مزایای IVM نسبت به IVF برای درمان ناباروری

IVM چیست؟

IVM یا (in vitro maturation) روشی برای بالغ کردن تخمک ها در محیط خارج از بدن و بارور کردن آنهاست. IVM روش درمانی جدیدی برای درمان ناباروری است این روش با استفاده از دارو‌های کمتر و نتایج بهتر , هزینه کمتری را به دنبال خواهد داشت.

IVM سال‌ها است که در مورد حیوانات به کار می‌رفت، ولی قانونی شدن آن برای انسان‌ها، سال‌ها زمان برد. چون فرآیند کامل شدن در خارج از بدن تا حدودی سرعت بیشتری دارد، به همین دلیل نگرانی‌هایی در مورد احتمال اینکه جنین‌ها و بچه‌هایی که با این روش به دنیا آمده‌اند در آینده با مشکلات بیشتری دست به گریبان باشند و از نظر رشد و تکامل مشکل‌دار باشند وجود دارد. در حال حاضر با وجود اینکه تنها بخش کوچکی از بچه‌هایی که حاصل این روش بوده‌اند از وزن بیشتری نسبت به آنچه انتظارش می‌رفت را دارند، تمام شواهد در مورد رشد و تکامل این بچه ها اطمینان بخش است.

با این‌حال رشد و نمو این بچه‌ها با دقت تمام رصد می‌شود تا عاقبت غیر طبیعی‌ای در کار نباشد. سیاست ابتدایی IVM این بود که به هیچ وجه از داروی خاصی استفاده نکنند، ولی امروزه از مقادیر کمی دارو برای افزایش تعداد تخمک‌‌ها و افزایش باروری استفاده می‌شود. بطور کلی شانس حاملگی با استفاده از روش IVM حدود ۳,۳ برابر آن‌چیزی است‌ که از IVF انتظار می‌رود.

درمان ناباروری با IVF

35 سال است که IVF، لذت داشتن فرزند را به زوج‌های نابارور اعطا کرده است. اما با وجود سیر تکاملی گسترده در این روش هزینه درمانی آن کاهش چندانی را نشان نمی‌دهد. در کنار هزینه گزاف این متد، مکانیسم تهاجمی آن و عوارض جانبی قابل ذکری نیز مورد بحث هستند.

درروند IVF مادر برای مدتی بین ۹ تا ۱۵ روز،دو تا سه مرتبه در روز تزریقاتی دریافت می کند که تخمک هایی بالغ و زیست پذیری را تولید کند.پزشکان تخمک ها را خارج و آنها را در آزمایشگاه بارور می سازند و دوباره آنها را در رحم جایگزین می کنند.آنگاه مادر تزریقات مضاعفی را دریافت می کند.

در روش IVMوقتی کیسه های تخمک و تخمک نابالغ است،آنها را بازیابی می کنیم.آنها بسیار کوچک هستند بنابراین آنها را در ظرف شیشه ای مخصوص گذاشته و در شرایط خاص نگهداری و و بالغ می کنیم.این فرایند حدود ۴۸ ساعت طول می کشد و سپس آنها را بارور می سازیم. مادر در یک دوره کوتاه سه روزه تزریقاتی هورمونی دریافت کرده و متعاقب آن برای آماده سازی لایه های رحمی و جایگزینی از مکمل های هورمونی استفاده کرده از این مقطع به بعد روند شبیه به مراحل IVF است،اما بدون تزریقات مضاعف.

تفاوت ایمنی فرآیند IVF با IVM

فرآیند IVF (لقاح در محیط آزمایشگاهی)

در IVF زنان نیاز به دریافت برخی دارو‌های خاص برای تحریک تخمدان‌ها به‌منظور تخمک‌گذاری دارند. این دارو‌ها سبب افزایش غلظت FSH (هورمون محرک فولیکولی)، در خون می‌شوند. پس از سپری شدن مراحل رشد فولیکول‌های تخمدانی، مرحله برداشت آن از تخمدان در دستور کار قرار می‌گیرد. این دارو‌ها باید ۲ تا ۴ هفته پیش از برداشت تخمک، روزانه به صورت تزریقی دریافت گردند. خانم‌ها در طی این مدت نیاز به بررسی مداوم سطوح هورمون‌های خون خود و انجام سونوگرافی‌های متعدد به منظور بررسی پاسخ تخمدان‌ها خواهند داشت.

دریافت دارو‌های باروری در متد IVF سبب ایجاد ناراحتی‌های مهمی می‌شود. از جمله این موارد می‌توان به تزریقات متناوب، پف کردگی، حالت تهوع و استفراغ اشاره کرد. در موارد بسیار نادر، ممکن است پاسخ تخمدان‌ها بسیار شدید بوده و منجر به ایجاد موقعیت اورژانسی گردد.در کنار موارد ذکر شده، دارو‌های IVF هزینه بسیار زیادی را به بیمار و بیمه‌ها تحمیل می‌کنند.

از آنجاییکه تقریبا ۲۰ درصد جمعیت زنان تخمدان‌ های ” پلی کیستیک ” دارند، زمانی که این خانم‌ها تحت IVF قرار می‌گیرند با خطر بیشتری برای مواجهه با عارضه‌ ای موسوم به سندرم “تخمدان بیش فعال‌شده” ( OHSS ) روبرو می‌شوند. با تزریق دارو در روش IVF تخمدان‌ها وادار به تولید تخمک‌های بیشتر می‌شوند، گاهی ممکن است میزان پاسخ تخمدان‌ها به داروهای معمول IVF خیلی فراتر از انتظار باشد و فرد دچار OHSS شود. خیلی از خانم‌ها برای مقابله با این عوارض مجبور به بستری شدن در بیمارستان می‌شوند و چنانچه بستری نشوند با عوارض شدیدی روبرو خواهند شد. در شدیدترین حالت‌، تخمدان‌ها بیش از حد بزرگ شده و باعث تجمع مایعات در حفره‌های‌ شکم و قفسه سینه شده و فرد در معرض خطر تشکیل لخته در عروق خونی قرار می‌گیرند. بنابراین شناسایی زنانیکه تخمدان‌های پلی کستیک دارند و مستعد OHSS هستند، بسیار اهمیت دارد. سال‌هاست که متخصصین IVF بدنبال راهی هستند تا برای این خانم‌ها نیز بدون استفاده از دارو کاری انجام داد.

IVM (تکوین داخل آزمایشگاهی)

تکوین داخل آزمایشگاهیِ (In-vitro maturation) تخمک‌ها یکی از تکنیک‌های درمان ناباروی بوده که در آن نیازی به تزریق هورمون برای تحریک تخمدان‌ها وجود ندارد.
IVM سبب بلوغ تخمک‌ها در محیط کشت سلولی می‌شود. این در حالیست که حتی ممکن است این مرحله نیز مورد نیاز نباشد! در تولید‌مثل حیوانات اهلی، IVM برای دهه‌های طولانی مورد استفاده قرار گرفته است. این در حالیست که حیوانات تحت هیچ‌گونه درمان هورمونی قرار نگرفته‌اند.

همزمان با کاهش دارو‌های مورد نیاز برای روش IVM دیگر نیازی به مانیتورینگ و بررسی‌های پس از آن نیز نخواهد بود. این به معنای کاهش چشمگیر هزینه‌های آن در مقایسه با سایر متد‌ها است. تنها موضوع قابل توجه در ارتباط با IVM نرخ پایین‌تر بارداری آن در مقایسه با IVF است. به همین دلیل پزشکان و بیماران اغلب استفاده از IVF را ترجیح می‌دهند.

IVM پیشرفته

از زمان معرفی روش IVM در سال ۱۹۷۰، دانشمندان قدم‌های بزرگی در زمینه پشتیبانی از سلول‌های تخم در مراحل اولیه تکوین برداشته‌اند. محققین تأثیر مثبت استفاده از FSH در بلوغ تخمک‌ها را در IVF مشاهده کرده بودند. لذا پژوهشگران با استفاده از FSH، اما این‌بار در محیط آزمایشگاهی به‌جای محیط داخلی بدن مادر، موجب تکوین تخمک‌ها می‌شوند.

هدف از این کار پیاده‌سازی فرآیند طبیعی بلوغ تخمک در محیط آزمایشگاهی است. در حدود ۱۰ سال پیش، تیمی متشکل از دانشمندانی با ملیت‌های گوناگون بر سر حل این مشکل گرد هم آمده و دانش خود را به چالش کشیدند. تخمک لقاح نیافته، با ارسال فاکتور‌های رشد، سبب تکوین سلول‌های پرستار اطراف (Nurse Cell) خود می‌گردد. این سلول‌ها نیز با فراهم‌سازی مواد مورد نیاز و سایر فاکتور‌ها، موجب رشد و تکوین تخمک می‌شوند. دانشمندان پس از بررسی‌های خود دریافتند، عرضه‌ی فاکتور‌های مشابه در محیط آزمایشگاهی سبب القای اثری یکسان بر تخمک‌ها شده و موجب بهبود بازدهی فرآیند IVM می‌گردد.

دکتر David Mottershead یکی از پژوهشگران دخیل در این پروژه موفق به کشف فاکتور رشد مؤثر بر رشد تخمک با نام کومولین (cumulin) شد.در آزمایشات اولیه‌ به‌منظور تکوین تخمک‌های خوک در آزمایشگاه، پژوهشگران با کمک مولکول‌ پیام‌رسان cAMP و cumulin سبب افزایش چشمگیر بازدهی در فرآیند IVM شدند. با این روش، شانس رشد تخمک‌ها تا مرحله رویانی در مقایسه با روش سنتی IVM به میزان دو برابر افزایش می‌یابد.
طبیعتاً آزمایش این روش بر روی تخمک‌های انسانی مشکلات زیادی را به دنبال خواهد داشت. زیرا تخمک‌های خانم‌های جوان بسیار با ارزش و کم‌یاب هستند. در بررسی پیش-کلینیکی صورت گرفته توسط دانشمندان بلژیکی، اضافه نمودن cAMP و cumulin به روش IVM موجب بهبود ۵۰ درصدی شانس ایجاد رویان گشت.

شانس ایجاد رویان در روش IVF، در مقایسه با IVM حدود ۴۱٪ است که اختلافی چهارده درصدی با IVM دارد که شانس ایجاد رویان در آن ۵۵٪ می‌باشد. اما تحقیقات اخیر با بهینه‌سازی متد IVM احتمال افزایش اقبال عمومی برای آن را در آینده مطرح می‌نماید.

احتمال هرگونه خطری در هر دو روش مشابه است و در اطراف جای تزریق خطر کمی برای عفونت وجود دارد( ۱ در ۵۰۰۰). در اسیا، اروپا، کانادا روند IVM بسیار معمول است.

مزایای IVM نسبت به IVF

چشمگیرترین فایده صرفه جویی در هزینه است.همچنین به منجمد کردن تخمک ها نیازی نیست.IVM را می توان هر ماه تکرار کرد ولی در IVF برای پاک شدن هر پسماند هورمونی از کیست های رحمی باید مدت زمانی وقفه در نظر گرفت. روند IVM اساسا برای بانوانی با شمارش بالای تخمک طراحی شده است که تخمک گذاری نمی کنند.

IVM برای خانم‌هایی که باروری‌شان دستخوش بلا شده است، (نازائی یا سرطان) می‌تواند یک راه حل توافقی باشد. اما این درمان هنوز جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده است و تنها بوسیله تعداد معدودی از خانم‌ها استفاده می‌شود. ولی تعدادی از محققین اروپائی پیش بینی کرده‌اند که این روش درآینده روشی قالب در دنیا خواهد بود.

بیشتر بخوانید:

علائم اولیه بارداری چیست - چگونه خیلی سریع بفهمیم که باردار شدیم؟

8 علامتی که در خانم ها نشانگر توانایی باروری فوق العاده است!

10 فاکتوری که شانس بارداری زنان را تحت تاثیر قرار می دهد

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم