نشانه پارگی عنبیه چشم چیست؟

آسیب قرنیه – پارگی، سوراخ، و ترومای غیر نافذ به قرنیه

وقتی عنبیه چشم آسیب می‌بیند:با دلگرم همراه باشید تا در مورد پارگی عنبیه چشم بیشتر بدانید.

شاید در ارتباط با آسیب‌دیدگی عنبیه یا بخش رنگی و شفاف چشم که تنظیم نور دریافتی سیستم بینایی به آن وابسته است، کمتر شنیده باشید. عنبیه ممکن است در برخی افراد به صورت مادرزادی تشکیل نشده باشد و مهم‌تر از آن، بر اثر ضربات ناشی از حوادث یا برخی بیماری‌های چشمی آسیب ببیند.در چنین شرایطی و از آنجا که آسیب دیدگی عنبیه باعث افزایش حساسیت و کاهش بینایی در نور می شود و در زیبایی فرد نیز تاثیر منفی دارد، ترمیم یا جایگزینی این عضو ضرورت پیدا می کند.

شبکیه یک بافت عصبی حساس به نور است که به صورت یک لایه نازک در داخل بخش خلفی کره چشم قرار گرفته است و نور را به پیام های عصبی تبدیل کرده به مغز می فرستد. بنابراین شبکیه یک نقش کلیدی در فرایند بینایی دارد.پرده شبکیه بیشتر اکسیژن و مواد مصرفی خود را از یک لایه عروقی به نام مشیمیه (کوروئید) دریافت می کند که دور تا دور شبکیه را احاطه کرده است.

هر گاه ارتباط شبکیه با مشیمیه زیرین قطع شود به دلیل کمبود اکسیژن و مواد غذایی ابتدا شبکیه کارکرد خود را از دست می دهد و فرد دچار مشکل بینایی می شود، به علاوه اگر این وضعیت طول بکشد بافت های شبکیه به تدریج می میرند یا اصطلاحاً دچار نکروز می شوند که یک وضعیت غیر قابل برگشت است. به همین دلیل جدا شدگی پرده شبکیه یک اورژانس چشم پزشکی تلقی می گردد.

سوراخ شبکیه (Retinal tear)

سوراخ شبکیه معمولاً در اثر کشش ناگهانی بخشی از شبکیه ایجاد می شود. کره چشم به طور طبیعی توسط ماده ژله مانندی به نام زجاجیه پر شده است. در سنین کودکی و جوانی زجاجیه قوام نسبتاً زیادی مثل سفیده تخم مرغ دارد و در نتیجه تحرک زیادی ندارد و با فشاری که در داخل به شبکیه وارد می کند آن را سر جای خود، چسبیده به دیوار خارجی چشم نگه می دارد، به علاوه در سنین جوانی زجاجیه در برخی از مناطق اتصالات محکمی به شبکیه دارد.

اما به تدریج با افزایش سن زجاجیه قوام خود را از دست می دهد و حالت شل و آبکی پیدا می کند، در نتیجه هم میزان حرکت آن زیاد می شود و هم اتصال آن به شبکه سست می شود. در این حالت معمولاً بخش های عقبی زجاجیه از شبکیه جدا می شود، این حالت را جدا شدگی زجاجیه خلفی (posterior vitrous detachment) می گویند که حالت بسیار شایعی است و در نهایت در اکثر افراد مسن اتفاق می افتد. جدا شدگی زجاجیه خلفی به خودی خود بی خطر است.

و فقط باعث ایجاد مگس پران (وجود یک سایه متحرک در میدان بینایی) می شود، اما گاهی اوقات در زمان جدا شدن زجاجیه از شبکیه، بخشی از شبکیه نیز کشیده می شود و یک پارگی یا سوراخ در شبکیه ایجاد می شود. از آنجا که سوراخ پرده شبکیه زمینه ساز اصلی جدا شدگی پرده شبکیه است لازم است کلیه افرادی که جدیداً مگس پران پیدا کرده اند تحت معاینه دقیق چشم پزشکی قرار گیرند تا در صورت وجود سوراخ در پرده شبکیه اقدام درمانی لازم برای آنها انجام گیرد.

=========================================

جدا شدگی پرده شبکیه : (Retinal detachment)

جدا شدگی پرده شبکیه در واقع به معنای جدا شدن لایه های عصبی حساس شبکیه از لایه رنگدانه دار شبکیه است (که مسوول تغذیه و متابولیسم شبکیه می باشد). از آن جا که این عارضه در صورت عدم درمان مناسب باعث کاهش شدید بینایی می شود تشخیص و درمان سریع آن اهمیت فراوانی دارد.

=========================================

جدا شدگی پرده شبکیه به سه شکل اتفاق می افتد:

نوع اول که شایع ترین شکل جدا شدگی شبکیه است در اثر ایجاد سوراخ در شبکیه پدید می آید، به این صورت که پس از ایجاد سوراخ در شبکیه، زجاجیه که حالت آبکی پیدا کرده از راه سوراخ به پشت شبکیه نفوذ می کند و آن را از لایه های خارجی تر جدا می کند. تموج مایع همراه با حرکات سر و تأثیر نیروی جاذبه باعث گسترش جدا شدگی شبکیه می شود، به همین دلیل این نوع جدا شدگی پرده شبکیه می تواند به سرعت پیشرفت کند و باعث جدا شدن کامل شبکیه گردد.

نوع دوم که جدا شدگی کششی (tractional detachment) نام دارد وقتی اتفاق می افتد که رشته های زجاجیه یا بافت های غیر طبیعی از سمت داخل شبکیه را تحت کشش قرار دهند و آن را از روی بافت های زیرین بلند کنند. این حالت بیشتر در افراد دیابتی اتفاق می افتد.

نوع سوم جدا شدگی شبکیه که چندان شایع نیست در اثر تراوش یا ترشح غیر طبیعی مایع در حد فاصل شبکیه و بافت های زیرین اتفاق می افتد. این حالت معمولاً ناشی از التهاب، خونریزی یا توده های غیر طبیعی داخل چشم است و به ندرت به صورت خود به خودی اتفاق می افتد.

=========================================

چه کسانی بیشتر در معرض جدا شدگی شبکیه قرار دارند؟

• عوامل مختلفی باعث افزایش خطر ابتلا به جدا شدگی شبکیه می شود. مهمترین این عوامل عبارتند از:
• سن: جدا شدگی شبکیه به صورت خودبه خودی در افراد زیر 40 سال نادر است و معمولاً در افراد بالای 50 سال رخ می دهد.
• نزدیک بینی شدید: در این حالت پرده شبکیه نازک و آسیب پذیر است و احتمال ایجاد سوراخ در آن بیشتر از حالت عادی است.
• سابقه جراحی چشمی
• دیابت
• سابقه خانوادگی جدا شدگی شبکیه یا سابقه این بیماری در چشم دیگر فرد.
• ضربه شدید به سر و صورت یا چشم
• بیماری، التهاب یا تومور داخل چشمی

=========================================

علایم‌ زخم قرنیه‌

• درد چشم‌
• سوزش و خارش چشم
• حساسیت‌ به‌ نور زیاد
• انقباضات‌ ناگهانی‌ و شدید پلک‌ چشم‌ (پلک زدن مداوم)
• در صورتی که قرمزی دردناک چشم و همچنین تاری دید دارید، در اسرع وقت به چشم‌پزشک مراجعه کنید
• اشک‌ ریزش‌
• تاری‌ دید
• قرمزی‌ چشم‌
• ترشح‌ از چشم‌

در صورتی که قرمزی دردناک چشم و همچنین تاری دید دارید، در اسرع وقت به چشم‌پزشک مراجعه کنید.

علل‌ زخم قرنیه

• استفاده‌ از لنزهای‌ تماسی‌ چشم به‌ مدت‌ طولانی‌
• قرار نگرفتن لنز تماسی‌ در جای‌ خود
• آسیب‌ قرنیه‌ در اثر پریدن‌ یک‌ جسم‌ خارجی‌ مثل‌ تراشه چوب یا فلز، شن، گردوخاک‌، یا شیشه‌ به‌ درون‌ چشم
• عفونت چشم‌ با ویروس‌ تبخال (تبخال چشمی)
• عفونت‌ پلک و ملتحمه‌ چشم
• بسته‌ نشدن‌ کامل‌ پلک‌ها
• خراش قرنیه بوسیله ناخن، شاخه درخت و ...
• مالیدن شدید چشم‌ها

تمام‌ عفونت‌های‌ چشمی مسری‌ هستند و از یک فرد به‌ فرد دیگر یا از یک‌ قسمت‌ از بدن‌ به‌ قسمت‌ دیگر انتقال‌ می‌یابند.

عوامل‌ خطر زخم قرنیه

• عفونت‌ چشم
• آسیب‌ چشم‌
• سیگار کشیدن‌ یا قرار گرفتن‌ در معرض‌ سایر مواد محرک‌ چشم‌
• لنزهای‌ تماسی‌ (خصوصا نوع‌ نرم‌ آنها)
• پرکاری غده‌ تیرویید

اگر تب‌ خال‌ دارید، به‌ چشمان‌ خود دست نزنید، زیرا باعث عفونی شدن چشم می شود.

=========================================

جدا شدگی پرده شبکیه می تواند علایم مختلفی را ایجاد کند :

دیدن جرقه های نور در میدان بینایی (به ویژه اگر بخشی از شبکیه تحت کشش باشد احتمال بروز این علامت بیشتر است)
دیدن اجسام شناور در جلوی چشم که ممکن است به صورت مگس پران، لکه های تاریک یا تار عنکبوت دیده شود.
تغییر شکل و کج و معوج شدن اشیا مثل وقتی که فرد از پشت یک شیشه موج دار به چیزی نگاه می کند.

• احساس وجود پرده یا سایه در جلوی چشم
• کاهش دید ناگهانی

باید توجه داشت که جدا شدگی پرده شبکیه باعث درد یا قرمزی چشم نمی شود و در مراحل ابتدایی هیچ تغییری در ظاهر چشم ایجاد نمی کند. بنابراین در صورت بروز هر یک از مشکلات فوق در اسرع وقت به چشم پزشک مراجعه کنید.

=========================================

عوارض‌ زخم قرنیه‌

در صورت‌ غفلت‌ از زخم‌ قرنیه‌، تخریب‌ بافتی می‌تواند در قرنیه‌ نفوذ کرده‌ و به‌ این‌ ترتیب‌ باعث‌ ورود عفونت‌ به‌ داخل‌ کره‌ چشم‌ شود. در این‌ صورت‌ ممکن‌ است‌ بینایی‌ فرد به‌ طور دایم‌ از دست‌ برود.

=========================================

تشخیص زخم قرنیه

پزشک چشم‌ها را از نظر نوع آسیب یا ذراتی که ممکن است زیر پلک باشند، مورد معاینه قرار می دهد. پزشک ممکن است یک رنگ زرد پرتقالی روی چشم بریزد تا خراش را ببیند.گاهی‌ انجام‌ آزموش‌ سنجش‌ دقت‌ بینایی‌ و کشت‌ خرده‌های‌ تراشیده‌ شده از سطح‌ قرنیه‌ نیز انجام می شود.

=========================================

بررسی و تشخیص جداشدگی پرده شبکیه

وقتی بیماری با علایم فوق الذکر به چشم پزشک مراجعه می کند، چشم پزشک با معاینه شبکیه، جدا شدگی شبکیه را تشخیص می دهد. برای این منظور معمولاً لازم است مردمک با قطره های مخصوص باز شود و شبکیه با یک وسیله مخصوص به نام افتالموسکوپ بررسی شود. پزشک در این معاینه با بررسی محل و اندازه و نوع جدا شدگی شبکیه در مورد روش درمانی مناسب تصمیم گیری می کند.

در موارد نادری که مثلاً به علت خونریزی، دیدن شبکیه با دستگاه افتالموسکوپ مقدور نباشد سونوگرافی چشم می تواند اطلاعات مفیدی در مورد وسعت، محل و گاهی علت جدا شدگی شبکیه در اختیار پزشک قرار دهد.

=========================================

درمان جداشدگی پرده شبکیه

• آسیب قرنیه – پارگی، سوراخ، و ترومای غیر نافذ به قرنیه
• علل‌ زخم قرنیه علایم‌ زخم قرنیه‌ عفونت‌های‌ چشمی خراشیدگی یا زخم قرنیه تاثیرات منفی زخم قرنیه
• مکمل‌های آهن سیدرال
• جشنواره فروش زمستانه پالازگرد و غبار، و ذرات دیگر در هوا می تواند سطح قرنیه را خراش دهد. ذرات یا اشیایی که به داخل پلک بالایی وارد میشود ممکن است سبب پارگی به قرنیه شود. صدمه به قرنیه همچنین می توانید شدت بینایی را کاهش دهد. سوراخ یا صدمات نافذ می تواند قرنیه را از بین ببرد وسبب عفونت شود. حتی خراش جزئی و پارگی می تواند موجب کاهش بینایی شود .یکی از عارضه هایی که به چشم آسیب می رساند خراشیدگی یا زخم قرنیه است که بر روی بینایی تاثیرات منفی می گذارد.خراشیدگی قرنیه نوعی پارگی یا ساییدگی روی قرنیه شما است. قرنیه شفاف است و از روزنه جلوی چشم محافظت می‌‌کند و دقیقا بر روی بخش رنگی چشم شما (که عنبیه نامیده می شود) قرار دارد.این‌ زخم‌ علاوه‌ بر قرنیه‌، تأثیراتی‌ روی‌ ملتحمه‌ (پرده‌ روی‌‌ سفیدی‌ چشم‌)، عنبیه‌ (قسمت‌ رنگی‌ چشم‌) و مایع‌ داخل‌ فضای‌ جلویی‌ چشم‌ (زلالیه) می‌گذارد.

=========================================

داروهای لازم برای درمان زخم قرنیه عبارتند از:

– قطره‌ها یا پمادهای‌ آنتی‌بیوتیک چشمی‌ یا آنتی‌بیوتیک‌های‌ خوراکی‌ برای‌ عفونت‌ باکتریایی‌

– دارو برای‌ عفونت‌های‌ ویروسی‌ و قارچی‌

– استامینوفن ‌برای‌ درد خفیف‌ چشم

=========================================

اگر چیزی در چشمانم رفت چه کار کنم؟

1. اگر فکر می کنید چیزی در چشمانتان رفته است، ابتدا سعی کنید بخش بیرونی چشم را با آب تمیز بشویید.
2. چشمک زدن یا کشیدن پلک بالایی بر روی پلک پایینی ممکن است سبب خارج شدن ذرات از زیر پلک شود.
3. از مالیدن چشمانتان خودداری کنید.
4. چنانچه متوجه چیزی در بخش سفید چشم شدید، با استفاده از دستمال کاغذی یا سواب پنبه‌ای به آرامی آن را به بیرون از چشم هدایت کنید
5. سعی نکنید چیزی را مستقیما از روی قرنیه بردارید، این کار ممکن است باعث آسیب شدیدتر شود.
6. چنانچه نمی‌توانید ذره را بردارید، یا اگر به نظر نمی‌آید چیزی در چشمانتان باشد، ب پزشک مراجعه کنید.

=========================================

جلوگیری از زخم قرنیه

• هنگام کار (مثل تراشکاری و نجاری) که احتمال ورود اجسام ریز به چشم وجود دارد از عینک ایمنی چشم استفاده کنید.
• اگر لنز می گذارید نیاز به مواظبت خاصی در مقابل خراشیدگی قرنیه دارید، زیرا شما در معرض بیشترین عفونت در چشمانتان هستید. امکان دارد پزشک به شما بگوید برای مدتی لنز نگذارید.
• ناخن نوزاد و یا کودک کم سنتان را کوتاه کنید.
• شاخه های آویزان درختان را ببرید.
• از مالیدن چشم ها با دستان کثیف خودداری کنید.
• شستشوی چشم ها بعد از استخر توصیه می شود.
• دستان‌ خود را مرتب‌ بشویید.
• اگر تب‌ خال‌ دارید، به‌ چشمان‌ خود دست نزنید.

=========================================

پیشگیری جداشدگی پرده شبکیه

تشخیص سریع کلید درمان موفقیت آمیز پارگی شبکیه است. اطلاع از کیفیت دید در دو چشم اهمیت اساسی دارد. توصیه می شود که کلیه افراد در معرض خطر (افراد نزدیک بین، بیماران دیابتی، کسانی که سابقه شخصی خانوادگی جدا شدگی پرده شبکیه دارند) روزانه در منزل دید چشمهایشان را کنترل کنند برای این منظور باید دید هر یک از چشم ها به صورت جداگانه با بستن چشم مقابل کنترل گردد و در صورت بروز هر تغییری در دید چشم ها در اسرع وقت (حداکثر ظرف24 ساعت) به چشم پزشک مراجعه شود.

در صورت بروز هر یک از علائم زیر حداکثر ظرف 24 ساعت به چشم پزشک مراجعه کنید:

• احساس وجود پرده یا سایه در جلوی چشم
• دیدن جرقه های نوری
• بروز مگس پران جدید و یا افزایش تعداد مگس پران (اجسام شناور در جلوی چشم)
• دیدن شبکه های تور مانند در جلوی چشم
• هر نوع کاهش دید ناگهانی
• تشخیص سریع جدا شدگی پرده شبکیه مهمترین عامل در درمان موفقیت آمیز آن است.

=========================================

گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی