بهترین راه های درمان پا پرانتزی

زانوی پرانتزی یا ژنو واروم چگونه درمان میشود. آیا پرانتزی بودن مفصل زانو نیاز به عمل جراحی

دارد؟

با دلگرم همراه باشید تا با راه های به وجود آمدن پا پرانتزی و درمان آن آشنا شوید.

حالت پرانتزی بودن پاها

در بسیاری از کودکان رایج است، افرادی که زانوی پرانتزی دارند، زمان ایستادن اگر پاهای خود را جفت کنند، فاصله زیادی بین زانوها و ساق پاها ایجاد می شود. مشکل پای پرانتزی می تواند در هر دو زانو رخ دهد. اکثر کودکان در چند سال اول زندگی خود مشکل پا پرانتزی را دارند.

زانو پرانتزی در کودکانی که اضافه وزن دارند شایعتر می باشد.نوجوانان و بزرگسالان هم در بعضی موارد دارای ساق پای خمیده یا پرانتزی هستند، اما علائم زانو پرانتزی در کودکان شایعتر می باشد.

علت و درمان زانو (پا) پرانتزی بدون جراحی

بیماری زانو ضربدری و پرانتزی از بیماری های شایع در کودکان است.هنگامی که کودکی که دچار قوس پا است،می ایستد در حالی که پاهایش در کنار هم هستند، فضای مشخصی بین ساق پاها و زانوهای او وجود دارد. چنین چیزی می تواند ناشی از انحنای یک یا هر دو پا به سمت بیرون باشد. غالبا با راه رفتن کودک این ظاهر قوسی پاها بزرگنمایی می شود.

در بسیاری از موارد قوس پا، کودک اضافه وزن قابل توجهی دارد. با همه این ها قوس پا در نوجوانان زیاد شایع نیست. ژنوواروم، زانوی درون گرد، زانو پرانتزی یا پاکمانی ( واروس بیش از حد ) اختلال در مفصل زانو است که در آن زانو ها از هم فاصله زیادی می گیرند.

زانوی من پرانتزی است؟

برای این که بتوانید زانوی پرانتزی را تشخیص دهید، باید از فرد بخواهید به صورت طاقباز روی کمر خود دراز بکشد. سپس هر دو پا را در حالت آزاد، کنار هم قرار داده تا بتوانید فاصله دو کندیل داخلی ران‌ها را اندازه‌گیری کنید.

تشخیص زانوی پرانتزی برای کسی که اطلاعات درستی از این ناهنجاری ندارد سخت‌تر است؛ مگر این که این تغییرشکل آن قدر زیاد شده باشد که حتی افراد غیرمتخصص نیز بتوانند زانوی پرانتزی را از زانوی سالم تشخیص دهند.فاصله دو کندیل داخلی ران در زانوی پرانتزی درجه‌های مختلفی دارد. در درجه اول این ناهنجاری، فاصله دو کندیل داخلی ران به 2.5 سانتی‌متر می‌رسد.

در درجه دوم این فاصله 2.5 تا 5 سانتی‌متر بوده و اگر همین فاصله بیشتر از 5 تا 7.5 سانتی‌متر باشد، زانوی پرانتزی وارد درجه سوم خود می‌شود. در درجه چهارم، فاصله دو کندیل داخلی ران از 7.5 سانتی‌متر نیز می‌گذرد. حتی در صورتی که میزان فاصله دو کندیل داخلی ران کم باشد، تغییر شکل در این ناحیه توسط متخصص پزشکی ـ ورزشی قابل تشخیص است.

علائم و نشانه ها پرانتز بودن پاها

علائم زانوی پرانتزی درکودکان مشهود نیست و عموما هیچ علائمی ندارند. بزرگسالان با وارد کردن فشار بیش از حد بر مفصل زانو در داخل زانوی خود احساس درد می کند. همچنین با کشیدگی تاندون در قسمت خارجی زانو نیز احساس درد می کنند.

آیا زانوی پرانتزی من نیاز به عمل جراحی دارد

اگر تنها مشکل شما شکل زانو است جواب منفی است. شما نیاز به جراحی ندارید. اگر تغییر شکل زانوی شما همراه با درد زانو است ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید. بگذارید قدری بیشتر مسئله را باز کنیم.

ممکن است تنها مشکل شما این باشد که از شکل پرانتزی زانوی خود ناراحت هستید ( درست مثل کسی که از شکل بینی خود ناراحت است). در این صورت جراحی اصلاح شکل زانو، برای شما حکم یک عمل جراحی زیبایی را دارد. البته در این صورت میتوانید به تصمیم خودتان از پزشک ارتوپد بخواهید زانوی شما را جراحی و صاف کند ولی باید بدانید این کار عاری از خطر نیست.

احتمال بروز مشکلات در این جراحی خود خواسته بیش از یک عمل جراحی زیبایی بینی است. این عمل جراحی، یک عمل نسبتاٌ بزرگ است و احتمال خطراتی مانند عفونت محل عمل، شکستگی استخوان، جوش نخوردن یا دیر جوش خوردن محل جراحی، آسیب به عروق یا اعصاب ناحیه عمل، لخته شدن خون در عروق ساق و یا ایجاد درد زانو بعد از جراحی وجود دارد.

علت پا پرانتزی

بسیاری از نوزادان با توجه به وضعیت قرار گیری در رحم با پا پرانتزی به دنیا می آیند. معمولا، مشکل زانوی پرانتزی جای هیچ گونه نگرانی ندارد و وقتی کودک بزرگتر شد، پرانتزی بودن پا برطرف می شود. از دیگر علل پا پرانتزی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

بیماری بلانت

در بیماری بلانت، استخوان های ساق پای کودک به صورت غیرعادی رشد می کنند و انحنایی زیر زانوها بوجود می آید. وقتی کودک شروع به راه رفتن می کند، خمیدگی پاها شدت پیدا می کند. علائم زانو پرانتزی از ابتدای شروع آن مشخص است، اما در بعضی از موارد، علائم بیماری تا زمانی که کودک به دوره نوجوانی نرسیده باشد قابل مشاهده نیست. با گذشت زمان، زانوی پرانتزی منجر به بروز مشکلات مفصلی در زانوها می شود.

بیماری بلانت در بین زنان شایع تر است. کودکان چاق بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند، زیرا زودتر شروع به راه رفتن می کند. بر طبق مطالعات، کودکان باید بین ماه 11 ام تا چهاردم زندگی خود راه رفتن را شروع کنند. این بیماری تیبیا وارا نیز نامیده می شود.

نرمی استخوان

دیگر علل زانو پرانتزی نرمی استخوان است که یک بیماری ای است که ناشی از فقر ویتامین دی در بلند مدت است. این بیماری باعث نرمی و ضعیف شدن استخوان ها و پرانتزی شدن پاها می شود.

بیماری پاژه

این بیماری اثری منفی بر شکست و بازسازی استخوان ها دارد. در نتیجه، بازسازی استخوان ها به خوبی صورت نمی گیرد. با گذشت زمان، این مساله منجر به زانوی پرانتزی و مشکلات مفصلی دیگر می شود. بیماری پاژه در بین سالخوردگان شایع تر است و به خوبی می توان آن را با تشخیص و درمان اولیه مدیریت کرد.

سندرم آکندروپلازی

شایع ترین نوع کوتاه بودن قد مادرزادی ناشی از بیماری ای است که سندرم آكندروپلازي نامیده می شود. این بیماری اختلال رشد استخوان است که با گذشت زمان منجر به پای پرانتزی می شود.

سایر علت زانو پرانتزی شامل موارد زیر می شود:

• شکستگی استخوانی که به درستی درمان نمی شود
• رشد غیرمعمول استخوان ها یا بی قوارگی استخوان
• مسمومیت با سرب
• مسمومیت با فلوراید

بدشکلی ناشی از آرتریتی است که داخل زانو را بیشتر از قسمت خارجی آن تحت تاثیر قرار می دهد. این مساله باعث فرسایش عضروف داخلی مفصلی و استخوان می شود. این مشکل همچنین زمانی بوجود می آید که شکستگی استخوان با خمیدگی خارجی بهبود پیدا می کند.

آسیب دیدگی صفحه رشد مفصل زانوی کودک، مخصوصا در داخل، منجر به رشد نامتوازن استخوان می شود. این مساله باعث پرانتزی شدن پا می شود. پای پرانتزی به بیماری نرمی استخوان نیز مرتبط است. نرمی استخوان یکی از بیماری استخوان در دوران کودکی است که ناشی از کمبود ویتامین دی در رژیم غذایی است.

روش اندازه گیری زانوی پرانتزی

برای اندازه گیری این اختلال فرد بدون کفش و جوراب در حالی که زانوها و ران ها وی دیده می شود بدون هیچ گونه انقباض غیر طبیعی در عضلات ناحیه ران می ایستد. زانو باید در حالت اکستنشن کامل قرار گرفته و قوزک های دو پا به گونه ای به هم بچسبد که استخوان کشکک به روبرو باشند.در این حالت فاصله بین دو کندیل داخلی رانها (فوق لقمه داخلی ران) به وسیله متر نواری، خط کش، کولیس و یا کالیپر مخصوص اندازه گیری و ثبت می شود. در برخی متون بیشترین فراوانی بین این دامنه ۲ تا ۴ سانتی متر قید شده است.

توصیه های بهداشتی و حرکات اصلاحی

برای اصلاح این ناهنجاری،ضمن اجرای تمرینهای و حرکات اصلاحی باید توصیه های زیر مد نظر قرار گیرد:
*در صورت وجود اضافه وزن بکوشید آن را کاهش دهید.
*سعی کنید هنگام راه رفتن،دویدن و ایستادن،لبه ی داخلی پا فعالتر باشد(روی لبه داخلی پا فشار بیاورید)
*تمرینهای اصلاحی باید به گونه ای طراحی شود که ضمن ایجاد جنبش پذیری و تحرک در مفصل زانو،موجب تقویت عضلات جانب داخلی پا و عضلات درون گرداننده ساق پا شود،مثل عضلات نیمه غشایی،نیمه وتری،خیاطه و پهن داخلی.همچنین تمرینهای دیگری باید انجام داد که باعث کشش و انعطاف عضلات جانب خارجی پا مثل عضله کشنده پهن نیام شود.

ملاحضات اصلاحی و درمانی

اصلاح زانوی پرانتزی ساختاری، عمدتا با استفاده به موقع از بریس در دوره های مناسب امکان پذیر می شود. به طور معمول، قرار دادن گوه خارجی در کف پا یا پاشنه توصیه نمی شود زیرا به دنبال کمانی شدن ساقها، پا به پرونیشن تمایل پیدا می کند. اصلاح این نوع ناهنجاری نیاز به اصلاح ساختار اسکلتی دارد که فقط در موارد شدید توصیه به استفاده از جراحی برای اصلاح این وضعیت می شود.

در مورد زانوی پرانتزی وضعیتی هم می توان ملاحضات اصلاحی زیر را در نظر گرفت:

*ارائه حرکات تقویتی برای عضلات جانب خارجی ساق و ران
*ارئه حرکات کششی برای کپسول داخل زانو
*تصحیح راه رفت به صورتی که پنجه مستقیم و در مسیر خط پیشروی قرار گیرد.
*تصحیح کفش و تعویض کفشهایی که سائیدگی جانب خارج آنها بیشتر از حد معمول است.
*پرهیز از نشستن در وضعیت چهار زانو

درمان پا پرانتزی

پای پرانتزی را در سنین پایین ممکن است بتوان با روش‌های درمانی بدون جراحی بهبود یابد اما با بالا رفتن سن کودک میزان پاسخ دهی به درمان‌ها رفته رفته کاهش میابد . در صورت مناسب بودن سن کودک روش های غیر جراحی جهت درمان زانوی پرانتزی به کار گرفته می شود اما در صورت بالا بودن سن کودک ( بالای 4 سال معمولا) و یا عدم پاسخ دهی به روش های درمان غیر جراحی ، گزینه جراحی مد نظر قرار خواهد گرفت . در ادامه انواع روش های جراحی و غیر جراحی بررسی شده است.

فیزیوتراپی، ورزش و حرکات اصلاحی

تمرینات اصلاحی و ورزش های مخصوصی مربوط به پای پرانتزی برای تقویت عضلات اطراف زانو و بالایران طراحی شده‌اند .برای کودکانی با سن خیلی کم، که زانو پرانتزی در آنها تشخیص داده شده، نرمش و حرکات اصلاحی پای پرانتزی ویژه می تواند اثر بخش باشد.

درمان‌های دستی و ماساژ

این روش درمانی نیز برای کودکان با سن پایین انجام می شود و اگر به صورت منظم انجام شود می‌تواند به رفع انحراف زانو کمک کند .

بریس های مخصوص

یکی دیگر از اقداماتی درمانی استفاده از بریس های مخصوص پای پرانتزی می باشد که در صورت تشخیص بیماری پای پرانتزی در سنین کم به کار گرفته میشود. این بریس ها با اصلاح راستای پای کودک به مرور زمان انحنا و انحراف زانو را کاهش می‌دهد . این روش درمانی در موارد میزان انحراف کمتر زانو می تواند موثر باشد .

کفی و کفش طبی

استفاده ازکفش هایی که برای پای پرانتزی طراحی شده است باعث تنظیم پاها و پیشگیری از آسیب دیدن آنها می‌شود . طراحی این کفش‌ها یا کفی های مخصوص به صورتی است که در کناره‌های بیرونی پا،ضخامت کفی کفش بیشتر است و باعث کاهش دردهای شدید و بهبود وضعیت تعادل پاها می‌شود.

عمل جراحی

در موارد ی که حالت پرانتزی پا کاملاً برطرف نمی‌شود و یا سن بیمار بالا رفته است و تا کنون درمانی برای وی صورت نگرفته است و در موارد شدید انحراف زانوها که روش های درمانی بدون جراحی موفقیت آمیز نباشند انجام عمل جراحی به عنوان یک گزینه درمانی مطرح می شود. اگر بدشکلی زانوها شدید باشد، آن‌گاه به والدین توصیه می‌شود تا برای اصلاح و رفع کامل پای پرانتزی عمل جراحی را به عنوان یک گزینه درمانی مد نظر قرار دهند.

پرانتزی بودن پاها به دلایل فیزیولوژیک 

در موارد نادری ، پرانتزی بودن پای کودکی که به دلایل فیزیولوژیک میباشد ، به خودی خود اصلاح نمی شود. در این صورت با بالا رفتن سن کودک ممکن است ظاهر نامناسب پاها برای خود شخص و خانواده او ناخوشایند باشد. در چنین مواردی که میزان بدشکلی و خمیده بودن پاها شدید باشد می توان با عمل جراحی آن را برطرف نمود.

پرانتزی بودن پاها به علت بیماری بلانت

در صورتی که در کودکان مبتلا به بیماری بلانت ، با وجود استفاده از بریس مخصوص ، خمیدگی پاها پیشرفت کند ، با رسیدن کودک به سن 4 سالگی نیاز به انجام عمل جراحی می باشد. . انجام عمل جراحی می تواند پیشروی روند پرانتزی شدن پاها را متوقف کند و از آسیبی که پرانتزی بودن پاها می تواند به صفحات رشد استخوان ساق پای کودک بزند ، جلوگیری کند. همچنین کودکانی که در سن بالاتر مبتلا به بیماری بلانت می شوند نیز باید برای اصلاح پرانتزی بودن پاها عمل جراحی انجام دهند.

پرانتزی بودن پاها به علت بیماری ریکت 

در مورد کودکان مبتلا به بیماری ریکت نیز در صورت درمان نشدن و پیشروی بد شکلی پاها ، با وجود مصرف دارو ، نیاز به انجام عمل جراحی می باشد .

روش انجام جراحی 

روش های مختلفی برای درمان پای پرانتزی وجود دارد. این روش ها به دو دسته تقسیم می شوند :

• هدایت رشد استخوانی 

در این روش صفحات رشد استخوانی در سمتی از استخوان ساق که رشد طبیعی دارد متوقف می کند با انجام این کار رشد غیر طبیعی استخوان در سمت دیگر ( که رشد بیش از حد دارد) نیز متوقف می شود. بدین ترتیب بعد از انجام عمل با رشد طبیعی پاها ، حالت پرانتزی بودن آن ها اصلاح می شود .

• برش استخوان ساق پا

در این روش استخوان ساق پا ، در قسمت زیر زانو ها ، برش داده می شود و سپس استخوان با استفاده از صفحات و پیچ هایی ( که در قسمت داخلی یا خارجی استخوان قرار داده می شوند) در راستای صحیح قرار داده می شود تا در همین حالت دوباره جوش بخورد.

بعد از انجام عمل جراحی ممکن است پا را گچ کنند تا استخوان پا تا زمان بهبودی و جوش خوردن کامل ثابت بماند. برای چند هفته پس از جراحی نیاز است که بیمار از عصا برای راه رفتن کمک بگیرد و پزشک ، شخص را برای بازیابی توان عضلانی و دامنه حرکتی پاها به فیزیوتراپی ارجاع دهد . پزشک جراح در مورد مدت زمان لازم برای ریکاوری و بازگشت به سطح فعالیت قبلی تمامی اطلاعات لازم را به بیمار می دهد .

عوارض پا پرانتزی بودن

افراد مبتلا به پای پرانتزی به احتمال بیشتری در سنین پایین به آرتروز زانو دچار می شوند. وقتی فردی مبتلا به زانوی پرانتزی است، حالت بدن باعث فشار غیر عادی به مفاصل زانو و مچ پا می‌شود که این خود باعث التهاب مفصل می‌شود.

چنین چیزی می‌تواند غضروف و بافت‌های اطراف مفصل زانو را از بین ببرد و منجر به مشکلات راه رفتن شود. اشخاص مبتلا به زانوی پرانتزی علاوه بر آرتروز در معرض دردهای مزمن و التهاب مچ پا، زانو و لگن نیز قرار دارند که می‌تواند به اختلالات در راه رفتن و حالت بدن منجر شود از این رو درمان به موقع پای پرانتزیدر زمان مناسب از اهمیت بسزایی برخوردار است

 گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم

مرجان امینی