آموزش کامل درس دوازدهم فارسی هشتم | شیرِ حق

آموزش کامل درس دوازدهم فارسی هشتم | شیرِ حق

از علی آموز اخلاص عمل

شیرِ حق را دان مُنزّه از دَغَل

اخلاص در عمل را باید از حضرت علی (ع) یاد بگیری، آن شیر خدا را از هر حیله و نیرنگی، پاک و منزه بدان.

در غزا بر پهلوانی دست یافت

زود شمشیری برآورد و شتافت

حضرت علی در یکی از جنگ‌ها بر پهلوانی چیره شد و بی‌درنگ شمشیری برون آورد که کارش را بسازد.

او خَدو انداخت بر روی علی

افتخارِ هر نبیّ و هر ولی

اما آن پهلوان، بر چهره‌ی آن حضرت، آب دهان انداخت شخصیتی بزرگ که باعث افتخار پیامبران و سرفرازی مردان خداست.

در زمان انداخت شمشیر آن علی

کرد او اندر غزایش کاهلی

علی (ع) بی‌درنگ شمشیر را از دستش انداخت و او از جنگ با آن پهلوان عرب دست کشید.

گشت حیران آن مبارز، زین عمل

وز نمودن عفو و رحم بی‌محل

آن پهلوان از این کار علی (ع)، بسیار حیرت زده و متعجب بود و از اینکه حضرت علی (ع) بدون مناسبت عفو و بخشش کرد شگفت زده شد.

گفت: «بر من تیغ تیز افراشتی

از چه افکندی، مرا بگذاشتی؟»

آن پهلوان گفت: ای علی، تو که بر من شمشیر تیز کشیدی، پس چرا آن را انداختی و مرا نکشتی؟

گفت: «من تیغ از پیِ حق می‌زنم

بندهٔ حقم نه مأمور تنم

حضرت علی گفت: من برای رضای حق، شمشیر می‌زنم، بندۀ حق تعالی هستم و مأمور نفس و جسم خودم نیستم.

شیرِ حقم، نیستم شیرِ هوا

فعلِ من بر دینِ من باشد گوا

من شیر خدا هستم نه شیر هوا و هوس (من برای خدا با تو مبارزه می‌کنم نه برای جسم و هوس خودم) رفتار و عملم، گواهی می‌دهد بر دین و ایمانم.

بادِ خشم و بادِ شهوت، بادِ آز

بُرد او را که نبود اهلِ نماز

باد غضب و باد شهوت و باد حرص و طمع کسی را از جای می‌کند و تکان می‌دهد که اهل نماز نباشد.

چون درآمد در میان، غیر خدا

تیغ را دیدم نهان کردن سزا»

وقتی دیدم در جنگ کردن با تو، مسئه‌ای به میان آمد که هوای نفسانی و غرض شخصی آشکار شد صلاح و درستی را در آن دیدم که شمشیر را در غلاف کنم.

مثنوی معنوی،‌ مولوی

خودارزیابی (صفحهٔ 90 کتاب درسی)

1- در بیت اوّل، به کدام صفات حضرت علی اشاره شده است؟ شیر خدا منزه از دغل - خالص بودن برای خدا

2- کدام بیت با مفهوم عبارت «الاعمالُ بِالنّیات» مناسبت دارد؟

گفت: «بر من تیغ تیز افراشتی

از چه افکندی، مرا بگذاشتی؟»

3- مولوی، در بیت نهم، بر چه نکته‌ای تأکید دارد؟ کار را برای خدا انجام دادن نه برای خلق خدا.

دانش زبانی: وابسته‌های اسم (3) صفت پرسشی، صفت تعجّبی

به جمله‌های زیر، توجّه کنید.
- شما کدام ورزش را دوست دارید؟
- چند کارگر در کارگاه کار می‌کنند؟

در گروه‌های اسمی مشخص شده، واژه‌ای که قبل از اسم آمده است، «صفت پرسشی» است که دربارۀ نوع، چگونگی یا مقدار اسم، پرسش می‌کند. صفت پرسشی، پیش از اسم می‌آید و وابستۀ پیشین اسم به شمار می‌آید. اکنون به جمله‌های زیر، توجّه کنید.

- چه باغ باصفائی است!
- عجب سخن ارزشمندی گفتی!

در هر یک از گروه‌های اسمی بالا، کلمۀ قبل از اسم، «صفت تعجّبی» است و احساس و عاطفۀ گوینده را دربارۀ اسم، بیان می‌کند. صفت تعجّبی پیش از اسم می‌آید و وابستۀ پیشین اسم، شمرده می‌شود.

اکنون در جدول زیر، به جایگاه وابسته‌های اسم، در گروه‌های اسمی، توجّه کنید.

گفت‌وگو (صفحهٔ 91 کتاب درسی)

1- حدیثی از پیامبر اسلام (ص) بیابید که در آن به مفهوم مصراع «افتخار هر نبیّ و هر ولی» اشاره شده باشد؛ سپس در کلاس دربارۀ آن گفت‌وگو کنید. علی (ع) در همان کودکی با پیامبر زندگی می‌کرد. یعنی برادرهای حضرت ابوطالب، به خاطر فقر حضرت ابوطالب، هر کدام فرزندی از او بردند تا بزرگ کنند. حضرت محمد (ص) نیز حضرت علی (ع) را به خانه آورد تا بزرگ کند. علی (ع) تربیت یافته حضرت رسول بود. با ایشان زندگی می‌کرد و با ایشان هم کلام و هم صحبت بود. او یار و یاور پیامبر بود و همیشه در کنارش. بعد از اعلام نبوت نیز در کنار پیامبر ماند.

2- دربارۀ راه‌های درست مبارزه با خشمِ نابجا با دوستان خود گفت‌وگو کنید. بزرگان دین، روانشاسان و... توصیه می‌کنند که در موقع عصبانیت تصمیم نیگرید. مخصوصاً اگر عصبانیت بی‌جا و بی‌موقع باشد. موقع عصبانیت چند قدم راه بروید، لیوانی آب بنوشید، تغییر موقعیت دهید تا آرام شوید و...

فعالیت‌های نوشتاری (صفحهٔ 92 کتاب درسی)

1- برای هر یک از واژه‌های زیر، دو هم خانواده بنویسید.
اخلاص = خلوص - خالص
حق = حقوق - حقیقت
مأمور = امر - امور

2- معادل معنایی واژۀ «اسد» را از متن درس بیابید و با آن یک تشبیه بسازید و ارکان آن را مشخص کنید. اسد به معنی شیر است.
محمد (مشبه) مانند (ادات تشبیه) شیر (مشبه به) شجاع (وجه شبه) است.

3- جاهای خالی نمودار زیر را با نوشتن کلمات مناسب کامل کنید.

4- گروه‌های اسمی مشخص شده در جمله‌های زیر را به هسته و وابسته تجزیه کنید و در جدول قرار دهید.
- چه انشای زیبایی را نوشته‌ای!
- عجب لباس گران قیمتی را به فقیر بخشیدی!
- چه پرسش دقیقی از معلم پرسیدی!

حکایت: انْ شاءَالله

آورده‌اند که، مردی در راهی می‌رفت و دَرِمی چند در آستین داشت و در عقیدتش خلل بود. یکی او را گفت: «کجا می‌روی؟» گفت: «دِرَمی دارم؛ به خَز فروشان می‌شوم تا خزی خرم.» گفت: «بگو ان شاءالله!»

گفت: «به ان شاءالله چه حاجت است؟ که زر بر آستین است و خز در بازار!» او بگذشت. در راه طرّاری به وی بازخورد و آن زر به حیلت ببرد. چون آن مرد واقف شد که زر ببردند، خجل‌وار بازگشت و به اتّفاق، هم آن مرد به او بازخورد و گفت: «هان! خز خریدی؟» گفت: «زر ببردند ان شاءالله.» گفت: «اشتباه کردی؛ ان شاءالله در آن موضع باید گفت تا فایده دهد!»

رَوح الارواح، سَمعانی

حتماً بخوانید:

آموزش کامل درس یازدهم فارسی هشتم | پرچم داران

در این پست از مجله دلگرم درس یازدهم فارسی هشتم ( پرچم داران ) را بطور کامل آموزش خواهیم داد . با ما تا آخر این صفحه همراه باشید .