تنگی کانال نخاعی در ستون مهره کمری چگونه ایجاد میشود

با دلگرم همراه باشید تا در مورد بیماری تنگی نخاعی بیشتر بدانید.

در تنگی کانال نخاعی بنابه عللی فضای استخوانی درون مهره تنگ شده و در نتیجه به ریشه های عصبی که درون این فضل قرار دارند فشار وارد میشود. این فشار موجب بروز علائم ناشی از بیماری میشوند.

یکی از علل شایع کمردرد تنگی کانال نخاعی است. تنگی کانال نخاعی بیماری افراد میانسال و مسن است.

میدانیم که نخاع در درون کانال استخوانی قرار دارد که از پشت سر هم قرار گرفتن مهره ها تشکیل شده است. اگر به دلایلی این کانال تنگ شود فضای مورد نیاز نخاع کم شده و به آن فشار وارد میشود. این فشار همچنین به اعصابی که از نخاع خارج شده و به اندام تحتانی میرود وارد گشته که موجب بروز علائم بیماری میشود. کانال نخاعی در هر قسمتی از مسیر خود میتواند تنگ شود. این تنگی در ستون فقرات گردنی و یا کمری علائم متفاوتی دارد

"تنگی کانال نخاعی" (استنوسیز) به معنی تنگ شدن کانال نخاعی و ریشه عصب‌های آن همراه با بزرگ شدن مفاصل بین مهره‌ای (فاست) است. این عارضه که اغلب ناشی از روند طبیعی پیری است، به دلیل آرتروز، آسیب‌ها یا جراحی قبلی نیز بروز می‌کند. با تنگ شدن کانال نخاعی، فضای کمتری برای انشعاب عصب‌ها و حرکت آزادانه آن‌ها وجود خواهد داشت. در نتیجه، عصب‌های نخاع ممکن است متورم و ملتهب شده و موجب درد، گرفتگی، بی‌حسی یا ضعف در پاها، پشت، گردن یا بازوها گردد. علائم خفیف تا متوسط را می‌توان با مصرف دارو، فیزیوتراپی و تزریق نخاعی برطرف نمود. اما علایم شدید ممکن است نیازمند عمل جراحی باشد.

کانال نخاعی این کانال از کنار هم قرار گرفتن سوراخی که در وسط مهره‌هاست ایجاد می‌شود و از داخل توسط غشاء محکمی به نام لیگامان زرد حمایت می‌شود.

تنگی کانال نخاع (spinal canal stenosis) وضعیتی غیرطبیعی است که می‌تواند در هر قسمتی از کانال نخاعی اتفاق افتد. وقوع این حالت در قسمت کمر بیشتر از سایر قسمت‌های ستون فقرات است. کوچک شدن این فضا سبب فشار روی نخاع در داخل کانال شده و علائم این بیماری ایجاد می‌شود.

تنگی کانال نخاعی کمری چگونه ایجاد میشود

تنگ شدن کانال نخاع به علت رشد استخوان و بافت های دیگر به داخل این کانال است و این رشد بافت های اضافی جزئی از روند پیری و مسن شدن است. در حقیقت این بیماری معمولاً در افراد بالای 60-50 سال دیده میشود. در مرد و زن شیوع یکسانی دارد ولی معمولاً در خانم ها با علائم بیشتری بروز کرده و بیشتر نیاز به درمان پیدا میکند.

شروع این بیماری با پیر شدن دیسک بین مهره ای است. با افزایش سن، دیسک بین مهره ای محتوای آب خود را از دست داده و چروکیده و کوچک میشود.

کاهش ارتفاع یسک موجب میشود مهره ها به یکدیگر نزدیک تر شوند و این نزدیک شدن مهره ها دو مشکل را ایجاد میکند. یکی اینکه سوراخ یا دهانه ای که بین دو مهره مجاور هم و در دو طرف آنها قرار دارد تنگ میشود. این دهانه ها محل خروج ریشه های عصبی از نخاع هستند. پس به این اعصاب فشار وارد میشود. مشکل دیگر اینست که با نزدیکتر شدن مهره ها به هم فشار بیشتری به مفاصل بین مهره ها وارد میشود که آنهم به نوبه خود موجب آرتروز و سائیدگی مفصل میشود.

کانال نخاعی تنگ شده

هر مفصلی که سائیده میشود شروع به ساختن استخوان های اضافه در اطراف خود میکند. همچنین لیگامان های اطراف مفصل هم کلفت تر میشوند. مفاصل بین مهره ای هم همین کار را میکنند. این استخوان های اضافی و لیگامان های کلفت شده هم دهانه بین مهره ای و هم کانال نخاع را تنگ تر میکند. مجموعه این عوامل موجب افزایش فشار بر روی ریشه های عصبی میشوند که در حال خروج از نخاع هستند. در بعضی افراد کانال نخاعی بصورت مادرزادی تنگ است. این وضعیت در مردان بیشتر دیده میشود و علائم آن معمولاً در سنین 50-30 سالگی بروز میکند.

تنگی کانال نخاعی یک بیماری دژنراتیو (تخریب پیشرونده) است که به‌تدریج در طول زمان بروز می‌کند و شامل موارد زیر است:تنگی کانال ریشه عصب و کانال نخاعیبزرگ شدن مفاصل بین مهره‌ای (فاست)سفت شدن رباط‌هارشد غیرطبیعی استخوان و تشکیل اسپرز (زائده) استخوان (شکل زیر)

تنگی کانال نخاعی ممکن است در هر بخش از ستون فقرات (گردن، سینه، کمر) رخ دهد، اما در منطقه کمر شایع‌تر از سایر قسمت‌ها است. تقریبا"تمام افراد بالغ، با افزایش سن، دچار تنگی کانال نخاعی می‌شوند. با این حال، برای اکثر افراد علایم آن بروز نمی‌کند. تنگی کانال ریشه‌های عصبی (تنگی جانبی) به اعصاب نخاعی فشار وارد می‌سازد و سبب التهاب و درد کمر می‌شود. تنگی کانال نخاعی (تنگی مرکزی) با فشار آوردن بر روی نخاع، باعث التهاب و ضعف می‌گردد.

علل بروز تنگی نخاعی

ضخیم شدن لیگامان‌های داخل کانال، برجسته شدن یا بیرون زدگی دیسک‌ها به داخل کانال، ایجاد خارهای استخوانی در داخل کانال، شکستگی مهره‌ها و تغییر در مفاصل کنار مهره‌ها (مفاصل فاست) از علل تنگ شدن کانال نخاع هستند.

در برخی بیماران فضای داخل کانال به صورت مادرزادی تنگ‌تر از حالت عادی است که آنان بیشتر از سایرین در معرض ایجاد علائم تنگی کانال هستند. بیمارانی که دچار لغزندگی یا انحراف ستون فقرات هستند بیشتر از بقیه در معرض خطر ایجاد تنگی کانال هستند.

علائم تنگی کانال نخاع چیست؟

• احساس گزگز، مورمور، بی‌حسی در اندام تحتانی و محدودیت در مسافتی که بیمار می‌تواند پیاده راه برود از علایم تنگی کانال نخاع است.
• در این عارضه درد در کمر و پا همراه با بی‌حسی به تدریج و باگذشت زمان زیاد می‌شود. همچنین درد کم و زیاد می‌شود و ممکن است برخی روزها فرد دردی نداشته باشد. تشدید درد نیز می‌تواند به صورت درد سیاتیکی با انتشار به پاها باشد یا درد در راه رفتن طولانی یا ایستادن طولانی ایجاد شود.
• با ایجاد درد بیمار حالت خم شده به جلو به خود می‌گیرد که ممکن است فقط در طول شب درد احساس شود. در حالت شدید می‌تواند با ضعف حرکتی یا اختلال در کنترل ادرار همراه باشد.

تشخیص پزشکی در مورد تنگی کانال نخاعی

بهتر است با اولین تجربه درد به پزشک مراجعه کنید. پزشک به منظور شناسایی علائم بیماری یک تاریخچه کامل پزشکی، شامل هر گونه جراحت و یا عوارض قبلی شما تهیه نموده و مشخص خواهد کرد که کدام یک از عادات سبک زندگی شما سبب ساز درد شده است. سپس معاینه فیزیکی را برای تعیین منبع درد و تست هرگونه ضعف عضلانی یا بی‌حسی انجام خواهد داد.

پزشک ممکن است یک یا چند مورد آزمایش عکسبرداری را برای شما تجویز کند: رادیوگرافی، MRI، میلوگرام، CT اسکن، و یا سونوگرافی داپلر شریانی. پزشک بر اساس نتایج آزمایشات، شما را جهت درمان به یک متخصص مغز و اعصاب، ارتوپد یا جراح مغز و اعصاب معرفی خواهد کرد.

اسکن ام آر آی (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی)

نوعی آزمایش غیرتهاجمی است که با استفاده از یک میدان مغناطیسی و فرکانس امواج رادیویی، تصویر دقیقی از بافت‌های نرم ستون فقرات ارائه می‌دهد. بر خلاف تصاویر اشعه ایکس، در تصاویر ام آر آی اعصاب و دیسک‌ها به وضوح قابل مشاهده هستند. با این آزمایش، پزشک می‌تواند عکس سه بعدی ستون فقرات را به صورت برش‌های مقطعی و لایه به لایه (مانند یک قرص نان) و در صورت لزوم عکس هر برش را مشاهده کند. این عکس‌ها را می‌توان از سطح مقطع جانبی یا فوقانی ستون فقرات تهیه کرد. این کار با تزریق یک ماده حاجب (رنگی) به جریان خون (یا بدون آن) انجام می‌شود. ام آر آی علاوه بر فشردگی عصب، می‌تواند رشد غیر طبیعی استخوان، تومورهای نخاع و یا آبسه را نیز تشخیص دهد.

میلوگرام، عکسبرداری تخصصی با اشعه ایکس

است که در آن ماده حاجب از طریق مایع نخاعی به داخل کانال نخاع تزریق می‌شود. پس از آن فلوروسکوپ اشعه ایکس، تصاویر تشکیل شده توسط رنگ را عکس برداری می‌کند. میلوگرام می‌تواند فشردگی عصب ناشی از فتق دیسک، رشد غیرطبیعی استخوان، تومورهای نخاع و آبسه ستون فقرات را نشان دهد. عکسبرداری معمولی اشعه X از ستون فقرات، تنها یک تصویر واضح از استخوان‌ها ارائه می‌دهد. اما رنگ مورد استفاده در میلوگرام، رنگ سفید را در اشعه X نمایان می‌سازد و به پزشک امکان مشاهده جزئیات نخاع و کانال نخاعی را می‌دهد. پس از این آزمایش ممکن است سی تی اسکن نیز انجام گیرد.

سی تی اسکن (CT)

یک آزمایش غیر تهاجمی و ایمن است که با استفاده از پرتو اشعه ایکس و یک کامپیوتر تصاویر ۲ بعدی از ستون فقرات ارائه می‌دهد. سی تی اسکن مانند ام آر آی به پزشک امکان می‌دهد ستون فقرات را به صورت لایه به لایه مشاهده کند و عکس هر برش از آن را نیز بررسی کند. این کار با تزریق یک ماده حاجب (رنگی) به جریان خون (یا بدون آن) انجام می‌شود. این آزمایش به ویژه برای مشاهده تغییرات موجود در ساختار استخوان‌ها مفید است.

سونوگرافی داپلر

نوعی آزمایش غیر تهاجمی است که از امواج صوتی منعکس شده به منظور بررسی خون هنگام عبور از رگ خونی استفاده می‌کند. این آزمایش ممکن است برای برطرف کردن عارضه عروق محیطی ( منشاء علائم دردناک پا) انجام گیرد.

درمان جراحی تنگی کانال نخاع کمری چیست؟

در افرادی که به درمان های غیر جراحی جواب کافی نمیدهند و درد و علائم حسی زندگی روزمره آنها را مختل کرده است استفاده میشود. دو نوع درمان جراحی برای این بیماران استفاده میشود.

لامینکتومی Laminectomy

در این روش قسمتی از استخوان های طبیعی مهره، استخوان های اضافی تشکیل شده و لیگامان های کلفت شده خارج میشوند. این جراحی را دکمپرشن Decompression هم میگویند چون موجب رفع فشار و کمپرشن از روی اعصاب میشود.

جوش دادن با فیوژن مهره ها Spinal fusion

در کسانی انجام میشود که در آنها سائیدگی مفاصل بین مهره ای موجب ناپایداری مهره ها شده است. در این روش جراحی بعد از دکمپرشن و برداشتن فشار از روی اعصاب، مهره های مجاور به هم جوش داده میشوند. در این روش از پیوند استخوان و از وسایل فلزی مانند پیچ و میله ممکن است استفاده شود تا مهره ها زودتر و بهتر جوش بخورند.

گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم

مرجان امینی