما برای بعضی دیگر این بیماری بخصوص اگر با ورم مفاصل همراه باشد، باعث از کار افتادگی می‌شود.

پنج نوع اصلی پسوریازیس

• پلاکی
• خالدار
• معکوس
• پوسچولار
• اریترودرمیک
  

شایع‌ترین آن پسوریازیس پلاک مانند است که با ناحیه‌هایی قرمز رنگ با پوششی نقره‌ای و سفید از سلول‌های مردهٔ پوست مشخص می‌شود. پسوریازیس در هر نقطه‌ای از بدن مانند زانو، آرنج، پوست سر و کف دست و پا می‌تواند مشاهده شود و با سایر شرایط جسمی جدی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و افسردگی در ارتباط است. حدود ۳۰ درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس به آرتریت پسوریاتیک مبتلا می‌شوند.

علائم این بیماری به چه صورت است ؟

علائم این بیماری در حالت خفیف ایجاد برجستگی‌ و لک‌های پوستی قرمز رنگهمراه با پوسته‌های سطحی مشخص است.

چه کسانی به بیماری پسوریازیس مبتلا می‌شوند ؟

ابتلا به بیماری سوریازیس خیلی قابل پیش‌بینی نیست. این بیماری اغلب در دو طیف سنی حدود 20 سال و افراد بالای 60 سال دیده می‌شود. با این حال در سن‌های مختلف هم این بیماری گزارش شده است. همان طور كه گفته شد عوامل خانوادگی نیز در ابتلا به این بیماری موثر است در فرزندانی كه پدر یا مادر آنها مبتلا هستند بیشتر دیده می‌شود. اما در بعضی مواقع خود فرد به عنوان اولین نفر در خانواده به این بیماری مبتلا می‌شود.

باور بر این است که پسوریازیس یک بیماری ژنتیکی است و محرک‌های آن استرس، صدمه به پوست، برخی داروها و عفونت می‌باشد.

پسوریازیس اغلب در سنین جوانی شروع می‌شود، اما می‌تواند در هر سنی از دوران نوزادی تا سنین کهولت شروع شود. زنان و مردان تقریباً به یک نسبت به این بیماری مبتلا می‌شوند.در حال حاضر این بیماری درمان قطعی ندارد، اما داروهای بسیاری وجود دارند که با استفاده از آنها، پسوریازیس کنترل می‌شود. انواع روش‌های کنترل پسوریازیس عبارتند از: درمان‌های موضعی، نور درمانی، داروهای سیستمیک، بیولوژیک و طب مکمل و جایگزین.

پسوریازیس اگر چه آزار دهنده است ولی در صورت درمان مناسب و رعایت دستورهای پزشکی، می‌توان با آن کنار آمد و بیماری را کنترل کرد.حدود ۲٪ و بیش از ۱۲۵ میلیون نفر از مردم جهان پسوریازیس دارند و ۲۹ اکتبر (۷ آبان) روز جهانی پسوریازیس می‌باشد.

چگونه پسوریازیس تشخیص داده می‌شود ؟

اغلب بیماری پسوریازیس با معاینه بالینی تشخیص داده می‌شود. متخصصین پوست که آموزش کافی دیده اند خیلی سریع با معاینه کامل پوست می‌توانند بیماری را تشخیص بدهند. اما در مواردی که ضایعات مشکوک هستند می‌توان از بیوپسی پوست استفاده کرد به طوری که با تکه‌برداری کوچک از پوست و بررسی کامل آن می‌توان تشخیص بیماری را تایید كرد.

میزان شیوع پسوریازیس در جامعه چقدر است ؟

متاسفانه در کشور خودمان آمار دقیقی از شیوع این بیماری وجود ندارد، اما حدود 2 تا 5 در صد از جوامع مختلف درگیر این بیماری هستند. درصد آمار کلی دنیا نشان می‌دهد که بیماری پسوریازیس نسبت به بیماری‌های پوستی دیگر جزو بیماری‌های شایع پوستی محسوب می‌شود. با این حال بین کل افراد جامعه خیلی زیاد دیده نمی‌شود.

پسوريازيس در چه سني ايجاد مي‌شود؟

پسوريازيس اغلب در سنين جواني شروع مي‌شود، اما مي‌تواند در هر سني از دوران نوزادي تا سنين كهولت شروع شود. هم زنان و هم مردان تقريباً به يك نسبت به اين بيماري مبتلا مي‌شوند.

بيماري از كجا مي‌آيد؟ و چه عواملي در بروز آن دخيل هستند؟

اين سئوال اغلب از اولين سوالاتي است كه بيمار مبتلا به پسوريازيس يا همراهان وي از پزشك خود مي‌پرسند. پاسخ به اين سوال گرچه چندان ساده نيست اما بطور اختصار مي‌توان گفت كه عوامل متعددي در ايجاد شدن بيماري پسوريازيس موثرند و به اصطلاح اين بيماري يك بيماري چند عاملي يا موتي فاكتوريال است. از ميان اين عوامل بدون شك وراثت نقش اساسي دارد.

بررسي‌هاي متعدد ژنتيكي نقش ارث را ثابت كرده است، هرچند تنها در 3/1 موارد، سابقة وجود بيماري در ساير اعضاي خانواده ديده مي‌شود. اين مسئله نشان دهندة آن است كه عوامل ديگري غير از وراثت نيز در پديد آمدن اين بيماري دخيل هستند كه از مهمترين اين عوامل مي‌توان به موارد زير اشاره كرد؛

1- عوامل روحي: بي‌شك استرس‌هاي مختلف روحي و هيجاني در بروز يا تشديد بيماري پسوريازيس موثرند و در بسياري از موارد خود بيمار به رابطه اين استرس‌ها با بيماري خويش پي مي‌برد.

2- عفونتها: در مورد ارتباط عفونت‌ها با پسوريازيس اتفاق نظر وجود ندارد. شايد تنها رابطه ثابت شده بين اشكال قطره‌اي پسوريازيس و عفونتهاي حاد استرپتوكوكي باشد.

3- صدمات فيزيكي: علاوه بر استرس‌هاي روحي، صدمات فيزيكي به پوست نيز مي‌تواند باعث ايجاد شدن پسوريازيس در محل ورود آسيب شود. بطور شايع خود بيمار نيز اين تجربه را پيدا مي‌كند كه درست در محل خراشيدگي پوست يا محل برش جراحي، ضايعات پسوريازيس ايجاد مي‌شوند. روي همين اساس است كه به بيمار مبتلا به پسوريازيس توصيه مي‌شود كه از كندن پوسته‌ها و خراشيدن پوست خود پرهيز كند، چراكه اين عمل مي‌تواند باعث تشديد بيماري وي شود.

4 - داروها: بسياري از داروهايي كه بيمار مصرف مي‌كند مي‌تواند باعث ايجاد شدن يا شعله‌ور شدن پسوريازيس شود. از مهمترين اين داروها مي‌توان به تركيبات ليتيوم، داروهاي مسدود كننده بتا مثل پروپرانولول و اتنولول، داروهاي ضد مالاريا مثل كلروكين، كلونيدين و تركيبات يد اشاره كرد.

5 - عوامل هورموني و متابوليك: پسوريازيس اغلب با عوامل هورموني نيز در ارتباط است. براي مثال بطور معمول در جريان حاملگي، پسوريازيس تخفيف يافته و برعكس پس از حاملگي و در جريان شيردهي تشديد مي‌شود. همچنين كمي كلسيم خون نيز مي‌تواند باعث تشديد پسوريازيس شود.

6- نور آفتاب: اكثر بيماران اذعان مي‌دارند كه بيماري ايشان در زمستان بدتر مي‌شود. شواهد گوناگون ديگر نيزحاكي از آن است كه نور آفتاب باعث بهبودي پسوريازيس مي‌شود. با اين وجود هستند بيماراني كه نور آفتاب باعث شعله ور شدن بيماري‌شان مي‌شود. روي همين اصل توصيه مي‌شود كه بيمار مبتلا به پسوريازيس از نور شديد آفتاب پرهيز كند.

آيا بيماري پسوريازيس مسري است؟

با توجه به عوامل بر شمرده شده در مورد منشأ بيماري، مشخص مي‌شود كه پاسخ اين پرسش به روشني منفي است و بيمار و همراهان وي نبايد كوچكترين نگراني از اين بابت داشته باشند. بنابراين، اگر هم بيماري در شخص ديگري از اعضاي خانواده ايجاد شده است نه به علت سرايت از فرد مبتلا، بلكه اغلب به خاطر زمينه‌هاي ژنتيكي مشترك است. همينطور اگر بيماري در يك فرد رو به گسترش است، نه به علت سرايت از كانوني به كانون ديگر، بلكه به خاطر سير بيماري و بعضاً به علت صدماتي است كه فرد به پوست خويش وارد كرده است.

آيا پسوريازيس ارثي است؟

همانگونه كه گفته شد ارث نقش مهمي در بيماري پسوريازيس دارد, اما ژن واحدي براي اين بيماري وجود ندارد. بيماران مبتلا به پستوزيازيس اغلب دوست دارند بدانند كه آيا فرزندانشان نيز به اين بيماري دچار خواهند شد يا خير؟ پاسخ به اين سئوال، چندان ساده نيست. بطور كلي مي‌توان گفت اگر تنها يكي از والدين به بيماري دچار باشند, احتمال ابتلاي فرزندشان كمتر از ده درصد خواهد بود اما اگر هر دوي والدين مبتلا به پسوزيازيس باشند تا 40 درصد اين احتمال وجود خواهد داشت.

علائم بيماري پسوريازيس چگونه است؟

اگرچه پسوريازيس نام خود را از خارش گرفته است اما معمولاً بيماران چندان از اين نظر شكايت ندارند. در واقع جدا از درگيري مفصلي كه آن هم تنها در درصد كمي از بيماران اتفاق مي‌افتد، پسوريازيس چندان بر سلامتي فرد تأثير نمي‌گذارد و اغلب فقط از نظر زيبايي است كه بيمار را نگران مي‌سازد.

پسوريازيس در اشكال گوناگون ديده مي‌شود، اما شايع‌ترين شكل آن كه پسوريازيس معمولي ناميده مي‌شود بصورت پلاكهاي قرمز رنگ با پوسته‌ريزي قابل توجه، اغلب در سر، آرنج‌ها، ساعدها، زانوها و ساير نواحي تحت فشار ديده مي‌شود.

گاهي اوقات پلاكهاي فوق‌الذكر بخش قابل توجهي از سطح پوست را درگير مي‌كنند كه در اين حالت اصطلاحاً به آن پسوريازيس ژنراليزه مي‌گويند و گاهي هم تقريباً تمام سطح بدن دچار قرمزي و پوسته‌ريزي مي‌شود كه حالت خطيري از پسوريازيس را ايجاد مي‌كند كه پسوريازيس اريترودرميك ناميده شده، نياز به مراقبت ويژه دارد.علاوه بر اين ممكن است ضايعات پوستي پسوريازيس بسيار كوچك و متعدد باشند كه اصطلاحاً به آن پسوريازيس قطره‌اي مي‌گويند كه بخصوص در كودكان و پس از عفونتهاي استرپتوكوكي ديده مي‌شود.

ندرتاً ضايعات پوستي در پسوريازيس بصورت ضايعات حاوي چرك تظاهر پيدا مي‌كنند كه در اين حالت به آن پسوريازيس پوسچولار مي‌گويند.نهايتاً همانگونه كه گفته شد ممكن است در جريان بيماري پسوريازيس مفاصل نيز درگير شوند كه به آن آرتريت پسوريازيي مي‌گويند. آرتريت پسوريازيس معمولاً در افراد بزرگسال ايجاد شده و خود در اشكال گوناگون ديده مي‌شود. معمولاً يك يا چند مفصل محيطي بطور غير قرينه مبتلا مي‌شوند، اما اين امكان وجود كه مفاصل انگشتان، ستون فقرات و ساير نواحي هم درگير شوند.

علاوه بر اشكال گوناگون پسوريازيس، شدت آن نيز در افراد مختلف متفاوت است. ممكن است تنها ناحيه‌اي از سر يا زانوها درگير باشد و يا اينكه برعكس تقريباً تمام سطح پوست مبتلا باشد. راه‌هاي مختلفي براي تعيين شدت پسوريازيس وجود دارد. پزشكان متخصص پوست معمولاً از روش ويژه‌اي استفاده مي‌كنند كه به آن اندكس PASI مي‌گويند. روش ساده‌تر آن است كه اگر كمتر از 2 درصد سطح بدن درگير باشد، آن را خفيف ناميده، اگر بين 3 تا 10 درصد سطح بدن درگير باشد، پسوريازيس با شدت متوسط و اگر بيش از 10 درصد سطح بدن درگير باشد، شديد تلقي مي‌شود. همچنين ميزان تأثير پسوريازيس بر كيفيت زندگي راه ديگر اندازه‌گيري شدت پسوريازيس است كه لزوماً هم با شدت پسوريازيس مرتبط نمي‌باشد.

علاوه بر پوست، چه اعضاي ديگري در پسوريازيس ممكن است مبتلا شوند؟

همانگونه كه گفته شد در درصد كمي از بيماران مبتلا به پسوريازيس مفاصل درگير مي‌شود. همچنين در بخشي از بيماران ناخن‌ها درگير مي‌شوند. اين امر بخصوص در افرادي كه درگيري مفصلي دارند بيشتر ديده مي‌شود. درگيري ناخن‌ها ممكن است بصورت جدا شدن صفحه ناخن از بستر ناخن، بروز نقاط ريز روي ناخن، ضخيم شدن زير ناخن و يا تغيير شكل و تغيير رنگ ناخن تظاهر كند. اگرچه در درصد بالايي از بيماران پسوريازيس، ناحيه سر درگير مي‌شود، اما اين مسئله باعث ريزش مو نمي‌شود.

عوارض و دردهای مفصلی آن از نوع خفیف در حد تورم است و درد چند مفصل کوچک ‌مانند:

انگشت‌ها، زانو یا مچ دست از عوارض این نوع از پسوریازیس می‌باشد. این بیماری گاهی اوقات کاملا شبیه بیماری‌های رماتیسمی عمل می‌کند یعنی به صورت قرینه مفاصل مختلف را درگیر می‌كند و در موارد نادرتر درگیری مفاصل محوری و ستون مهره‌ها ایجاد می‌شود که متاسفانه در این شرایط توانایی حرکت و راه رفتن عادی فرد نیز کم می‌شود. به طوری که بیمارانی دیده شده‌اند كه به دلیل درگیری شدید مفصلی جهت معاینه و درمان به روی برانکارد جابه جا می‌شدند. اما خوشبختانه امروزه این نوع از پسوریازیس خیلی شایع نیست.

چه عواملی منجر به شدیدتر شدن این بیماری می‌شوند ؟

یکی از مهم‌ترین عوامل مصرف بعضی از داروها مانند: داروی فشار خون، داروهایی که جهت درمان بعضی از بیماری‌های عفونی مانند بیماری مالاریا استفاده می‌شود و همچنین داروهایی که جهت رفع اختلالات خلقی نیز استفاده می‌شوند باعث تشدید بیماری پسوریازیس می‌شود. در بعضی از افراد هم مصرف بعضی از داروهایی که جهت درمان بیماری‌های قارچی و بعضی از مسکن‌ها نیز می‌توانند باعث تشدید این بیماری شوند.

مصرف سر خود داروهای کورتونی یا استروییدها که معمولا موقع مصرف بهبود نسبی در پسوریازیس ایجاد می‌كنند اما به محض اینکه مصرف دارو قطع می‌شود بیماری به صورت شدیدتری دیده می‌شود. بنابراین افردی كه مبتلا به بیماری پسوریازیس هستند باید حتما با مشورت و تجویز پزشک متخصص خود از داروهای دیگر استفاده کنند. قابل ذكر است كه ضایعات همراه با استرس‌های فكری و روحی نیز بیشتر می‌شوند. همان‌طور که گفته شد در حین دوره بارداری در اکثر موارد دیده شده که پسوریازیس فروکش می‌کند و بعد از زایمان دوباره تشدید پیدا می‌کند.

آیا پسوریازیس قابل درمان است ؟

در حال حاضر این بیماری درمان قطعی ندارد. كما اینكه بیماری قند، فشار خون و بسیاری از بیماری‌های دیگر نیز درمان قطعی ندارند. اما داروهای بسیاری وجود دارند كه با استفاده از آنها، بیماری پسوریازیس كنترل می‌شود. گاه بیمار تا مدت‌ها عاری از هرگونه ضایعه باقی می‌ماند. در مورد درمان چند نكته اصلی وجود دارد همانطور که گفته شد این بیماری مزمن شاید همه عمر در بدن یا پوست فرد وجود داشته باشد. برای شروع درمان باید در ابتدا بیماری را كنترل كنیم یعنی آن ضایعات بدشكل از پوست خارج شده و ظاهر پوست سالم شود.

اگر فرد درمان را ناقص انجام دهد یعنی خیلی زود مصرف داروها را قطع كند ضایعات وخیم‌تر می‌شوند. در اكثر موارد برای شروع درمان‌های پسوریازیس بیمار لازم است که در بیمارستان بستری شود و آزمایش‌های لازم جهت درمان را انجام دهد تا بر اساس آن درمان شروع شود. در طول درمان و مصرف طولانی مدت داروها انجام پیگیری‌های لازم از نظر وزن، اندازه‌گیری فشار خون و ارزیابی مجدد آزمایش‌ها لازم است.

روش‌های درمان به چه صورت است ؟

طیف وسیعی از درمان‌های موضعی و نوردرمانی تا درمان‌های خوراكی و تزریق می‌توانند در درمان این بیماری كمك كنند. همچنین داروهایی‌ كه در حال حاضر تجویز می‌شوند خیلی موثر هستند. اما هیچ كدام باعث درمان همیشگی بیماری نمی‌شوند. فردی که به پسوریازیس دچار است باید یكسری اصول را رعایت كند و تحت نظر متخصص پوست باشد. روش‌های مختلف درمان به صورت زیر است:

درمان های موضعی

درمان‌های ساده همان طور كه گفته شد شامل مصرف داروهای موضعی مانند مرطوب‌كننده‌های معمولی و تركیبات دارویی موضعی مانند تار یا زغال، تركیبات لایه بردار پوستی مانند: اوره یا حتی به صورت كنترل شده می‌توان از كورتون‌های موضعی استفاده كرد. یكی از داروهای موضعی مناسب و خوب كه در مورد پسوریازیس استفاده می‌شود تركیبات موضعی ویتامین D است كه كمك به بهبودی این بیماری می‌کند.

درمان سیستمیکدر موارد حادتر كه ضایعات پوستی شدید هستند و نور درمانی اثر ندارد فرد می‌تواند تحت نظر پزشك از درمان‌های خوراكی خاص استفاده كند. داروهای خوراكی پسوریازیس یک روند درمانی كاملا تخصصی دارند و حتما باید تحت نظر متخصص پوست تجویز و پیگیری شوند.

نور درمانی

روش خوبی كه بین درمان‌های موضعی و درمان‌های سیستمیك (خوراكی یا تزریقی) وجود دارد استفاده از نور درمانی یا فوتوتراپی است. در این روش از طیف‌های مشخص با طول موج‌های مشخص نور آفتاب استفاده می‌‌شود. این روش خیلی موثر است و خوشبختانه عارضه و خطر كمتری برای فرد دارد. روش قدیمی آن استفاده از طیف UVAبود كه به خاطر سختی انجام آن و عوارض احتمالی آن این روزها خیلی كمتر از آن استفاده می‌شود.

روشی كه امروزه به صورت وسیع‌تری جهت درمان استفاده می‌شود طول موج محدود اشعه UVBنور خورشید است. این روش در افرادی كه بیماری پسوریازیس سطح وسیعی از پوست بدن را درگیر کرده به طوری که با درمان‌های موضعی مداوا نشده‌اند خیلی موثر است و عوارض خاصی هم برای آنها ندارد.

داروهای بیولوژیک

یكی از جدیدترین درمان‌هایی كه در موارد خاص خیلی موثر است استفاده از داروهایی است كه اصطلاحا به آن داروهای بیولوژیك می‌گویند. این داروها عملا واكنش‌های التهابی را که باعث این اختلال‌های تقسیم سلولی می‌شوند مورد هدف قرار می‌دهند. جهت استفاده از داروهای بیولوژیك به صورت تزریقی لازم به رعایت احتیاط‌های بسیار ویژه‌ای است. فرد مبتلا در ابتدا باید به مراكز تخصصی پوست مراجعه کند و در اكثر مواقع نیز نیاز به بستری شدن دارند.

به دلیل اینکه این دارو روند التهابی پوست را مهار می‌كند و حتما قبل تزریق فرد باید ارزیابی شود كه عفونت‌های نهفته‌ مانند: هپاتیت، عفونت‌های ویروسی و سل نهفته نداشته باشد. جهت درمان فرد داروهایی تجویز می‌شود که می‌تواند برای بیمار نجات بخش باشد. به ویژه در مورد درگیری‌های مفصلی شدید، التهاب را پایین می‌آورد به طوری که فرد می‌تواند به راحتی بایستد و حرکت کند.

نكته‌ای كه در مورد این داروهای بیولوژیك هست این است که یك روند كاملا تخصصی است. استفاده از این‌ داروها یك مقدار پر هزینه است و هزینه آن قابل مقایسه با درمان‌های دیگر نیست. بنابران این روش از درمان قدم اول محسوب نمی‌شود و متخصصین پوست سعی می‌کنند در قدم اول با روش‌های دیگر بیمار تا حدی بهبود یابد.

آیا این بیماری با اگزما پوستی شباهت دارد ؟

بله پسوریازیس خیلی شبیه اگزما است. در مواقع بسیار دیده شده كه پزشکان در مراحل اولیه نمی‌توانند این را تشخیص بدهند كه فرد مبتلا به اگزما است یا سوریازیسم. البته در نواحی گه درگیری به صورت معمول‌ منتشر می‌شود تشخیص ظاهری راحت‌تر است. در موارد دیگر هم اگرلازم باشد برای تشخیص دقیق‌تر باید از روش تکه برداری پوستی که در آن تغییرات سلولی را نشان می‌دهد استفاده شود تا بیماری به درستی تشخیص داده شود.

توصیه آخر

نكته‌ای همه افراد باید به آن توجه کنند این است که همان‌طور که گفته شد بیماری پسوریازیس در اكثر مواقع بیماری كاملا خوش‌خیم و بدون خطری است. اما همیشه سیر درمانی بسیار طولانی دارد. البته امروزه تبلیغات عجیب و زیادی در سایت‌های اینترنتی و بعضی مجلات دیده می‌شود به عنوان اینكه داروی قطعی جهت درمان پسوریازیس كشف شده است.

اما باید بگویم که هیچ درمان قطعی تاكنون برای پسوریازیس كشف نشده است و اكثریت درمان‌ها، چه داروهای موضعی ابتدایی و چه داروهای بیولوژیك كه ذكر شد نقش كنترل كننده و خاموش‌كننده‌ دارند. این داروها می‌توانند به مدت طولانی كل ضایعات را از روی پوست محو كنند. اما همیشه احتمال برگشت دوباره و عود ضایعات آنها وجود دارد. در نتیجه فرد مبتلا باید تحت نظر باشد و خودسرانه داروهای خود را قطع نكند.

گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم

مرجان امینی