حساسیت دارویی در کودکان و راههای پیشگیری از آن

حساسیت دارویی در کودکان

حساسیت دارویی در کودکان واکنش طبیعی سیستم ایمنی بدن نسبت به بعضی از داروها می باشد. حساسیت دارویی می تواند ناشی از داروهای شیمیایی یا داروهای گیاهی باشد. علائم حساسیت در همه کودکان به یک شکل ظاهر نمی شود، بلکه این علائم بسته به نوع دارو و سیستم ایمنی افراد در کودکان متفاوت می باشد.

حساسیت دارویی در کودکان در اثر واکنش‌های دارویی ایجاد شده و به مقدار دارویی که بیمار مصرف کرده است بستگی دارد که ٨٠‌ درصد مسمومیت‌های دارویی بر اثر مصرف دارو اتفاق می‌افتد. بقیه مسمومیت‌های دارویی ناشی از اثرات جانبی، اثرات ثانویه مانند اسهال مربوط به آنتی‌بیوتیک‌ها و تداخلات دارویی، واکنش‌های ایمنی یا بدون مکانیسم شناخته شده است.

بر خلاف واکنش های آلرژیک، عوارض جانبی ناشی از دارو شایع است. عوارض جانبی داروهای مختلف، به شدت متفاوت هستند و بستگی به ویژگی های خاص هر دارو دارد. علائم آن از شدت خفیف تا شدید برخوردار است و معمولا نشانه های آلرژی را ایجاد نمی کند. هر گونه عوارض جانبی ناشی از داروهایی که مصرف می کنند، باید بررسی شده و در صورت لزوم نوع دارو توسط پزشک تغییر کند.

عدم تحمل دارو نیز یکی دیگر از واکنش هایی است که به علت آلرژی یا عوارض جانبی ایجاد نمی شود. عدم تحمل معمولا مربوط به حساسیت بدن به دارو خاص است. در این حالت بدن ممکن است برای هضم و پردازش یک یا چند پروتئین موجود در یک دارو دچار مشکل شده و این می تواند موجب بروز علائم خاصی، بسته به نوع دارو، شود.

تداخل دارویی نیز علائم دارد. این اتفاق زمانی می افتد که ترکیبی از داروهای خاصی در بدن باعث واکنش منفی می شوند. به همین دلیل قبل از اضافه شدن داروی جدید به برنامه درمانی فرد، باید از تداخلات احتمالی آن اطلاع کسب شود.

علائم حساسیت دارویی در کودکان

معمولا علائم ناشی از حساسیت دارویی یک ساعت بعد از مصرف دارو مشخص می شوند، اما در برخی مواقع حساسیت پس از چند ساعت، چند روز یا حتی چند هفته ظاهر شود. شایع ترین علائم حساسیت دارویی در کودکان عبارتند از:

• خارش و تورم پوست و پیدایش لکه های قرمز رنگ روی سطح پوست
• گرم شدن ناحیه پوست درگیر شده
• تنگی نفس و احساس سنگینی سینه
• آبریزش بینی
• جاری شدن اشک
• عطسه
• سرفه یا خشک شدن گلو و اختلالات بلع
• کهیر
• تب و لرز
• سردرد و سرگیجه
• خواب آلودگی
• رنگ پریدگی و تعریق شدید

در صورت مشاهده علائم، عدم بهبودی و یا تشدید آن ها فورا به پزشک مراجعه نمایید.

داروهایی که باعث ایجاد حساسیت دارویی در کودکان می شوند

علی رغم اینکه هر دارویی می تواند باعث ایجاد حساسیت شود، اما احتمال بروز حساسیت نسبت به برخی از داروها بیشتر می باشد. برای مثال، داروهای آنتی بیوتیک مثل پنی سیلین و سایر آنتی بیوتیک ها می توانند باعث ایجاد حساسیت شوند. شیمی درمانی که در درمان انواع سرطان استفاده می شود نیز، می تواند حساسیت ایجاد کند. همچنین برخی از داروها که در درمان بیماری های ناشی از ضعف سیستم ایمنی مورد استفاده قرار می گیرند نیز می تواند باعث ایجاد حساسیت شوند.

داروهاي ضد تشنج (فنوباربيتال،فني تويين،كاربامازپين ،لاموتريژين و…) نيز مي توانند در طي دو هفته اول مصرف داروب ه حساسيت منجر شوند.

تشخیص حساسیت دارویی در کودکان

آزمایش پوستی: در این روش مقدار بسیار کمی از داروی مشکوک زیر پوست کودک تزریق می شود. پزشک 15 دقیقه منتظر واکنش بدن کودک به این دارو می ماند. پیدایش هر گونه قرمزی پوست یا تورم، نشان دهنده حساسیت نسبت به آن دارو می باشد.

آزمایش خون: آزمایش خون، یکی از راه های تشخیص حساسیت دارویی در کودکان می باشد، که جهت تشخیص حساسیت دارویی تجویز می شود.

آیا حساسیت دارویی همیشه خطرناک است؟

نه همیشه. علائم آلرژی دارویی ممکن است خیلی خفیف باشد که شما به‌سختی آن‌ها را متوجه خواهید شد. فرزند شما ممکن است چیزی بیش از یک خارش خفیف را تجربه نکند. بااین‌وجود، حساسیت دارویی شدید می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد. این می‌تواند باعث آنافیلاکسی شود. آنافیلاکسی یک واکنش ناگهانی، تهدیدکننده زندگی و واکنش کامل بدن به دارو یا سایر آلرژی‌ها است. واکنش آنافیلاکتیک می‌تواند چند دقیقه پس از مصرف دارو رخ دهد. در برخی موارد ممکن است طی ۱۲ ساعت پس از مصرف دارو اتفاق بیافتد و علائم عبارت‌اند از: ضربان نامنظم قلب، مشکل تنفس، ورم ناگهانی می‌باشند. آنافیلاکسی می‌تواند در صورت عدم درمان به‌موقع، کشنده باشد. اگر بعد از مصرف دارو هر یک از علائم فوق را در فرزند خودتان دیدید به نزدیک‌ترین مرکز اورژانس بروید.

درمان حساسیت دارویی در کودکان

چگونگی کنترل آلرژی مواد دارویی به این بستگی دارد که چقدر شدید است. با یک واکنش شدید آلرژیک به یک دارو، شما به‌احتمال‌زیاد باید از دارو به‌طور کامل اجتناب کنید. احتمالاً پزشک شما سعی می‌کند مواد دارویی را جایگزین کند که فرزند شما به آن حساسیت ندارد. اگر کودک یک واکنش آلرژیک خفیف به دارو داشته باشد، پزشک ممکن است آن را برای کودک تجویز کند؛ اما آن‌ها همچنین ممکن است داروهای دیگری برای کمک به کنترل واکنش دارویی تجویز کنند.

در صورتی که حساسیت نسبت به دارویی محرز شود، باید فورا مصرف آن دارو قطع گردد. همچنین پزشک، دارو های ضد حساسیت مثل آنتی هیستامین را تجویز خواهد کرد. این گونه داروها باعث کاستن علائم حساسیت خواهند شد. همچنین ممکن است پزشک در موارد خاص، داروهایی را جهت حفظ سطح فشار خون و تنفس طبیعی بدن تجویز نماید.

نكته:استفاده مجدد از دارويي كه كودك به آن حساسيت نشان داده است خطرناك است و ممكنست به مرگ منجر شود و شروع مجدد دارو بايد در شرايط خاص و در بيمارستان تحت نظر پزشك انجام شود.

بیشتر بخوانید:

حساسیت به شیر خشک و عوارض آن

حساسیت نوزاد به پوشک و درمان های خانگی آن

حساسیت تماسی و راههای درمان آن

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم