رشد کودک نابینا چگونه است ؟
هر یک از حواس ما در زمینهای به رشدمان کمک میکنند و نقص در هر یک از آنها میتواند این فرایند رشدی را با مشکل مواجه سازد. نابینایی یکی از نقصهایی است که میتواند بر ابعاد مختلف رشدی کودک همچون رشد حرکتی و رشد شناختی تاثیر بگذارد. نابینایی کودک با محدودیتهایی در رشد همراه است اما به این معنی نیست که کودک نمیتواند رشد کند و وارد اجتماع شود.
کودکان نابینا به تدریج متوجه تفاوتهای خود با دیگران میشوند . میشوند. در این زمان، والدین و مربیان وظیفه دارند که احساس ناامنی کودک را از بین ببرند و شرایطی را مهیا کنند که کودک بتواند وارد اجتماع شده و تواناییها و مهارتهای خود را بروز دهد.
مسلم است که نقص بینایی باعث ایجاد محدودیتهایی در رشد کودک میشود اما به قدری نیست که هماهنگی کودک با محیط را به خطر بیندازد. رشد کافی کودک زمانی صورت میگیرد که والدین و مربیان تمام تلاش خود را برای رشد همه جانبه کودک به کار گیرند .
تاخیرهای رشدی کودکان نابینا
کودکان نابینا در مقایسه با کودکان عادی، ویژگی های رشدی متفاوتی دارند و با تاخیراتی در رشدشان همراه هستند. این تاخیرات رشدی شامل موارد زیر هستند.
تاخیر در رشد حرکتی
کودکان نابینا، مهارتهای حرکتی ظریف و درشت را دیرتر از کودکان عادی به دست میآورند. مثلا کودکان عادی در 12 ماهگی راه میروند اما ممکن است که راه رفتن یک کودک نابینا، تا 20 ماهگی هم به طول بینجامد.
این کودکان، برای اینکه بتوانند محل یک شی را تشخیص دهند، به صدا نیاز دارند و بدون وجود صدا، انگیزهای برای حرکت در آنها ایجاد نمیشود. از طرف دیگر، هم خود کودک محتاطانه حرکت میکند و هم والدین به خاطر ترس از آسیب دیدن، حرکت کودک را محدود میکنند. در نتیجه رشد حرکتی با تاخیر زیادی صورت میگیرد.
تاخیر در رشد شناختی
رشد حرکتی با رشد شناختی ارتباط مستقیمی دارد. کودکان نابینا فقط با لمس اشیا، آنها را میشناسند. از طرفی آنها نمیتوانند والدین خود را نگاه کرده و از تقلید کنند. در نتیجه رشد شناختیشان با تاخیر زیادی صورت میگیرد.
مشکل در برقراری ارتباط
ارتباط چشمی در برقراری ارتباط از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. کودکان نابینا، نمیتوانند ارتباط چشمی برقرار کنند و در نتیجه اطرافیان برای برقراری ارتباط با آنها تشویق نمیشوند. این کودکان توجه مشترک ندارد، برای مثال نمیتوانند همراه با مادر یا پدر، یک بازی مشترک انجام دهند. به همین دلیل توجه اطرافیان به آنها نسبت به سایر کودکان کاهش مییابد. عدم برقراری ارتباط باعث میشود که آنها در دورههای بعدی نیز با مشکلاتی در اجتماع مواجه شوند.
جلوگیری از تاخیر رشدی کودکان نابینا
والدین و معلمان در رشد کودکان نابینا به شدت تاثیرگذار هستند. آنها میتوانند با تعامل، محبت و برقراری ارتباط، تاخیرات رشدی کودک را تا حد زیادی جبران کنند و از این طریق به رشد بهتر و سریعتر کودک کمک کنند.
والدین میتوانند صداها را با هم ترکیب کنند و در برقراری ارتباط با کودک از لمس کردن بیشتری استفاده کنند. مثلا کودکان را بغل کرده و زمانی که حرف میزند، دست کودک را بر روی دهان خود بگذارد تا کودک متوجه شود که والدین به او توجه میکنند.
همچنین لازم است که تفکر انتزاعی و مهارتهای اجتماعی کودک را تقویت کرده، تا از این طریق، نقص بینایی او تا حدی جبران شود. کودکان نابینا به والدین خود بسیار وابسته هستند تا بتوانند مهارتهای لازم را کسب کرده و در نهایت خودشان به تنهایی کارهایشان را انجام دهند.
چند راهنمایی در مورد آموزش کودکان نابینا
توجه کامل به تفاوت های فردی در کلاس و آموزش فردی:
معلم باید همه تفاوتهای فردی بین دانش آموز نابینا را در نظر بگیرد، از جمله میزان نابینایی، سن بلوغ، وضعیت خانواده و وضعیت کودک، تفاوت در هوش و ویژگی های فرد کودک.
تهیه اشیاء و مواد ملموس در برنامه های آموزشی:
مردم نابینا به طور عمده از طریق شنیدن و لمس کردن دانش خود را می آموزند. بنابراین، ضروری است که برای آنها را با اشیائی که می توانند در طول تمرین لمس کنند، فراهم کنیم.
توجه به یکپارچگی برنامه آموزشی:
برای آشنا کردن دانش آموزان با مسائل و واقعیت های محیط بیرون، معلم باید به تجربیات هماهنگ شده و ساختار و ارتباط مسائل در آماده سازی برنامه درسی توجه داشته باشد. مثلا ه جای معنای کردن درباره یک واحد، از تعداد واحدهای شهری صحبت کند و بحث در مورد یک چیز را از یک واحد به واحد کل بحث کند. معنای یکپارچگی و کلی بودن چیزها.
ایجاد انگیزه های بزرگ:
والدین در خانه و معلمان کلاس و مدرسه باید موانع و عوامل ایجاد فعالیت های ذهنی مختلف کودک را ایجاد کنند یا یک برنامه انگیزشی مناسب برای ایجاد چنین انگیزه ای ایجاد کنند. از آنجا که کودک نابینا اشیا را نمی بیند، بنابراین برای رسیدن به آن کار نمی کند، بنابراین برای مقابله با آنها لازم نیست که اتصال کودک به محیط را کاهش دهید و منجر به فقدان فعالیت شوید.
- برچسبها
- رشد کودکان نابینا
دیدگاه ها