چطور خلبان شوم ؟
یک خلبان به دلیل در اختیار داشتن یک هواپیما که میلیون ها دلار ارزش دارد می بایست شرایط پذیرش این مسئولیت خطیر را داشته باشد که این آمادگی در 3 مرحله سنجیده می شود مرحله اول داشتن حداقل مدرک دیپلم و موفقیت در آزمون علمی در مرحله بعد می بایست از لحاظ جسمی در معاینات پذیرفته شود که در این زمینه فرد داوطلب می بایست حداقل 20سال سن داشته باشد ضمن اینکه باید دارای کارت پایان خدمت و یا معافیت دائم غیر پزشکی باشید. معمولا حداکثر سن شما باید 26 سال باشد تا بتوانید در آزمون استخدام و مصاحبه شرکت کنید.
معاینات پزشکی:
تست پزشکی در بخش هواپیماهای غیر نظامی (Civil) شامل 2 گواهینامه کلاس 1 و کلاس 2 می باشد.
گواهینامه کلاس 2 برای خلبان شدن
- 1- دانشجویان PPL و خلبانان دارای گواهینامه PPL
- 2- مهندس پرواز و ناوبر
- گواهینامه کلاس 1 برای دانشجویان CPL و IR و خلبانان دارای گواهینامه CPL و IR .
- درگواهینامه تست پزشکی کلاس 2 شرایط کمی ساده تر می باشد.
- ولی بطور کلی آزمایشات کامل خون و ادرار ، نوار قلب ، نوار مغز ، اکو کاردیو گرافی قلب ، هولتر مانیتورینگ ( در صورت لزوم) ، تست چشم ( شامل دید دور و دید میانه و دید نزدیک ، عمق دید ، تست رنگ ، و تست چشم با دستگاه ) ، نوار گوش یا ادیومتری ( شنیدن فرکانسهای 125 و 250 و 500 و 1000و 2000 و 3000 و 4000 و 8000 هرتز برای هردوگوش در مدت زمان خاص) ، عکس ازریه ها وسینوسها و نوار ریه ، عکس از فک و دندانها و معاینه دندان ، تست HIV و معاینه کامل بدن و انجام فشارخون .
تست هوش همان تست هوشی است که برای یک فرد بالغ و دارای مدرک دیپلم در آزمونهای ورودی ارگانها برگزار می شود و منابع آن کتابهای تست هوش موجود در کتاب فروشی هاست.
تست روانپزشکی نیز بسیار ساده است تا سلامت روانی شما را تایید کنند.
حداقل قد مورد نیاز برای خلبانی نیز 165 سانتی متر می باشد.
بعد از گذراندن تمامی معاینات پزشکی در صورت قبولی کارت AMC به شما داده می شود که نشان دهنده ی سلامت کامل شماست و شما مجاز به شرکت در کلاس های خلبانی هستید.
راههای خلبان شدن
یکی اینکه وارد نیروی هوایی ارتش شوید. برای شرکت در آزمون دانشکده پرواز باید زیر ۲۰ سال داشته باشید. حداقل معدل کل تان ۱۴باشد و اگر در آزمون موفق شدید طبق برنامه زمانی که به شما اعلام خواهد شد برای آزمون های صلاحیت مراجعه کنید.
این مرحله اغلب در سه روز در تهران برگزار می شود.
- روز اول به معاینات پزشکی اختصاص دارد. قد شما نباید از ۱۶۵ کمتر باشد. جراحات ناشی از تیغ و چاقو و جراحی یا شکستگی نداشته باشید. فاصله زانوهایتان از عرض یک قنداق تفنگ بیشتر نباشد. پس از بررسی برخی موارد دیگر پزشکی، میزان دید (درجه چشم)، میزان آستیگمات بودن چشم ها و کوررنگی تان معاینه خواهد شد. پزشک دیگری دندان ها و لثه هایتان را بررسی خواهد کرد. افرادی که بیش از چهار دندان پر شده دارند یا یک دندان کم دارند مردود خواهند شد. عفونت های دهان و دندان نیز جلوی امضا شدن کارت تان را خواهد گرفت. مراحل بعدی نیز معاینه قلب، فشار خون، اعصاب، حلق، بینی و شنوایی را شامل می شود.
- روز دوم باید تست ورزش (چند دور دویدن دور یک میدان بزرگ، شنا، دراز و نشست و توانایی انجام ورزش های کششی) بدهید
- روز سوم نوبت آزمون های عقیدتی است. اما اگر این آزمون را از سر بگذرانید دو ماه در پادگانی مخصوص و با شرایطی ویژه دوره خواهید دید و پس از یک استراحت کوتاه، تحصیلتان در دانشگاه شهید ستاری آغاز می شود. تحصیل دانشجویان دانشگاه شهید ستاری شبانه روزی است و امکانات دانشگاهی خوبی در اختیار دانشجویان قرار می گیرد. برنامه صبحگاه عمومی رسمی دانشگاه شنبه ها انجام می شود و پوشیدن البسه نظامی برای تردد به قسمت های مختلف دانشگاه ضروری است. دانشجویان بعد گذراندن چهار سال و موفقیت در آزمون های عملی و تئوری پرواز با درجه ستوان دومی فارغ التحصیل شده و با توجه به مهارت ها و تخصص های دوران دانشجویی به یکی از پایگاه های نیروی هوایی منتقل و پرواز خود را با یکی از جنگنده ها یا هواپیماهای ترابری شروع می کنند.
روشی دیگر برای خلبان شدن
راه دیگر خلبانی از طریق دریافت گواهینامه است. بر اساس آیین نامه سازمان هواپیمایی کشوری جمهوری اسلامی ایران، متقاضی صدور گواهینامه پرسنل پروازی در صورت با موفقیت گذراندن دوره آموزشی مصوب در مرکز آموزش مورد تائید، اثبات دانش علمی، اثبات مهارت پرواز در سیمولاتور، اثبات مهارت پرواز با وسیله پرنده، اثبات توانایی صحبت کردن و فهمیدن زبان مورد نیاز برای مکالمات رادیویی و دارا بودن سلامت پزشکی مناسب می تواند گواهینامه مدنظر را از سازمان دریافت کند.
مرکز آموزش فنون و خدمات هوایی یک مرکز دولتی است که دوره های آموزشی خلبانی را به صورت ترکیبی از آموزش مجازی تئوری و آموزش حضوری پرواز را برگزار می کند. دانشجویان پس از پایان دوره خلبانی و دیسپچری برای دریافت گواهینامه به سازمان هواپیمایی کشوری معرفی خواهند شد و پس از موفقیت در آزمون سازمان هواپیمایی گواهینامه بین المللی برای دانشجو صادر خواهد شد.
آموزشگاه های آزاد برای ثبت نام خلبانی
نام نویسی در آموزشگاه های آزاد هم شرایط خود را دارد اما شاید برای بسیاری مهم ترین مساله هزینه دست کم ۳۰ میلیون تومانی است که برای گذراندن این دوره باید بپردازید. البته پیشتر شرکت های هواپیمایی هم خود در جذب خلبان اقدام می کردند، اما اکنون اغلب ترجیح می دهند هزینه ها در آموزشگاه های خصوصی انجام شود و خلبان که آماده شد به شرکت های هواپیمایی بیاید. نکته مهم دیگر درباره آموزشگاه های آزاد این است که برای نام نویسی در آنها شرایط جنسیتی وجود ندارد یعنی خانم ها نیز می توانند در این آموزشگاه ها نام نویسی و مدرک دریافت کنند. هم اکنون در شهرهای شیراز، تهران، تبریز، اهواز و مشهد مراکزی برای آموزش خلبانی به دختران وجود دارد، اما هنوز اقدامی برای اشتغال به کار ایشان انجام نشده است.
داشتن مدرک دیپلم برای خلبان شدن
داشتن مدرک دیپلم، حداقل ١٨ سال سن، حداقل قد ١۶۵ سانتی متر، قبولی در آزمون و مصاحبه ورودی (شامل زبان انگلیسی، هوش و اطلاعات عمومی درخصوص هوافضا)، احراز صلاحیت پزشکی طبق استاندارد سازمان هواپیمایی کشوری، تدین به یکی از ادیان رسمی کشور، عدم اعتیاد و عدم سوء پیشینه و داشتن کارت پایان خدمت وظیفه عمومی یا معافیت دائم غیرپزشکی یا معافیت تحصیلی برای آقایان شرایط پذیرش در این آموزشگاه هاست. پس از قبولی در آزمون ورودی نیز باید در مصاحبه حضوری شرکت کنید و سلامت جسمانی تان تائید شود.
بر اساس آیین نامه ICAS101 (PEL) سازمان هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، معاینات پزشکی لازم برای دریافت گواهینامه پرسنلی، شامل سلامت فیزیکی و روانی، دید و تشخیص رنگ و شنوایی است. تست پزشکی در بخش هواپیماهای غیر نظامی (Civil) شامل ۲گواهینامه کلاس ۱ و کلاس ۲ است. گواهینامه کلاس ۲ برای دانشجویان PPL، خلبانان دارای گواهینامه PPL، مهندس پرواز و ناوبر است و گواهینامه کلاس ۱ برای دانشجویان CPL و IR و خلبانان دارای گواهینامه CPL و IR خواهد بود.
مدرک PPL برای هواپیماهای سبک مانند Cessna است. کلمه PPL مخفف Private Pilot’s Licence به معنی مدرک خلبانی شخصی است. مدرک CPL برای هواپیماهای سنگین و باربری مانند هواپیماهای Boeing ۷۴۷ ، ATR ، AirBus و… است و CPL مخفف Commerical Pilot’s Licence به معنی مدرک خلبانی تجاری است.
دریافت PPL
برای دریافت PPL دانشجو بعد از گذراندن کلاس های زمینی و بعد از ۴۰ ساعت پرواز به سازمان هواپیمایی کشوری معرفی می شود و در صورت موفقیت در آزمون گواهینامه PPL دریافت می کند.
برای دریافت CPL دانشجو باید بعد از سپری کردن کلاس های زمینی و ۱۱۰ ساعت پرواز، در آزمون سازمان هواپیمایی کشوری شرکت کند.
برای مرحله سوم Instrument Rating) IR) نیز دانشجو همانند مراحل قبلی بعد از سپری کردن کلاس های زمینی به مدت چهار ماه و ۴۰ساعت پرواز (که ۲۰ ساعت آن با سیملاتور است و ۲۰ ساعت دیگر آن با هواپیماست)، با ادوات ناوبری هواپیما که به خلبان بدون دید معروف است، آشنا خواهد شد و در صورت موفقیت در این مرحله خلبان نامیده می شود. بعد از گذراندن این مرحله است که فرد می تواند جذب شرکت های هواپیمایی شده و به عنوان یک خلبان حرفه ای مشغول به خدمت شود.
دستورالعمل ها، آیین نامه ها و استانداردهای سازمان هواپیمایی کشوری در خصوص خلبانی هواپیماهای مختلف را از لینک زیر دریافت کنید :
- سازمان هواپیمایی کشوری
- مهارت های لازم برای خلبانی
اگر شخصی علاقه مند به خلبانی باشد، باید دانش و مهارت لازم را کسب نماید. برخی از مهمترین آنها به شرح زیر است :
- توانایی درک و انجام کلیه دستورات بخش کنترل ترافیک هوایی
- دادن اطلاعات واضح و درست به خدمه پرواز و مسافران
- توان انجام کار تیمی – زیرا در هر پرواز خلبان باید با افراد متعددی همکاری کامل و بدون نقص داشته باشد که کمک خلبان، مهندس پرواز، مهمانداران، مأمور امنیت پرواز و کارشناسان برج مراقبت از آن جمله اند و هر گونه عدم همکاری با این افراد ممکن است حوادث جبران ناپذیری در پی داشته باشد.
- توانایی استفاده از تجهیزات پرواز
- دقت زیاد و توجه به جزئیات – زیرا کوچکترین خطا و اشتباه در حین پرواز ممکن است حوادث خطرناکی را رقم بزند
- هماهنگی بین چشم و دست – برای افزایش سرعت عمل در مواقع حساس و بحرانی
- توانایی خواندن نقشه ها و تصاویر سه بعدی
- مهارت های ارتباطی خوب به منظور ایجاد فضای آرام و امن برای خدمه پرواز و مسافران هواپیما
- توانایی حفظ آرامش و انجام عکس العمل مناسب در شرایط بحرانی
- آشنایی با زبان انگلیسی – زیرا بسیاری از منابع اطلاعاتی رشته خلبانی به زبان انگلیسی هستند و مکالمات با برج مراقبت و سایر کادر تخصصی پرواز نیز به زبان بین المللی که انگلیسی باشد صورت می گیرد.
دوره های درسی خلبانی
در صورت قبولی در آزمون علمی و پزشکی اولیه چنانچه زبان انگلیسی را خوب بدانند نیازی به گذراندن دوره کلاس زبان ندارد اما در صورتی که آمادگی لازم را نداشته باشند باید دوره آموزش زبان انگلیسی را طی کنند .
پس از آن دوره مقدماتی کلاسهای زمینی برگزار خواهد شد که این دوره شامل دروس:
هواشناسی ، آیرودینامیک ، آلات دقیق پرواز ، ناوبری هوایی ، مقررات وزن وتعادل ، قابلیتهای هواپیما ، موتور سیستم ، نحوه کار با کامپیوتر پرواز و محاسبات ، نقشه خوانی و فیزیولوژی پرواز می شود. سپس دانشجویان به میزان 45 ساعت پرواز آموزش همرا ه با استاد و همچنین به صورت مستقل (solo ) خواهند داشت که این پرواز ها با هواپیما های آموزشی از نوع (Cessna ) بونانزا ( Bonanza) انجام می شود .
چنانچه دانشجویان در دروس تئوری نمرات لازم را کسب کرده و در آزمایش کتبی ، شفاهی و عملی پرواز نیز موفق شوند در این مرحله گواهینامه خلبانی شخصی (PPL) به آنها داده می شود و از این به بعد به عنوان یک خلبان دارای گواهینامه می تواند پرواز نماید . ولی قوانین به این دسته از خلبانان اجازه فعالیت حرفه ای نمی دهند یعنی نمی توانند شغل خلبانی را پیشه کنند و صرفا می توانند به عنوان تفریح و یا با هواپیمای شخصی خود پرواز داشته باشند و مجاز به پرواز با هواپیماهای سنگین و مسافربری و یا باری و غیره نیستند ، و اگر شخص قصد داشته باشد یک خلبان حرفه ای بشود لازم است دوره عالی خلبانی را طی کند که این دوره شامل خلبانی بازرگانی (CPL) ، خلبانی با هواپیمای چند موتوره ، پرواز بادستگاه (Instumenrating) و یک دوره کوتاه مدت آموزش سیستم های هواپیمایی که قرار است با آن پرواز کند ، طی کرده تا بتواند جذب شرکتهای هواپیمایی شده و بعنوان یک خلبان حرفه ای مشغول به خدمت شود.
علاقمندان به خلبانیCPL می بایست حدود یکهزار ساعت کلاس زمینی پیرامون دروس مقدماتی پرواز و چگونگی استفاده از دستگاههایکمک ناوبری و 200 ساعت پرواز با نظارت اساتید را طی کند دوره هواپیمای دوموتوره با استاد و کلاسهای زمینی همراه است و جهت آموزش دوره پرواز با دستگاه حداقل 30 ساعت پرواز با استاد و گذراندن کلاسهای زمینی مربوط می شود.
دریافت گواهینامه هر یک از دوره های فوق منوط به گذراندن آزمون کتبی و عملی می باشد داوطلبان می بایست شخصا هزینه آموزش این دوره ها را پرداخت نمایند .
هزینه ادامه تحصیل در رشته های مذکور بسیار گران است البته بعضی از شرکتهای هواپیمایی با ارائه بورس به تعدادی از داوطلبان این هزینه را تقبل می کنند تا داوطلب پس از فارغ التحصیل در خدمت آنان قرار گیرد .
اما در حال حاضر این شرکتها بندرت چنین بورسها و آزمونهایی را برگزار می کنند و در صورت نیاز به خلبان حرفه ای از فارغ التحصیلان مرکز فنون هوایی که بصورت آزاد آموزش دیده اند استخدام می کنند گواهینامه صادره از طرف مرکز آموزش فنون هوایی ارزش بین المللی دارد و در خارج از کشور قابل ارائه می باشد .
ادامه تحصیل دختران در رشته خلبانی
اگر چه با مشکلات فراوانی روبرو است اما امکان پذیر می باشد ، هم اکنون در شهرهای شیراز ـ تهران ـ تبریز ـ اهواز ـ مشهد مراکز و شعبه هایی برای آموزش خلبانی به دختران وجود دارد ، لازم بذکر است که هنوز اقداماتی در خصوص اشتغال به کار ایشان انجام نپذیرفته است .
یک خلبان به لحاظ تنظیم ساعات پرواز در اوقات متفاوت نمی تواند برنامه ریزی دقیقی برای زندگی شخصی خود داشته باشد و بیشتر باید از یک برنامه شناور استفاده نماید بدین گونه که در هر هفته یا هر ماه برنامه پرواز تغییر می کند و چنانچه با این تغییرات آشنا نباشد ، در زندگی شخصی دچار مشکل خواهد شد .
فرد خلبان می بایست از سلامت جسمی و روحی برخوردار باشد به همین لحاظ تا سن تقریبا 40 سالگی هر سال یکبار و بعد از سن 40سالگی هر شش ماه یکبار مورد آزمایشات خاص قرار می گیرد .
در کل فرد داوطلب این رشته می بایست به موقعیت حساس و پر مخاطره این رشته توجه و با اطلاعات کافی و کاملی متقاضی این رشته شود
بهترین تیپ های شخصیتی برای خلبانی کدامند ؟
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و … برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.
به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.
شخصیت های مناسب برای خلبانی بر اساس شخصیت شناسی MBTI
ENTJ این تیپ شخصیتی شان اجتماعی و سطح نفوذی را که به دنبالش است، در این شغل می یابد. او از چالش های این شغل لذت می برد.
INTJ این تیپ شخصیتی عاشق تنوع زیاد در کار بوده و منطقی می باشد. او به کمک شم خود توان دیدن و در نظر گرفتن همه راه حل های ممکن و خلاقانه را دارد.
ESTJ این تیپ شخصیتی دوست دارد در دنیای حقیقی کار کرده و کارهای ملموس انجام دهد. همچنین کار کردن مطابق با رویه ها و مقررات موجود را می پسندد و دوست دارد در موضع قدرت و سرپرستی باشد و نتیجه کار خود را به صورت واقعی و ملموس ببیند.
ISTJ این تیپ شخصیتی از کارهایی که به حفظ و حراست از مردم و خدمت به آنها مربوط باشد، لذت می برد. او حافظه خوبی دارد و به خوبی از اطلاعات گذشته برای حل مسایل جاری استفاده می کند. همچنین کار در محیط های سازمان یافته و با ساختار را دوست دارد.
ESTP این تیپ شخصیتی در بخش خدمات شهری بسیار عالی است. زیرا او کارهای پویا و متنوع را دوست داشته و می خواهد با دیگران در ارتباط باشد. توانایی اقدام سریع و به موقع یکی از ویژگی های او می باشد که در این شغل بسیار مفید است.
ISTP این تیپ شخصیتی از کارهای پویا و چالشی لذت می برذ. او دوست دارد به دیگران کمک کرده و از انعظاف پذیری و ریسک پذیری کافی در کار خود برخوردار است.
ISFP این تیپ شخصیتی از ارائه خدمت به دیگران و رفع نیازهای آنها لذت می برد. او محیط کاری چالشی و پر هیجان را دوست دارد.
دیدگاه ها