علت و درمان دل درد در صبح

از کنار درد شکم به راحتی نگذرید

با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با راه های مناسب برای درمان دل درد صبحگاهی آشنا شوید.

علت عارضه دل درد در صبح

در برخی افراد بسیار زیاد پیش می آید و همراه با نفخ و دفع گاز فراوان است. در این صورت، فرد مبتلا به بیماری است که به نام روده تحریک پذیر شناخته می شود.روده تحریک پذیر یا کولیت عصبی اگر چه بدخیم نیست، ولی بسیار آزاردهنده است و درمان آن در کنار دارو، پرهیز از خوردن داروهای محرک است.یک متخصص بیماری‌های داخلی نفخ، درد شکمی بویژه درد صبحگاهی را از علایم سندرم روده تحریک‌پذیر دانست و در عین حال گفت:

تغییرعادت اجابت مزاج مهم‌ترین علامت سندرم روده تحریک پذیر است.سندرم روده تحریک پذیر که در اصلاح عامیانه به اشتباه کولیت عصبی روده خوانده می‌شود یک عارضه غیرارگانیک است که نمی‌توان علت خاصی برای بروز آن مطرح کرد. برخی معتقدند که ژنتیک در بروز این عارضه تاثیرگذار است، اما این موضوع هنوز به اثبات نرسیده است. در برخی موارد نیز گفته می‌شود یک بیماری عفونی روده یا استرس شدید روحی نیز می‌تواند زمینه‌ساز سندرم روده تحریک‌پذیر باشد.

------------------------------------------------------------------------------------------

علائم و نشانه دل درد صبحگاهی

پزشک با بررسی سابقه پزشکی و شرح حال بیمار از نکته‌های زیر آگاهی می‌یابد و قادر می‌گردد تا علت درد را به درستی تعیین کند.

چگونگی شروع درد

دل درد ناگهانی بیانگر رخدادی حاد، مانند اختلال خونرسانی به کولون (ایسکمی) یا انسداد مجرای صفراوی به دلیل وجود سنگ کیسه صفرا (کولیک صفراوی)، است.

محل دل درد

آپاندیسیت معمولاً باعث بروز دردی در میان شکم می‌شود که به تدریج در قسمت راست تحتانی شکم، یعنی محل معمول آپاندیس، نیز منتشر می‌شود.دیورتیکولیت معمولاً با دل درد در قسمت چپ و پایین شکم، یعنی محل وجود اکثر دیورتیکول‌های روده، همراه است.
درد کیسه صفرا (کله سیستیت ـ التهاب کیسه صفرا ـ یا کولیک صفراوی) معمولاً در بخش فوقانی شکم در وسط یا سمت راست آن نزدیک به محل قرارگیری کیسه صفرا بروز می‌یابد.

الگوی دل درد

• انسداد روده در ابتدا موج‌هایی از دل درد و دل‌پیچه را به دلیل انقباض‌های عضله‌های روده و ورم کردن روده ایجاد می‌کند.
• درد چنگ مانند بیانگر انقباض‌های شدید روده است.
• انسداد مجاری صفراوی توسط سنگ کیسه صفرا معمولاً درد شکم در قسمت بالای شکم را به دنبال دارد که بین 30 دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد.
• التهاب حاد لوزالمعده معمولاً درد مداوم شدید و بی‌وقفه‌ای را در قسمت بالای شکم و کمر به دنبال دارد.
• درد آپاندیسیت حاد در ابتدا از نزدیک ناف شروع می‌شود، اما همگام با پیشرفت التهاب به قسمت راست پایین شکم نیز گسترش می‌یابد.
• ویژگی های دل درد در طول زمان تغییر می‌کند، برای مثال انسداد مجاری صفراوی گاهی اوقات التهاب کیسه صفرا را همراه با عفونت یا بدون عفونت را در پی دارد. در چنین حالتی ویژگی‌ها و خصوصیات درد تغییر می‌کند و ویژگی درد التهابی را به خود می‌گیرد.

سلیمی اختلال در عملکرد روده را مهم‌ترین پیامد این عارضه برشمرد و افزود: در سندرم روده تحریک‌پذیر حرکات روده و تخلیه آن غیرعادی می‌شود. در برخی موارد این حرکات شدید است و فرد با اسهال مواجه می‌شود، در برخی موارد حرکات روده کند شده و فرد دچار یبوست می‌شود و در برخی موارد نیز فرد به تناوب هر دو حالت را دارد. البته در این بیماری، این علایم باید بیش از سه ماه به طول انجامد و دلیل خاصی هم برای آن وجود نداشته باشد.وی نفخ، درد شکمی بویژه درد صبحگاهی، اتصاع شکم، تجمع گاز در شکم و... را از دیگر علایم سندرم

روده تحریک‌پذیر

این علایم نباید با خونریزی و کاهش وزن همراه باشد. در این صورت شرایط کاملا متفاوت است و فرد ممکن است با بیماری‌های دیگری حتی سرطان مواجه باشد.

به گفته این پزشک متخصص از آنجاکه هنوز دلیل اساسی برای سندرم روده تحریک پذیر مطرح نشده، درمان قطعی نیز برای آن وجود ندارد و اکثر درمان‌ها بر پایه کنترل علایم از جمله درمان یبوست، اسهال و نفخ است.با بیان اینکه درمان‌های حمایتی از جمله کاهش استرس نیز می‌تواند موثر باشد،برخی از مواد غذایی نفاخ و پرچرب، نوشابه‌های گازدار و ... نیز می‌توانند علایم را تشدید کنند که باید از مصرف آنها پرهیز شود.افراد مبتلا به این عارضه باید سبک زندگی خود را اصلاح کنند.

رژیم غذایی

اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که دل دردهای عصبی دارید بیش از هر چیزی باید به رژیم غذایی خود و آنچه که در طول روز می خورید توجه داشته باشید. افراط و تفریط نکنید، مصرف مواد و خوراکی های محرک را به حداقل برسانید.

احتمال زیادی وجود دارد که افرادی که بیشتر اوقات اسهال دارند یا زمانی که عصبانی می شوند این مشکل برایشان ایجاد می شود از نوع دل دردهای عصبی باشد. قبل از هر درمانی به این افراد توصیه می شود دریابند که آیا به لاکتور حساسیت دارند یا نه. همچنین مصرف بیش از حد میوه و سوربیتول که نوعی قند موجود در خوراکی ها است نیز می تواند موجب بروز این مشکل یا تشدید آن در چنینافرادی شود.

خوردن فیبرهای محلول، دانه های کامل، برخی از میوه ها و سبزیجات برای این افراد بسیار مفید است زیرا این خوراکی ها موجب تولید نوعی ژل در روده می شوند که حرکات روده را کندتر کرده و احساس فشار و گرفتگی آزاردهنده برای این افراد را کاهش می دهند.اما اگر علاوه بر دل درد مشکل نفخ و گاز معده نیز دارید توصیه می شود مصرف غلاتی مانند لوبیا، خانواده کلم ها، سبزیجات و میوه های ملین را کمتر کنید.

قهوه، چای سیاه، شکلات تلخ و دیگر خوراکی ها و نوشیدنی های کافئین دار در زمان هایی که شما گرفتار دل دردشده اید می تواند مشکل شما را وخیم تر کند.سعی کنید وعده های غذایی تان را به وعده های غذایی کوچکتر با حجم کمتر تبدیل کنید و عادت به خوردن غذا در وعده صبح، ظهر و شب را ترک کنید. تا حد ممکن سعی کنید در یک وعده غذایی شکمتان را بیش از حد پر نکنید و در حد سیری نسبی غذا بخورید.

قرص نعنا و عرق نعنا از بهترین درمان های خانگی برای رفع مشکل شما در مواقعی است که از این درد رنج می برید. نعنا موجب می شود عضلات روده آرامش بیشتری بگیرند و احساس گرفتگی شما کمتر شود. نعنا را می توانید به همراه چای نیز بنوشید. نعنا حاوی اسانسی به نام منتول است که این اسانس حالت خنک کننده دارد و کانال های ضد درد در روده بزرگ را فعال می کند و مهمترین دلیل برطرف شدن دردهای معده بعد از خوردن نعنا همین خاصیت است.

نوشیدنی هایی مانند چای نعنا برای درمان حساسیت های روده که با یبوست، اسهال و دل پیچه همراه هستند بسیار موثر هستند. مهمترین دلیل حساسیت روده منقبض شدن عضلات روده است که در نتیجه آنفرد احساس درد و ناراحتی می کند. برای اثبات خاصیت چای نعنا گروهی از افرادی که از حساسیت های روده رنج می برند مورد آزمایش قرار گرفتند، زمانی که دل درد اینافراد شروع شد از آنها خواسته شد چای نعنا بنوشند و دل درد اکثریت این افراد آرام شد.

گیاه دیگری که می تواند این دل دردها را تسکین دهد بابونه است. بابونه به اعتقاد بسیاری از متخصصان هر دردی را درمان می کند. این گیاه از قدیم برای رفع دردهایی مانند دل دردو احساس گرفتگی عضلانی در شکم استفاده می شده است. تاثیر بابونه بر دستگاه گوارش غیرقابل انکار است و گرفتگی ماهیچه های دستگاه گوارش نفخ و ناراحتی های گوارشی عصب را بهبود می بخشد. چای بابونه حرکات روده را منظم کرده و در درمان یبوست و اسهال تاثیر چشمگیری دارد، همچنین سوءهاضمه را از بین می برد.

در افرادی که در نتیجه عوامل عصبی و استرس ترشیح اسید معده بیشتر می شود، خوردن زردآلود توصیه می شود چون این میوه می تواند ترشح بیش از حد اسید معده را کنترل کند.خوردن غذاهای تند و پرادویه به افرادی که از این مشکل رنج می برند توصیه نمی شود چون غذاهای تند و پرادویه درد و ورم معده را بیشتر کرده و اعصاب معده را تحریک می کنند.

------------------------------------------------------------------------------------------

مدت درد

• دل درد سندرم روده تحریک‌پذیر عموماً در طول ماه‌ها یا سال‌ها فراز و فرود دارد و ممکن است چند سال یا چند دهه استمرار داشته باشد.
• درد کولیک صفراوی بیش از چند ساعت طول نمی‌کشد.
• دل درد ناشی از التهاب لوزالمعده یک یا چند روز استمرار دارد.
• معده درد نشأت گرفته از بیماری‌های مرتبط با رفلاکس یا زخم اثنی‌عشر معمولاً به صورت دوره‌ای بروز می‌یابد، به این معنا که درد طی یک دوره چند هفته‌ای یا چند ماهه تشدید می‌شود و پس از آن به مدت چند هفته یا چند ماه ملایم‌تر می‌شود.

افزایش دهنده‌های درد

دل درد ناشی از التهاب (آپاندیسیت، دیورتیکولیت، کله‌سیستیت، التهاب لوزالمعده) معمولاً با عطسه کردن، سرفه کردن یا هر حرکت تکان دهنده‌ای تشدید می‌شود. بیماران دچار التهاب به دلیل متحمل شدن درد ترجیح می‌دهند تا بی‌حرکت دراز بکشند.

کاهش دهنده‌های درد

درد سندرم روده تحریک‌پذیر و یبوست غالباً پس از دفع مدفوع و تغییر عادت‌های روده‌ای به طور موقت بهبود می‌یابد.
درد ناشی از انسداد معده یا بخش فوقانی روده کوچک پس از تهواع و استفراغ به دلیل کاهش ورم مرتبط با انسداد به طور موقت تسکین می‌یابد.خوردن یا مصرف آنتی اسیدها (ضد اسیدها) درد زخم معده یا اثنی‌عشر را به طور موقت بهبود می‌دهد، چون هم غذا و هم آنتی اسید اسید مؤثر در تحریک زخم و دامن زدن به درد را خنثی می‌کند.

پروبیوتیک ها از جمله قدیمی ترین درمان های این مشکل هستند. غذاها و مکمل های پروبیوتیک تورم روده ها را کاهش می دهند و این امر می تواند از حساسیت بیش از حد روده ها بکاهد. ماست هایی تهیه کنیدکه پروبیوتیکباشند و یا نان تخمیر شده بخورید.از ذهنتان کمک بگیرید. همانگونه که می دانید تکنیک های تن آرامی در بسیاری از موارد نتایجی به مراتب بهتر از قوی ترین داروها دراند. به خصوص در مورد مشکلی مانند دل درد عصبی تکنیک های تن آرامی می توانند آرامش را به شما بازگردانند و اصلی ترین عامل بروز این دردها که هیجان و استرس است را از بین ببرند.

اگر بیش از حد عصبی می شوید، خیلی سریع از کوره در می روید، بیش از حد حساس هستید و خیلی زود ناراحت می شوید بهتر است قبل از درمان دردها، مشکل استرس و عصبانیت خود را برطرف کنید. با کنترل کردن عصبانیت و آموختن تکنیک های خودآرامی می توانید دفعات بروز دل دردها را به حداقل برسانید.طب سوزنی راه درمان دیگری است که در بیشتر موارد اثربخش است چرا که با کمک طب سوزنی می توان مشکل ترشح بیش از حد اسید معده و نیز حساسیت روده ها را کنترل کرد.

ورزش کنید، هیچ چیز مانند پیاده روی تند نمی تواند مشکل دل درد شما را تسکین دهد. پیاده روی نه تنها دل درد را تسکین می دهد بلکه به فرد آرامش می دهد. در صورتی که بعد از یک اتفاق ناراحت کننده یا شرایط پر استرس گرفتار دل دردشده اید با پیاده روی می توانید اعصاب خود را آرام کرده و دل دردتان را نیز تا حد زیادی بهبود ببخشید.در افراد سیگاری، معتادان تریاکی و افرادی که مواد مخدر تزریق می کنند این مشکل حادتر می شود و تنها راه تسکین مشکل ترک استعمال این مواد است.

------------------------------------------------------------------------------------------

درمان‌های خانگی رایج شکم درد عبارتند از:

• خوردن غذای کمتر
• مصرف جوش شیرین به مقدار کم
• نوشیدن آب لیمو
• رعایت رژیم غذایی برات (BRAT) (موز، برنج، پوره سیب و نان تست) برای یک روز یا بیشتر.
• عدم استعمال دخانیات

برخی از پزشکان و متخصصین مواد زیر را پیشنهاد می‌کنند:

• زنجبیل
• نعناع یا سوسن عنبر
• شیرین بیان
• چای بابونه
• داروهایی نظیر ساب سالیسیلات بیسموت (پپتو ـ بیسمول)، لوپرامید (ایمودیوم)، رانیتیدین‌(زانتاک) و دیگر اقلام غیرتجویزی.

بهره‌گیری از بعضی از روش‌های فوق احتمالاً کاهش علائم از جمله نفخ، دل درد و دلپیچه را به ارمغان می‌آورد، اما اگر علائم به ویژه دل درد مداوم بود، باید به پزشک مراجعه نمود. در مورد استفاده از "شفا دهنده‌های" تبلیغ شونده به عنوان درمان دل درد محتاط باشید، چون روش یگانه‌ای برای درمان تمام گونه‌های این مشکل وجود ندارد.از مصرف آسپرین یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی باید تا زمان تشخیص علت شکم درد خودداری نمود، چون این داروها باعث تشدید بعضی گونه‌های دل درد (مانند زخم‌های گوارشی یا خونریزی روده) می‌شود.

------------------------------------------------------------------------------------------

گردآوری شده مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی