
جرایم بسیار گسترده هستند و موارد زیادی را شامل میشوند که یکی از پیچیدهترین آنها علیه اموال و مالکیت افراد، کلاهبرداری است.کلاهبردار، فردی است که با قصد مجرمانه و توسل به حیله و فریب اقدام به بردن اموال منقول و غیرمنقول دیگران میکند. یکی از جرایمی که کلاهبرداری محسوب شده و باعث مجازات میگردد، فروش مال غیر است که در این مقاله به آن میپردازیم.
فروش مال غیر چیست؟
به انتقال یا فروش اموال یک شخص بدون اطلاع و کسب اجازه از او، فروش مال غیر گفته میشود. فرد مرتکب، خود را مالک اموال دیگران معرفی کرده و با قصد کلاهبرداری از مالک، خریدار را فریب میدهد و اموال مالک را به فروش میرساند. این کار از نظر قانون جرم شناخته میشود و فرد متهم مجازات میگردد.
ارکان تحقق جرم فروش مال غیر
ارکان تحقق جرم فروش مال غیر شامل موارد زیر هستند:
· رکن قانونی
ماده 2 قانون مجازات اسلامی، به قانونی بودن جرم و مجازاتها میپردازد؛ یعنی باید قانونگذار یک عمل را جرم تلقی کند تا مجازات شامل آن گردد. فروش مال غیر، جزو جرایم کلاهبرداری است که باعث مجازات میشود.
· رکن معنوی (رکن روانی)
یکی از ارکان تحقق جرم، داشتن قصد و نیت برای انجام آن است. شخص باید عمدا اقدام به فروش مال دیگران کند. اگر اقدام او سهوی باشد، جرم رخ نداده است و فرد مجازات نمیشود.
· رکن مادی
در فروش مال غیر، هنگامی که مجرم خودش را مالک اصلی معرفی میکند، جرم اتفاق میافتد. این رفتار مجرمانه جزو ارکان مادی جرم محسوب میشود. از دیگر ارکان مادی میتوان به قولنامهای که برای این کار تنظیم میشود اشاره کرد.
اشخاص متعامل در تحقق فروش مال غیر
افراد زیر، در فروش مال غیر دخیل هستند:
- انتقال دهنده
شخص مرتکب که با آگاهی از تعلق مال به دیگری، بدون کسب اجازه از او اقدام به فروش اموال کرده است.
- انتقالگیرنده
خریدار که نسبت به عدم تعلق مال به فروشنده آگاهی داشته و اقدام به خرید کرده است.
- مالک
صاحب مال که باید ظرف ده روز، فروشنده را آگاه کند؛ در غیر این صورت شریک جرم شناخته میشود.
مجازات جرم فروش مال غیر
کسی که اقدام به فروش اموال دیگران کند، کلاهبردار محسوب میشود و مجازات شامل حال او میشود. این مجازات، از یک تا هفت سال حبس، پرداخت جزای نقدی برابر با ارزش مالی که تصرف کرده است و بازگرداندن مال به صاحب آن است. همچنین اگر مجرم از کارکنان دولت باشد، به انفصال دائم از خدمت محکوم میشود.
مراحل شکایت از مجرم
- در مرحله اول، مالک باید اقدام به تهیه مدارکی مانند سند مالکیت یا مبایعهنامه کند تا مالکیت او را نشان دهد.
- در مرحله بعد، باید شواهد و مدارکی که فروش مال را نشان میدهد، جمعآوری شده و سپس برای شکایت اقدام شود. اگر مالی که به فروش رسیده است غیرمنقول باشد، باید شکایت در دادگاهی صورت بگیرد که مال در آنجا قرار دارد. در صورت منقول بودن مال، شکایت باید در محلی که شخص فروشنده سکونت دارد انجام شود. اگر مکان شخص فروشنده مجهول باشد، شاکی میتواند در محلی که سکونت دارد از مجرم شکایت کند.
- در این مرحله، شاکی باید در دفتر خدمات قضایی حاضر شود و با پرداخت هزینه دادرسی، اقدام به طرح شکایت کند. این دفتر ، پرونده را به دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به آن دارد را ارجاع میدهد و در آن شعبه تاریخ رسیدگی به پرونده مشخص میشود؛ این تاریخ از طریق پیامک به شاکی ارسال میگردد و او باید در زمان تعیین شده در دادگاه حاضر شود و به دفاع از اظهارات خود بپردازد.
تفاوت فروش مال غیر با تحصیل مال نامشروع
شاید در نگاه اول، این دو جرم یکی در نظر گرفته شود؛ اما با هم تفاوتهایی دارند که به آن میپردازیم. لازم است ابتدا تحصیل مال نامشروع را تعریف کنیم تا با این جرم آشنا شوید.
به کسب اموال منقول و غیر منقول از طریق روشهای غیرقانونی و نامشروع، تحصیل مال نامشروع گفته میشود. ماده ۲ قانون تشدید مجازات، ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری به مصادیق تحصیل نامشروع مال اشاره کرده است. فردی که به خاطر اعطای امتیاز به دیگران با توجه به جایگاهی که دارد، پول دریافت میکند، اقدام به تحصیل مال نامشروع کرده است؛ به طور مثال این فرد مجوز صادرات و واردات را به فروش رسانده یا از آن سواستفاده کرده است. عدهای دیگر کالاهایی که قوانین خاصی برای توزیع آنها وجود دارد را به نحوی دیگر که از آن سود ببرند، توزیع مینمایند. به طور کلی اگر دارایی فرد از طریق غیر مشروعیت قانونی به دست آمده باشد، تحصیل مال نامشروع اتفاق افتاده است.
تفاوت فروش مال غیر و تحصیل مال نامشروع به شرح زیر است:
در فروش مال غیر، فرد با استفاده از فریب و دروغ، اعتماد شخص را به خود جلب میکند تا بتواند مالی که متعلق به خود نیست را بفروشد. در تحصیل مال نامشروع، شخص باید پست و مجوز رسمی داشته باشد و علاوه بر آن، برای فروش یا به دست آوردن اموال نامشروع، نیاز به همکاری با افراد مقامات دارد و به تنهایی از پس آن برنمی آید. در فروش مال غیر، شخص میتواند به تنهایی مجرم باشد.
یکی دیگر از تفاوتهای این دو جرم، مجازات آنها است. مجازات جرم فروش مال غیر را پیشتر بیان کردیم. کسی که اقدام به تحصیل مال نامشروع میکند، سه ماه تا دو سال حبس یا پرداخت دو برابر مالی است که به صورت غیر قانونی به دست آورده است. همچنین اگر فرد پست مهمی در خدمات دولتی داشته باشد، محکوم به انفصال دائم از خدمات دولتی میشود.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی فروش مال غیر و تحصیل مال نامشروع پرداختیم. با توجه به گستردگی و پیچیدگی جرایم، هنگام مواجهه با این مسائل بهتر است از وکلا و مشاورین خبره کمک گرفت تا روند پیگیری امور آسانتر طی شود. مجموعه کارمنتو با داشتن مشاورین مجرب و آگاه میتواند به افراد در حل مسائل حقوقی کمک کند. این مشاورین به صورت آنلاین و تلفنی پاسخگوی سوالات افراد هستند تا بتوانند به راحتی از پس سوالات و مشکلات حقوقی خود برآیند.