در بازارهای معاملاتی کالاها و اصطلاحا دارایی‌های مختلفی مبادله می‌شود. در فارکس ارزهای مختلف، در بازار سهام، نمادهای شرکت‌ها و سهام آنها و در بازار نفت و گاز این اقلام به عنوان کالای انرژی معامله می‌شوند. دسته دیگری از کالاهای معاملاتی به نام «فلزات گرانبها» وجود دارد که عمدتا شامل طلا و نقره است. طلا در این میان بیشترین اهمیت را دارد. قیمت طلا همیشه معیاری از وضعیت اقتصاد و بازار است. در اینجا شما بیشتر با رابطه طلا با اقتصاد و دیگر بازارها آشنا می‌شوید و نقش آن در بازار برای شما روشن‌تر می‌شود.
به فلزاتی مانند طلا و نقره که ارزش مالی دارند اما از جنس پول نقد نیستند اصطلاحا «بولیون» هم می‌گویند. در مقابل به پول معمولی (سکه و اسکناس) ارز فیات گفته می‌شود.
تاریخچه معاملات طلا
معاملات طلا قدمتی به تاریخ بشر دارد. اولین سکه‌هایی که به عنوان پول رایج شد علاوه بر فلزاتی مانند مس و برنز، از جنس طلا نیز بودند و طبیعتا سکه طلا گران‌ترین ارز رایج بود. پس از قدیم طلا در مقابل انواع کالاها معامله می‌شده است. بنا به روایتی اهالی لیدیه باستان در ۷۰۰ سال پیش از میلاد اولین کسانی بودند که استفاده از سکه طلا را به عنوان پول جا انداختند.
وقتی می‌گوییم طلا نقش پشتیبان را دارد بدان معنا است که بسیاری کشورها از آن به عنوان یک مکانیزم ایمنی در مقابل ابرتورم یا hyperinflation استفاده می‌کنند. زمانی که پول ملی کشوری به سرعت سقوط کند می‌توان از ذخایر طلا برای کنترل این کاهش ارزش پول ملی استفاده کرد. به عنوان مثال کشور روسیه پیش از حمله به اوکراین مقادیر زیادی طلا انبار کرد تا بهتر بتواند در مقابل تحریم‌های احتمالی غرب و سقوط ارزش روبل از اقتصاد خود محافظت کند.
در بازارهای امروز طلا به صورت سکه‌هایی در وزن‌های مختلف، شمش‌هایی با ابعاد گوناگون و همچنین جواهرات و کالاها یافت می‌شود. در معاملات قیمت طلا بر حسب اونس سنجیده می‌شود. هر اونس برابر با ۲۸.۳۴ گرم است.
امروزه بزرگ‌ترین ذخایر طلای جهان متعلق به آمریکا است که بیش از هشت هزار تن ذخایر طلا در بانک‌های خود دارد. پس از آن آلمان با حدود ۳ هزار تن و سپس ایتالیا، فرانسه و روسیه قرار دارند. در این رده‌بندی ذخایر طلای آمریکا به تنهایی با جمع ذخایر سه کشور بعدی برابر است.
طلا در معاملات
شاید بدانید که در فارکس و ارز دیجیتال، همه واحدها نمادی مشخص دارند. مثلا دلار آمریکا با USD یورو با EUR و بیتکوین با BTC نشان داده می‌شود. طلا نیز نماد خود را دارد. اصلی‌ترین نماد طلا در معاملات جهانی XAU است که به آن شاخص طلای فیلادلفیا می‌گویند. بدین ترتیب نماد XAU/USD قیمت جهانی هر اونس طلا را بر حسب دلار آمریکا نشان می‌دهد. در لحظه نوشته شدن این مقاله XAU/USD = 1718 است و به عبارت دیگر هر اونس طلای فیلادلفیا تقریبا برابر با ۱۷۱۸ دلار آمریکا است. ما در اینجا مخصوصا دلار آمریکا می‌گوییم چون کشورهایی مانند کانادا و استرالیا و برخی کشورهای دیگر نیز از ارز دلار مخصوص خود استفاده می‌کنند که ارزشی متفاوت از دلار آمریکا دارد.
رابطه طلا با واحدهای پولی معمولا برعکس است. در دورانی که بازار شاهد کاهش ارزش پول است معمولا قیمت طلا بالاتر می‌رود. علت پدیده‌ای در روانشناسی بازار است که به آن ریسک‌گریزی یا risk aversion می‌گویند. وقتی اشخاص پیشبینی کنند که قرار است پولی که در دست دارند دچار کاهش ارزش شود به دنبال راهی برای حفظ ارزش پول خود در مقابل تورم یا تنزل قیمت می‌گردند. در این شرایط یکی از راهکارها تبدیل این پول به دارایی‌هایی مانند طلا و نقره است. به همین علت معمولا هر زمان که ارزش پول رو به کاهش است تقاضا برای طلا افزایش می‌یابد. این افزایش تقاضا به خودی خود منجر به افزایش تقاضا برای طلا و در نتیجه قیمت آن می‌شود. نمونه‌های بسیاری از این روند در اقتصاد تمامی کشورها منجمله آمریکا وجود دارد.
انواع معاملات طلا
معاملات طلا به صورت‌های مختلف انجام می‌شود:
- معاملات مستقیم یا نقطه‌ای (spot trading): در این معاملات طلا به طور مستقیم و لحظه‌ای با ارزهایی مانند دلار آمریکا مبادله می‌شود؛
- معاملات فردایی یا فیوچرز (Futures): در این دسته معاملات طرفین قراردادی درباره خرید یا فروش طلا را مبادله می‌کنند و در آن توافق می‌کنند که در زمانی در آینده، طلا را با قیمتی مشخص معامله کنند.
- قراردادهای مابه‌التفاوت یا CFD: این قراردادها که بسیار شبیه به معاملات فردایی هستند اما در کل دسترسی به آنها ساده‌تر است و بسیاری بروکرها آنها را ارائه می‌دهند. البته قراردادهای سی اف دی ابزاری تقریبا حرفه‌ای هستند و ورود به آنها توسط تازه‌کارها مناسب نیست.
هر سه نوع معامله هم به صورت سنتی و بازاری، به صورت آنلاین و از طریق بروکرها قابل انجام هستند. البته اگر قصد داشته باشید در بازار جهانی خرید و فروش کنید و مثلا در نماد XAU/USD که معیار جهانی قیمت طلا است کار کنید نیاز دارید که از طریق بروکرهای آنلاین اقدام کنید و انواع تحلیل طلا را بررسی و مطالعه کنید. چراکه خرید و فروش طلا آنهم بدون فکر و استراتژی برای شما چیزی جز ضرر نخواهد داشت.
نحوه ورود به معاملات طلا
برای ورود به بازار معاملات طلا اولین قدم یافتن بروکر یا کارگزار است. همانطور که برای معاملات سهام و فارکس یا ارز دیجیتال باید با یک بروکر حساب باز کنید، برای معامله طلا نیز باید از طریق بروکر اقدام کنید.
در این لینک تعدادی از بهترین بروکرهای فارکس برای ایرانیان را مشاهده خواهید کرد. با افتتاح حساب در برخی از این بروکرها می‌توانید در بازارهای بین‌المللی معاملات طلا وارد شوید. مانند معاملات فارکس و سهام، در معاملات طلا نیز می‌توان از تحلیل تکنیکال و فاندامنتال (بنیادی) استفاده نمود.
عوامل بنیادی یا فاندامنتال موثر بر قیمت طلا
اول از هر چیز توجه شما را جلب می‌کنم که برای تحلیل بنیادی به دو منبع نیاز دارید: اخبار اقتصادی و تقویم اقتصادی.
اخبار اقتصادی را طبیعتا می‌توان از روزنامه‌ها و منابع آنلاین به دست آورد. انواع رویدادها مانند رخدادهای طبیعی و اقلیمی، وقایع سیاسی و اجتماعی، تنش‌های سیاسی و نظامی و جنگ و دیگر عوامل اینچنینی می‌توانند به طور بنیادی و فاندامنتال روی قیمت طلا و بسیاری کالاهای دیگر مانند نفت و گاز اثر بگذارند. این آثار می‌تواند مستقیم یا غیرمستقیم باشد.
مثلا فرض کنید در کشوری بانک مرکزی عرضه طلا به بازار را محدود کند. این رویداد به طور مستقیم باعث افزایش قیمت سکه و شمش طلا در بازارها خواهد شد. یا فرضا رکود در صنایعی که از طلا استفاده می‌کنند باعث کاهش تقاضا برای طلا و در نتیجه کمتر شدن قیمت آن می‌شود.
از طرف دیگر، در شرایطی که تورم بالا برود و ارزش پول ملی دچار تنزل شود، قیمت طلا و نقره افزایش می‌یابد، افزایشی که تحت تاثیر غیرمستقیم دیگر رخدادها اتفاق می‌افتد. در زمان کاهش ارزش پول ملی بسیاری از افراد سعی می‌کنند دارایی خود را به اجناسی مانند طلا تبدیل کنند که ارزش شناور دارند. در این صورت حتی اگر پول نقد پایین برود دارایی آنها به شکل طلا یا نقره ارزش خود را حفظ خواهد کرد.
عوامل تکنیکال موثر در قیمت طلا
مانند دیگر کالاها، در معاملات طلا نیز می‌توان از تحلیل تکنیکال و ابزارهایی مانند تحلیل پرایس اکشن (رفتار قیمت) و اندیکاتورها استفاده کرد تا بتوان تصمیمات معاملاتی را اتخاذ کرد.
حتما عبارت آموزش پرایس اکشن دنیای ترید را سرچ کنید و مقاله مربوطه را مطالعه کنید. این استراتژی در معاملات طلا و تحلیل طلا کاربرد دارد.
یکی از عوامل تکنیکال موثر بر قیمت طلا رسیدن پرایس اکشن به منطقه اشباع است. اشباع یعنی این که کالا بیش از حد خریداری یا فروخته شده است و قیمت آن بیش از حد واقعی بالا یا پایین رفته است. زمانی که کالایی به منطقه اشباع برسد احتمال این که با تغییر جهت کوتاه‌مدت یا بلندمدت از آن خارج شود زیاد است. یعنی مثلا اگر طلا به منطقه اشباع خرید برسد احتمال این وجود دارد که یا دوباره قیمت تا حدی پایین بیاید که از منطقه اشباع خرید بیرون برود و یا روندی نزولی ایجاد شود.
برای تعیین و پیشبینی این سطوح اشباع می‌توان از اندیکاتورهایی مانند شاخص قدرت نسبی (RSI) استفاده کرد. اندیکاتورهای دیگری مانند باند بولینگر یا مک دی نیز این قابلیت را دارند.
جمع‌بندی
در این مقاله به طور کلی با تاریخچه معاملات طلا، مهم‌ترین شاخص معاملاتی آن که XAU/USD است و انواع معاملات آن مانند مستقیم و فیوچرز یا فردایی آشنا شدیم. تمرکز این مقاله بر معاملات طلا در بازارهای بین‌المللی است و درباره معاملاتی که به طور سنتی در بازار انجام می‌شود چندان به کار نمی‌آید.
ذخایر طلا یکی از عوامل امنیت مالی و پشتوانه قدرت اقتصادی کشورها است و به همین علت کشور آمریکا که بزرگ‌ترین قدرت اقتصادی فعلی جهان است، امروزه به تنهایی بیش از ۸ هزار تن ذخایر طلا دارد. اقتصادها و بانک‌های مرکزی کارآمد می‌توانند از ذخایر طلای خود برای کنترل تورم و کاهش ارزش پول ملی استفاده کنند.
همانطور که ذکر شد به عنوان معامله‌گر شما باید از طریق بروکرها به معاملات طلا وارد شوید. این کار با افتتاح حساب و انتخاب نوع حساب معاملاتی قابل انجام است. در قسمت‌های بالاتر این مقاله لینک معرفی بروکرهایی قرار داده شده که بسیاری از آنها برای معاملات طلا نیز خدمات ارائه می‌دهند.
اگر برایتان مطرح است که در طلا باید از کدامین انواع تحلیل، یعنی تحلیل بنیادی (فاندمنتال) یا تکنیکال استفاده کنید، بهترین پاسخ این است که هم عوامل بنیادی و هم عوامل و روندهای تکنیکال روی قیمت طلا بسیار اثرگذار هستند. به عنوان یک معامله‌گر جدی و نه تفننی شما نیاز خواهید داشت که عوامل بنیادی را از اخبار و تقویم‌های اقتصادی دنبال کنید.
