آشنایی با انواع بیماری لثه
التهاب، خونریزی و قرمز شدن لثه ها از علائم بیماری ژنژیویت (التهاب لثه ها) است که از علت های مختلفی بوجود می آید. خونریزی لثه هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن نیز پیش می آید. این بیماری لثه می تواند همراه با درد یا بدون درد باشد. اغلب مواقع، بیماری التهاب لثه نتیجه تشکیل پلاک در دندان ها دور خط لثه است. در صورتی که پلاک به خوبی برطرف نشود، سخت و تبدیل به جرم می شود که باعث تشدید التهاب می گردد و با گذشت زمان موجب عقب رفتن لثه ها و حتی آسیب دیدن استخوان ها می شود.
خونریزی در لثه ها، مخصوصا وقتی همراه با کبودی یا خونریزی در نواحی دیگر بدن باشد، نیز ناشی از بیماری هایی می تواند باشد که در فرآیند نرمال لخته شدن خون اختلال ایجاد می کنند. داروهای رقیق کننده خون یکی از علت های بالقوه دیگر خونریزی از لثه در هنگام مسواک زدن هستند. خونریزی لثه در بارداری نیز می تواند بر اثر تغییرات هورمونی که باعث افزایش حساسیت لثه ها می شود، باشد. افرادی که مبتلا به بیماری ها مثل ایدز یا دیابت هستند که عملکرد سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار می دهند نیز در معرض ابتلا به التهاب لثه قرار می گیرند. گاهی بیماری عفونت لثه نیز می تواند منجر به خونریزی لثه شود.
---------------------------------------------------------------------------
ما در اینجا تعدادی از سئوالات اصلی مردم درباره سلامت لثه و پاسخهای آنها را برای شما آوردهایم.
1- آیا راهی وجود دارد که من بتوانم از سلامت لثههایم مطمئن شوم؟
لثه ی سالم، بین دندانها را پُر میکند، از این رو حالت کنگرهای دارد. رنگ آن صورتی متمایل به قرمز است و در فرد بالغ در حد طوق (فاصله بین تاج و ریشه) قرار دارد. بین لثه و دندان در حالت عادی شیار باریکی وجود دارد که به آن شیار لثه میگویند و عمقی حداکثر تا حدود 3 میلی متر دارد. سطح لثه در حالت طبیعی دان دان است. تغییر در هر کدام از موارد فوق میتواند نشانهای از بیماری لثه باشد.
2- پلاک میکروبی و جرم دندان چیست؟
پلاک میکروبی لایهای است نازک از میکروبها که به طور دایمی، بر سطح دندانها مینشیند و در داخل دهان تمام افراد بالغ وجود دارد.این لایه دارای مواد پروتئینی و سلولهای پوششی و موادی دیگر با منشا بزاقی است.اما ساختمان اصلی این پلاک از میکروبها تشکیل شده است. اگر یک گرم پلاک را به صورت خشک تهیه نماییم، دارای دویست میلیارد باکتری است. این لایه با شستشوی آب برطرف نمیشود و باید با مسواک زدن آن را تمیز نمود.با سخت شدن تدریجی پلاک میکروبی، لایهای به نام جرم تشکیل میگردد که به علت داشتن سطح زبر، مقادیر بیشتری پلاک میکروبی را بر سطح خود نگه میدارد.
3- چرا بعضی لثهها پیوره میکنند؟
از این تعداد بی شمار میکروبی که در پلاک دندان وجود دارند، عدهای برای لثه به شدت بیماریزا هستند و در صورت تمیز نکردن دقیق دندانها، سبب بروز بیماریهای لثه میگردند.
4- از کجا بفهمیم لثه مان بیمار شده است؟
مهمترین بیماریهای لثه عبارتند از ژنژیویت Gingivits (التهاب لثه) و پریودنتیت Periodontal (تخریب استخوان اطراف دندان).
در ژنژیویت که به معنای التهاب لثه است، استخوان اطراف دندان سالم است، ولی در پریودنتیت که عامه مردم به آن پیوره میگویند، استخوان اطراف دندان دچار تخریب میگردد. همواره مسیر پیشرفت بیماری لثه از ژنژیویت به سوی پیوره میباشد. پس اگر بیماری لثه در مرحله اول کنترل گردد، میتوان از تخریب استخوان جلوگیری نمود.از مهمترین علایم التهاب لثه میتوان به خونریزی از لثه و تغییر رنگ آن اشاره نمود.در بسیاری از موارد، لثه در اثر التهاب، نرم و متورم میگردد و گاهی اوقات لثه دچار افزایش حجم نیز میگردد.
تبدیل ژنژیویت به پیوره معمولاً به دلیل عدم رعایت کافی بهداشت دهان و مستعد بودن فرد خصوصاً از نظر عوامل ایمنی بدن صورت میگیرد. علایم پیوره شامل خونریزی از لثه، بوی بد دهان، درد مبهم در فکها، احساس درد بیندندانها، احساس خارش در لثه، تمایل به فرو بردن خلال دندان در بین دندانها، ترشح چرک از لثه، لقی دندان، ریخته شدن خون روی بالش، جابهجا شدن دندانها، گیر کردن غذا بین دندانها، آبسه ی لثه و ... است. از علایمی که معمولاً مورد نظر دندانپزشک میباشد، عمیق شدن شیار لثه است که همگام با تحلیل استخوان صورت میگیرد. تحلیل استخوان نیز از روی رادیوگرافی تعیین میگردد.
5- آیا پیوره باعث بیماریهای قلبی میشود؟
امروزه رابطه میان بیماریهای قلبیعروقی (تنگی عروق قلب) و عفونتهای دهانی (خصوصاً بیماریهای لثه) شناخته شده است. یک لایه از سلولهای مرده و کریستالهای کلسترول و پروتئین و.... در داخل رگهای قلب با قطر متوسط تشکیل می گردد که به تدریج باعث تنگ شدن عروق قلب می شوند.مهمترین عوامل مستعدکننده ی ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی شامل فشار خون بالا، کلسترول خون بالا، کشیدن سیگار، افزایش سن، دیابت، استرس و کمتحرکی هستند .
امروزه عفونتهای دهانی و بیماریهای لثه نیز به این عوامل خطر اضافه میگردند.فاکتورهای ایمنیترشح شده در داخل بدن در اثر بیماری لثه، در ایجاد و افزایش پلاکهای پلاکتی در داخل عروق قلب موثر است. تحقیقات نشان دادهاند در افرادی که مبتلا به بیماریهای قلبی و عروقی میباشند، میزان بیماریهای لثه بیش از افراد سالم است.
---------------------------------------------------------------------------
علائم و نشانه های بیماری لثه
لثه سالم صورتی رنگ و مستحکم است و دندان های شما را به خوبی سر جای خود نگه می دارد. وقتی لثه های خود را لمس می کنید یا می شوئید، نباید دچار خونریزی لثه شوید. التهاب و عفونت لثه همیشه دردناک نیست و ممکن است از وجود آن مطلع نباشید. به همین دلیل است که باید به صورت منظم به دندان پزشک مراجعه کنید.
علائم اولیه: علائم اولیه بیماری لثه از قرار زیر هستند:
- متورم و قرمز شدن لثه ها.
- خونریزی لثه ها پس از مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن.
- به این سطح از بیماری لثه التهاب لثه (ژنژیویت) گفته می شود.
- علائم پیشرفته: در صورتی که درمان التهاب لثه صورت نگیرد، بافت ها و استخوان نگهدارنده دندان ها نیز تحت تاثیر قرار می گیرد. به این بیماری عفونت لثه گفته می شود. علائم بیماری عفونت لثه از قرار زیر است:
- تنفس بد بو
- مزه ناخوشایند در دهان
- لق شدن دندان ها که باعث می شود که غذا را به سختی بتوان خورد
- آبسه لثه (تجمع چرک در زیر لثه ها یا دندان ها)
بیماری ژنزیویت حاد: در موارد نادر، بیماری ای که ژنژیویت حاد (ANUG) نام دارد، به طور ناگهانی بوجود می آید. علائم این بیماری معمولا نسبت به علائم بیماری لثه وخیم تر هستند و شامل موارد زیر می باشند:
- درد و خونریزی لثه
- زخم های دردناک
- عقب رفتن لثه ها در بین دندان ها
- تنفس بد بو
- مزه فلزی در دهان شما
- بزاق بیش از حد در دهان شما
- مشکل در مصرف یا بلع غذا
- تب
---------------------------------------------------------------------------
علت بیماری های لثه
علت بیماری لثه عوامل متعددی می تاوند باشد، اما شایع ترین علت آن عدم رعایت بهداشت دهان و دندان به خوبی است. بهداشت نامناسب دهان و دندان برای مثال مسواک نزدن دندان ها به طور مرتب یا درست مسواک نزدن باعث ایجاد پلاک بر روی دندان ها می شود.
- پلاک
دهان شما سرشار از باکتری هایی است که با ذرات کوچک غذا و بزاق ترکیب می شود و یک قشر چسبناک به نام پلاک را تشکیل می دهند که بر دندان ها ایجاد می شود. وقتی غذا و نوشیدنی را مصرف می کنید که سرشار از کربوهیدرات است (غذاهای شیرین یا نشاسته دار)، باکتری موجود در پلاک کربوهیدرات ها را به انرژی که نیاز دارند تبدیل می کنند و به طور همزمان اسید تولید می کنند.
با گذشت زمان، اسید پلاک سطح دندان شما را می شکند و باعث پوسیدگی دندان شما می شود. باکتری ها موجود در پلاک همچنین باعث التهاب لثه ها می شود و آنها را متورم و دردناک می کند که در صورت درمان نشدن منجر به عفونت لثه می شود.
پلاک معمولا با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به راحتی از بین می رود، اما ممکن است سفت شده و در صورتی که از بین نرود ماده ای که جرم نامیده می شود را تشکیل می دهد. جرم نسبت به پلاک محکم تر به دندان ها می چسبد و عموما تنها دندان پزشک می تواند با جرمگیری آنها را از بین ببرد.
- عوامل دیگر
به جز بهداشت نامناسب دهان و دهان، عوامل دیگری نیز وجود دارد که خطر ابتلا به بیماری های لثه مانند التهاب، عفونت و خونریزی لثه را افزایش می دهند. این عوامل از قرار زیر هستند:
- استعمال دخانیات
- بیماری لثه با افزایش سن شایع تر است
- سابقه خانوادگی در ابتلا به بیماری لثه
- دیابت خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش می دهد
- ضعیف سیستم ایمنی (برای مثال در نتیجه بیماری هایی مثل ایدز یا روش های درمانی مشخص مثل شیمی درمانی)
- سوء تغذیه (بیماریی که وقتی بوجود می آید که رژیم غذایی فرد میزان مواد مغذی مناسب را دارا نیست.)
- استرس
---------------------------------------------------------------------------
بیماریهای لثه در کودکان
یکی از شایع ترین بیماریهای لثه در کودکان ،ژنژیویت یا التهاب لثه است. التهاب لثه در کودکان در نتیجه بهداشت ضعیف دهان بوده و معمولاً دهان این کودکان دارای پلاک میکروبی و جرم میباشد. رعایت بهداشت دهان و دندان در پیشگیری و بهبود ژنژیویت مؤثر است.
معمولاً در کودکان همزمان با افتادن دندانهای شیری و رویش دندانهای دایمی، ژنژیویت ایجاد میشود که علت آن گیر مواد غذایی در آن ناحیه است و تا زمانی که دندان در محل صحیح خود قرار نگرفته است در رعایت بهداشت آن باید دقت بیشتری نمود. بیماریهای دیگر لثه نیز در کودکان رخ میدهد که خیلی شایع نمیباشد. تحلیل موضعی لثه و یا در مواردی افزایش حجم لثه به صورتی که روی دندانها را بگیرد، مشاهده میشود که در همه این موارد مراجعه به دندانپزشک لازم است.
---------------------------------------------------------------------------
پیشگیری از بیماری های لثه
مسواک کردن مرتب و به روش صحیح، همانگونه که باعث سلامت دندانها میشود، سلامت لثهها را نیز تأمین میکند. برخلاف تصور برخی از مردم که با شروع بیماری لثه و خونریزی از آن در هنگام مسواک کردن، استفاده از مسواک را ترک میکنند، باید گفت در این هنگام مسواک کردن را بایستی با دقت و توجه بیشتری انجام داد. حتی لازم است تعداد دفعات مسواک کردن را بیشتر کرد. معمولا در خیلی ار موارد مسواک کردن صحیح باعث بهبود بیماری لثه میشود همینطور استفاده از نخ دندان در سلامت لثهها بسیار مفید است.
زیرا پلاک میکروبی در نواحی بین دندانی تجمع بیشتری دارد و برداشتن آنها توسط نخ دندان، به سالم ماندن لثهها کمک میکند. استفاده از دهان شویه آب نمک ( نصف قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب جوشیده سرد شده ) همراه با ماساژ لثهها نیز مؤثر میباشد، اگر بر روی دندانها جرم تشکیل شده باشد، لازم است حتماً دندانها جرم گیری شوند. برخی از مردم جرم گیری را برای مینای دندان مضر میدانند، ولی برخلاف تصور آنها، جرم گیری نه تنها برای دندان ضرری ندارد، بلکه با برداشتن مواد خشن و پلک میکروبی از سطح دندان، به سلامت لثهها نیز کمک میکند.
چه از نظر کیفی و چه از نظر کمی تغذیه و عادتهای غذایی نیز تأثیر زیادی در سلامت لثهها دارد. مصرف میوههای حاوی ویتامین ث و یا فراوردههای دارویی آن با تجویز پزشک به حد مورد نیاز در پیشگیری بیماریهای لثه مؤثر است. مصرف میوههایی مثل سیب ، به و هویج که هنگام خوردن سبب ماساژ لثه و تمیز شدن سطوح بین دندانها میشود نیز کمک بسزایی در پیشگیری از بیماریهای لثه و حتی پوسیدگی دندانها میکند.
نخ دندان
به خاطر داشته باشید همیشه پیشگیری از درمان بهتر است. پس با رعایت دقیق بهداشت دهان سعی کنید از ایجاد بیماریهای لثه جلوگیری نمایید.از آنجایی که عامل اصلی تمام بیماریهای لثه پلاک میکروبی است، منطقی است قبل از ایجاد و پیشرفت بیماری در برطرف کردن آن بکوشیم.در صورت بروز علایم بیماریهای لثه، سعی کنید قبل از ایجاد مراحل پیشرفته بیماری، با درمانهای ساده در نزد دندانپزشک خود از پیشرفت بیماری و از دست رفتن احتمالی دندانهای ارزشمندتان جلوگیری نمایید.
---------------------------------------------------------------------------
درمان بیماری لثه
اغلب بیمارانی که از بوی بد دهان خود شکایت دارند، مبتلا به بیماری لثه هستند. این گروه بجای استفاده از خوشبو کنندههای دهان و آدامس و یا دهان شویه، لازم است برای رفع بوی دهان خود و یافتن علت آن به دندانپزشک مراجعه نمایند. چه بسا ممکن است چنین مشکلاتی با یک جرمگیری ساده رفع گردد و جلوی یک بیماری مزمن و خطرناک گرفته شود. در میان کسانی که از بیماریهای لثهای و خونریزی ناشی از آن رنج میبرند، گروهی بر این باورند که لثههایشان ضعیف بوده، لذا همواره در پی دارویی برای تقویت لثههایشان هستند.
هنگامی که از این گروه درباره چگونگی رعایت بهداشت دهان سوال میشود، میبینیم که نظافت دهان خود را به روش صحیح انجام نمیدهند.به نظر دندانپزشکان بهترین اقدام برای بهبود و یا به قول آنها تقویت لثهها، جرمگیری و رعایت دستورات بهداشتی به طریق صحیح میباشد.در ضمن بیماریهای لثه در موارد نادری به علت عدم رعایت بهداشت دهان نیست، بنابراین برای بررسی و پی بردن به علت بیماری باید به متخصص بیماریهای لثه مراجعه نمود. بعنوان مثال بارز بهم ریختگیهای دندانی و به عبارتی نامنظم و ناردیف قرار گرفتن دندانها بویژه روی هم افتادن دندانها زمینه را برای ایجاد بیماریهای لثه بسیار مساعد میکند که در اینگونه بیماران باید پس از جرمگیری یا جراحی لثه توسط متخصص ارتودنسی اقدام به ردیف نمودن دندانها کرد تا عامل اصلی بیماری حذف گردد.
در غیر این صورت مطمئناً بیماری لثه مجدداً عود خواهد نمود. بنابراین اگر بیماری لثه مبوط به جرم دندانها و محدود به بافتهای لثه باشد می توان با انجام جرم گیری کامل بیماری لثه را درمان نمود ولی اگر بیماری لثه به نو چسبیده گسترش یابد و باعث صدمه استنمول آلوئل شود باید علاوه بر جرم گیری دندانها کور تاژ لثه مورد توجه قرار می گیرد.
---------------------------------------------------------------------------
مراقبت هاي لازم بعد از جراحي لثه
1 - بعد از جراحي لثه، دندانپزشك لثه را بخيه نموده و بمنظور حفاظت موضع از تحريكات با استفاده از خمير پانسمان آنجا را مي پوشاند. خمير پانسمان در عرض چند ساعت سفت مي گردد. لذا از برداشتن و دستكاري آن با دست و زبان و يا از مكيدن آن خودداري كنيد. جدا شدن تكه اي از آن مهم نبوده ، ولي اگر تيز و ناراحت كننده بود و احياناً درد داشتيد، به كلينيك مراجعه كنيد.
2 - بعد از رفتن بيحسي ممكن است درد مختصري داشته باشيد كه مي توانيد از مسكن هاي تجويز شده استفاده كنيد.
3 - فعاليت هاي روزمره خود را مي توانيد داشته باشيد، ولي توصيه مي گردد از انجام فعاليت هاي شديد بدني و حمام گرم تا چند روز اجتناب كنيد.
4 - ممكن است بعداز عمل مقداري تورم در صورت ديده شود كه طي 4-3 روز از بين مي رود پيشنهاد مي گردد بمنظور پيشگيري و يا كاستن تورم يا خونريزي بعد از عمل از بيرون دهان، با استفاده از كيسه آب يخ كمپرس سرد گردد(ده دقيقه يكبار و بمدت چند دقيقه)اگر تورم شديد و توأم با تب و علائم ديگر بود به جراح لثه اطلاع دهيد.
5 - ممكن است مقداري ضعف، تب و لرز خفيفي در 24 ساعت اول داشته باشيد در صورت شديد شدن با پزشك معالج خود تماس بگيريد.
6 - خروج مقداري خونابه در روز اول (معمولاً 5-4 ساعت اوليه) طبيعي بوده و مهم نمي باشد. ولي در صورت عارض شدن خونريزي، يك تكه گاز استريل خيس شده را در محل روي پانسمان قرار داده و با فشار انگشتان با مدت 15-10 دقيقه نگهداريد. اگر خونريزي از بين نرفت و يا تشديد گرديد، لازم است با كلينيك تماس بگيريد.
7 - بهتر است روز اول از غذاهاي مايع و سرد استفاده كنيد. از روز بعد از غذاهاي نرم استفاده نموده و جويدن را با طرف ديگر فك كه پانسمان ندارد انجام دهيد.
- در روز اول بعد از جراحي از دهانشويه استفاده نكرده و مسواك نزنيد. از روز بعد مسواك زدن را آغاز نموده و مي توانيد از دهانشويه (در صورت تجويز) استفاده كنيد، در صورت تجويز دهانشويه از آن به ملايمت و بدون فشار پمپي استفاده نمائيد.
8 - از خوردن و آشاميدن ميوه هاي ترش، آب ميوه و نوشيدني هاي ترش مزه كه باعث تحريك لثه و دندان و يا بروز درد مي گردد پرهيز نموده و ضمناً سيگار نكشيد.
9 - پس از برداشته شدن پانسمان و كشيدن بخيه ها مي توانيد دندانهاي ناحيه عمل شده را با مسواك و به آرامي و با ملاحظه زياد تميز كنيد و دقت نمائيد كه از وارد شدن ضربه و فشار به لثه جلوگيري شود. ممكن است در روزهاي اول و شروع مسواك زدن ناحيه عمل شده، مقداري لثه خونريزي داشته باشد كه عادي بوده و تميز كردن را بخاطر آن متوقف نكنيد.
10 - به علت لخت شدن طوق دندان به دنبال جراحي لثه، ممكن است دندان مقداري به تحريكات حرارتي مثل سرما و گرما حساس شود كه به مرور كم شده و از بين مي رود. از خمير دندانهايي كه بدين منظور ساخته شده اند(در صورت تجويز) مي توانيد استفاده كنيد.
---------------------------------------------------------------------------
گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
- برچسبها
- بیماری های لثه
دیدگاه ها