هرآنچه که باید در مورد طرح توجیهی ماهیان سردآبی

مقدمه کوتاه طرح توجیهی پرورش ماهی های سردآبی

هر چند آبزی پروری تجاری قرنهاست در جهان سابقه فعالیت دارد، ولی تاکنون در ایران بطور قابل توجهی درصد از ۱۰ درصد از کل پروتئین مصرفی خانوارهای روستایی و در حدود ۸ مورد استقبال قرار نگرفته است، بطوریکه فقط کل پروتئین مصرفی خانوارهای شهری را محصولات آبزیان تشکیل می دهند.

به لحاظ وجود محدودیت های مراتع کشور در تأمین نهاده های مورد نیاز برای توسعه سایر انواع پروتئین، در شرائط فعلی توسعه آبزی پروری از بهترین راههای تأمین پروتئین موردنیاز میباشد. محصول این طرح پروش ماهی قزل آلای رنگین کمان می باشد.

قزل آلاهای رنگین کمان چند ویژگی برجسته دارند که آنها را به وضوح از گونه های دیگر متمایز می کند. با اینکه به رنگ های متفاوتی دیده می شوند، حالت رنگین کمانی همیشه وجود دارد. در این گونه قسمت فوقانی بدن زیتونی قهوه ای کمرنگ و قسمت تحتانی نقره ای است و لکه های سیاهی روی سر، بدن، باله ی پشتی و اطراف دم وجود دارد.

به علاوه در طول خط های جانبی، رگه ای صورتی یا قرمز مانند و در اطراف پوشش آبششی سایه ای قرمز رنگ دیده می شود. دم آنها کمی دوشاخه، سرشان بدون نوک و آرواره شان کوتاه است.این گونه از قزل آلاها در دوسالگی و پیش از آن از تناسب بدنی خوبی برخوردارند اما قزل آلاهای مسن تر ترکیب نسبت متفاوتی دارند، به خصوص نرها که فک پایینی شان جلو آمده است.

در فصل تخم ریزی، رگه ی صورتی یا مایل به قرمز خط های جانبی قرمز خونی پررنگ می شود.

مزایا پرورش پرورش ماهیهای سردآبی :

قزل آلا یکی از منابع خوب آهن است، آهن در خونسازی و همچنین در حفظ مقاومت بدن در برابر میکروبها نقش مهمی به عهده دارد. آهن موجود در قزل آلا به گونه ای است که جذب آن در دستگاه گوارش آسان بوده و به خوبی در بدن به مصرف می رسد.

علاوه بر آن، آهن موجود در قزل آلا، جذب آهن منابع گیاهی را هم افزایش می دهد. بنابراین نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن به عهده دارد. نتایج مطالعات نشان می دهند امگا ۳ ماهی قزل آلا می تواند فشار خون و ضربان قلب را در بیماران صرع تنظیم کرده و از تعداد تشنج های آن به طور قابل توجهی بکاهد.

میزان سرمایه گذاری طرح توجیهی پرورش ماهیان سردآبی :

برای آشنایی کامل با طرح توجیهی پرورش ماهیان سردآبی PDF های زیر مطالعه کنید :

دانلود طرح توجیهی پرورش ماهیان سردآبی بخش اول

دانلود طرح توجیهی پرورش ماهیان سردآبی بخش دوم

برای مکان مناسب به چه نکاتی باید توجه کرد :

برای سرمایه‌گذاری در احداث و راه‌اندازی یک مزرعه پرورش ماهی مهم‌ترین مسئله مکان‌یابی است، مکان‌یابی مناسب هم به لحاظ دسترسی به منابع آبی مناسب جهت تولید و هم به لحاظ موقعیت مکانی و میزان دسترسی به بازار فروش. در واقع مکان‌یابی دقیق و اصولی نه تنها در بهبود شرایط فروش و سود‌آوری به شما کمک خواهد کرد بلکه به لحاظ دسترسی به منابع آبی کافی و مناسب می‌تواند دوره پرورش و فرآیند تولید را کوتاه‌تر کند.

بهترین منابع آبی برای پرورش ماهیان سردابی استفاده از آب چشمه‌های طبیعی با محدوده دمایی ۱۴ تا ۱۷ درجه سانتیگراد است و دمای زیر ۱۰ و بالای ۲۰ درجه سانتیگراد برای پرورش قزل آلا نامطلوب است چون در این بازه‌های دمایی میزان رشد ماهی بسیار پایین می‌آید و راندمان تولیدی مزرعه از حالت مطلوب خارج خواهد شد البته در پرورش ماهی قزل آلا از روان‌آب‌های سطحی مانند رودخانه‌ها و نهر‌های بزرگ و همچنین در مواردی از آب چاه نیز استفاده می‌شود.

مسئله بعدی یافتن زمینی به مساحت حداقل ۲۰۰۰ متر مربع در محدوده مورد نظر است. گفتنی است که در صورت داشتن طرح توجیهی مناسب و سرمایه لازم (۳۰ درصد آورده شخص) برخی زمین‌های بایر و بلا‌استفاده یا زمین‌های سنگلاخی و صخره‌ای توسط سازمان جنگل‌ها و مراتع به افراد متقاضی واگذار می‌شود.

به گفته کارشناسان امر راه‌اندازی یک مزرعه پرورش ماهی با ظرفیت تولید زیر ۲۰ تن در سال، توجیه اقتصادی ندارد، بنابراین برای شروع باید کار را با این حجم تولید در نظر بگیریدکه برای راه‌اندازی آن لا‌اقل به سرمایه‌ای بالغ بر ۲۰۰ میلیون تومان احتیاج دارید، البته این مبلغ منهای هزینه‌های خرید زمین است.

معرفی استخر برای پرورش ماهی های سردآبی :

در این قسمت در مورد انواع استخرها و مزایا و معایب هر کدام برای شما توضیح داده ایم

1- استخرها ی دایره ای یا حوضچه ها ی گرد:

این حوضچه ها بیشتر در کشور انگلستان مورد استفاده قرار میگیرد. این حوضچه ها را می توان به صورت بتونی یا ورقهای فلزی ساخت، ابعاد این حوضچه ها را متناسب با سایز ماهی پرورشی در نظر می گیرد. که میتوان با قطرهای 8،6،4،2 تا 10 متری ساخت. ارتفاع دیواره ها از 75 سانتیمتر برای حوضچه ها ی کوچک تا 2 متر برای حوضچه های بزرگ در نظر گرفته می شود، جریان آب در این حوضچه ها به صورت چرخشی است زیرا دریچه خروجی آب در مرکز تعبیه می گردد و ارتفاع آب نیز توسط لوله ای که با یک زانوی متحرک به انتهای لوله خروجی که از زیر حوضچه به بیرون هدایت شده متصل گشته و با بالا و پایین آوردن لوله قابل تنظیم است.

کف و دیواره این حوضچه ها روی زمین قرار می گیرد و شیب کف این استخرها از دیواره به سمت مرکز 15-5 درصد است، این استخرها دارای معایب و محاسنی نیز نسبت به دیگر استخرها می باشد.

مزایای استخرهای گرد :

1. ورودی آب این استخر ها نسبت به انواع دیگر استخرها کمتر است همچنین در همه نقاط استخر آب جریان دارد بنابراین ماهی در همه نقاط استخردرشرایط یکسانی میتواند بسر ببرد ودرهمه نقاط اکسیژن همراه آب وجود دارد .
2. چون جریان آب در این استخرها بصورت چرخشی است وخروجی آب درمرکز استخر است ، بنابراین یک نوع حالت خود پالایشی وجود خواهد داشت فضولات وپس ما ندهای غذایی همراه با جریان آب از استخر خارج خواهند شد.
3. به علت چرخشی بودن آب ، ماهیان درخلاف جهت آب ودر حول شعاع یک مرکز حرکت می نمایند بنابراین هیچگاه احساس محدود بودن نمی کنند .

معایب استخرهای گرد :

1. مقدار زمین زیادی را اشغال می نماید وبین استخرها مقدار فضای مرده وجود خواهد داشت
2. جمع آوری ماهیان دراین استخرها مشکل است و نیازبه نیروی کارگری زیادی در زمان صید یا رقم بندی دارد

2 - استخرهای دراز کانالی:

این سیستم پرورشی اولین بار در آمریکای شمالی طراحی گردید کانالهای دراز را ازبتون یا آجر می سازند که به شکل فرورفته درداخل زمین یا درسطح آن بروی پایه های بتونی سخت ساخته میشوند.منابع تامین آب کانالها چشمه ها ،رودخانه ها ، آب پشت سدها یا چاههای عمیق هستند وجریان آب درکانالها بصورت خطی بوده که از یک طرف وارد واز طرف دیگر خارج می شود ،شیب طولی کف استخر1درصد وشیب جانبی 2تا3درصد می باشد.

ابعاد استخرها متناسب با اندازه ماهی ها درنظر گرفته می شوند، برای بچه ماهی نورس از زمان شروع تغذیه تا وزن 30گرم استخری به طول 10متر وعرض1متروارتفاع دیواره 50سانتیمتر با شیب کف استخر حدود 1درصد درنظر گرفته میشود. برای پرورش بچه ماهیان ازوزن 30گرم تا 120گرم استخری به طول 20تا25متر وعرض 2تا5/2 متروارتفاع دیواره ها 90تا110سانتی متر با شیب کف 1درصد درنظر گرفته میشود.

برای پرورش ماهیان از وزن 120تا300گرم استخری به ابعاد طول30تا35متر، عرض3تا5/3متر ، ارتفاع دیواره ها 2/1تا5/1متر وشیب کف استخر1درصددرنظر گرفته میشود . این سه نوع استخر با ابعاد مختلف باید در یک مزرعه پرورش ماهی وجود داشته باشد، زیرا اگر برای بچه ماهی ها استخر متناسبی وجود نداشه باشد و آنها در استخرهای بزرگ قرار گیرند نه تنها کنترل شان از نظر بهداشتی و جمع آوری تلفات مشکل است بلکه غذا دهی به آنها نیز به خوبی انجام نمی گیرد و بر عکس اگر ماهیهای بزرگ را در استخرهایی با ابعاد کوچک قرار دهیم باعث کاهش اکسیژن و رشد ماهی می شود.

دریچه های ورودی و خروجی استخر ها باید حدالامکان به صورت سراسری دیواره های عرضی را شامل گردد، دریچه های خروجی دارای 3 شیار هستند که شیار داخلی برای نسب توری، شیار وسطی به عنوان مانع با فاصله 15تا10 سانتیمتر از کف استخر و شیار خارجی برای نسب تخته تنظیم عمق و ارتفاع آب در استخر است و در نتیجه آب به صورت سیفونی از استخر خارج می گردد.

دریچه های ورودی دارای دو شیار اند که در سیار قسمت داخلی استخر برای قرار دادن تخته قسمتی تعبیه شده است تا آب به صورت سقوطی به درون استخر وارد شود و در شیار بیرونی یک توری فلزی قرار داده می شود تا از ورود آشغال به درون استخر جلوگیری شود . در صورت وجود جریان کافی آب تعداد بیشتری از ماهی را می توان پرورش داد.

3 -حوضچه های پرورشی (تانک)

نخستین کار برای احداث این حوضچه ها انتخاب محت دقیق آن می باشد، بدین صورت که محل موردنظر باید مسطح باشد و تامین آب آن نیز به خوبی صورت گیرد ،آب مورد نیاز تانکها را بهتر است بصورت ثقلی از رودخانه یا چشمه تامین شود ،چون انتقال آب توسط پمپاژ پرهزینه است.

برای ساخت این تانکها می توان از متخصصان مربوط کمک گرفت، این افراد آرایش لوله های ورودی آب ، محل استقرار تانکها و خروجی آب را متناسب با مقیاسهای مورد نظر طراحی نموده و محل تخلیه آب را با در نظر گرفتن ابعاد ارائه شده در نقشه مشخص می کنند. مسیر عبور لوله های آب حفر می گردند و خطوط لوله برای رساندن آب و جابه جایی ماهی ها در قسمت داخلی این کانال ها تعبیه می شود . لوله مخصوص جریان خروجی آب به داخل یک مخزن در کنار تانک ادامه می یابد و پس از گذشتن از یک غربال وارد لوله تخلیه اصلی می شود. سپس تانکها که می توانند از جنس پلاستیک مسلح یا آهن گالوانیزه موج دار باشد بر روی یک سطح قائده تراز که درداخل گودال حفر شده کار گذاشته می شود.

در داخل تانک یک لایه از مواد سخت مانند سنگریزه می ریزیم و پس از تراز کردن سطح آن ،لایه ای از بتن به عمق 15 سانتیمتر ،با در نظر گرفتن شیب 1به 7 از مرکز به محیط می افزاییم، ارتفاع تانک ها از سطح زمین 60سانتیمتر است.

تانکها دارای لوله های مجزایی هستند کهاز لوله اصلی منشعب شده و توسط دریچه هایی کنترل می گردند که شامل یک لوله پلاستیکی T شکل که یک لوله کم قطرتر وارد قسمت کناری آن شده و در آن تثبیت می گردد، قسمت خروجی آب وماهی نیز در مرکز قرار می گیرند، در ورودی آن یک توری برای جلوگیری از عبور ماهی ها که می توان پس از تخلیه آب ماهی ها را برای صید یا درجه بندی گرفت.

معمولا عمق این تانکها 6/1متر و قطرشان بین 4تا6 متر است که با تامین آب با درجه حرارت 12تا15 درجه میتوان 25تا35 کیلوگرم ماهی به ازای هر متر مکعب ذخیره سازی نمود. در آب با درجه حرارت 15 درجه ، یک جریان آب تقریبی 125 لیتر در دقیقه برای هر 100 کیلوگرم ماهی مورد نیاز خواهد بود و در درجه حرارت 20 درجه یک جریان آب 200لیتر در دقیقه مورد نیاز خواهد بود.

4 - حوضچه های پرورشی مستطیل شکل:

این نوع حوضچه ها در شکل ظاهری و نحوه ورود و خروج آب شبیه به کانالهای دراز بتونی هستند میزان آب ورودی به هر حوضچه بین 10تا30 لیتر در ثانیه می باشد وجریان آن به صورت خطی است . ابعاد این حوضچه ها برای ماهی های بازاری به ارتفاع 1متر ، عرض 3تا6 متر و طول 30تا40 متر میباشد.

نکات مهم برای ریختن ماهی در استخرهای بالا :

ماهی دار نمودن استخر ها بستگی به مقدار آب ورودی و اکسیژن محلول در آب بستگی دارد ، زیرا ماهیان قزل آلا در اندازه های مختلف در مدت یک ساعت مقدار اکسیژن معین مصرف می کنند ، بنابر این هر قدر اکسیژن بیشتری موجود باشد تعداد ماهیان بیشتری را می توان پرورش داد .

ماهی دار نمودن استخرها باید منبع آب و تعداد استخرهای مناسب با منبع آب را در نظر گرفت تا بتوان یک برنامه ریزی صحیح برای ماهی دار نمودن استخرها و تولید مناسب انجام داد.

زمان تعویض آب استخر های بتونی :

تعویض آب باید به اندازه ای باشد که ماهی بتواند براحتی اکسیژن مورد نظر خود را از آب کسب کند، اگر آب در استخرهای پرورش ماهی متناسب با اندازه و تراکم ماهی جریان نداشته باشد و در زمان مناسب تعویض نشود ماهیهن با کمبو اکسیژن روبه رو خواهند شد منظور از تعویض آب مدت زمانی است که آب از ورودی تا خروجی می پیماید که این امر با تنظیم جریان ورودی آب صورت میگیرد .

نکته: به علت شیب دار بودن استخرها برای بدست آوردن عمق از بیشترین کمترین عمق میانگین گرفته می شود.

نحوه ساخت استخرهای خاکی:

استخرهای خاکی دانمارکی 30نتر طول و 10متر عرض دارند، عمق در ورودی 1 متر و در خروجی 7/1 متر است . دیواره های جانبی را بصورت اریب و بعضا با پوشش سیمانی احداث می نمایند ولی کف استخرها خاکیو گاها دارای پوشش سنگریزه ای است.

محل مورد نظر برای حفر استخرها باید دارای خاک غیر قابل نفوذو تقریبا تراز باشد و منبع تامین آب هم بالاتر از زمین فوق قرار داشته باشد. درچه های ورودی و خروجی دارای لوله هایی به قطر 30تا40 سانتیمتر هستند.

اگر استخرها بصورت ردیفی در کنار هم ساخته شوند یعنی دارای دیواره های طولی مشترک باشند عرض قسمت بالای دیواره را 1متر و در قسمت پایین 2تا3متر در نظر می گیرند تا دیواره شسته یا ریزش ننماید .

استخرهای خاکی:

بیشتر مزرعه داران دانمارکی پایه گذار این امر بوده اند، در این نوع استخرها آب فضای بسته ای را به وجود می آورد،

آرایش اساسی این استخرها شامل سه قسمت است:

1. کانال آب رسانی که در بالاترین نقطه زمین وجود دارد و آب مورد نیاز استخر را تامین می کند.
2. استخرها که از ورودی به خروجی شیب دار هستند.
3. کانالهای تخلیه که برای هر استخر می تواند بصورت مجزا زهکشی گردد و کانال تخلیه اصلی که آب همه استخرها را تخلیه می کند.

آب ورودی استخرها بوسیله تخته کنترل می شود یا در مزارع مدرن از لوله های پلاستیکی پوشیده شده بوسیله یک توری برای این امر استفاده می گردد. لوله های ورودی باید به اندازه کافی بزرگ باشند تا حداکثر آب مورد نیاز را برای استخرها تهیه کنند. کنترل خروجی آب استخرها بوسیله مانک انجام می شود که میتواند از جنس چوب،آجر یا بتن باشد.

نکات مهم برای ریختن ماهی در استخرهای خاکی:

این امر بطور کلی بر اساس مقدار اکسیژن محلول در آب و همچنین مقدار آب ورودی صورت می گیرد ، در این استخرها نمیتوان بصورت متراکم ماهی پرورش داد و باید بصورت نیمه متراکم باشد چون زمان ماندگاری آب زیاد و سرعت جریان آن هم کند است، همچنین این مسئله باعث می شود که فضولات و پسمانده های غذایی در طول دوره در استخر باقی بمانند .

بطور کلی تراکمی که در استخرهای خاکی در نظر می گیرند باید برای بچه ماهی هایی باشد که بالای 5گرم وزن داشته باشند که به ازای هر متر مربع 8 کیلو گرم ماهی بازاری در نظر گرفت.

تمیز کردن استخرهای خاکی:

در استخرهای خاکی دارای ماهی استفاده از روشی که به طور کامل بتواند باعث پاک شدن استخر شود امکان پذیر نیست. توری های دریچه خروجی باید تمیزو عاری از فضولات باشد ، ماهیان مرده باید هرچه سریعتر جمع آوری شوند تا موجب فساد آب نگردند.

استخرهای بدون ماهی را میتوان براحتی ضدعفونی کرد ، بدین صورت که آب استخرها تخلیه گشته و لجن آن با مکنده از محل خارج می گردد ،سپس استخرها را به حال خود می گذاریم تا خشک گردند و پس از آن کف را با محلول آهک ضدعفونی می کنند. در شرایطی که نتوان رسوبات را خارج کرد باید اقدام به شخم زدن استخر نمود تا عمل تهویه با خارج شدن گازهای تخمیری انجام شود و بعد اقدام به آهک پاشی کرد سپس کف استخر با غلطک بخوبی کوبیده شود ، چون اگر کف خوب محکم نباشد بصورت باتلاقی در می آید و در هنگام غذا دادن با متلاطم شدن آب گل و لای موجود در آب حل میشود .

لازم به ذکر است که برای ضدعفونی کردن استخرهای کوچک بدون خالی کردن آب میتوان از محلول غلیظ شده پرمنگنات پتاسیم استفاده کرد .

بیشتر بخوانید :

آشنایی با طرح توجیهی پرورش ماهی خاویار (فیل ماهی)

آشنایی طرح توجیهی پرورش ماهی گرمابی ( کپور )

کاربر گرامی چنانچه این مطلب برای شما مفید بوده لایک کنید ، یا راهکاری دیگری دارید با دیگر کاربران مجله دلگرم به اشتراک بگذارید.

تهیه و گردآوری مجله دلگرم

جهان باورصاد