۲۵ مهرماه مصادف با ۱۷ اکتبر روز جهانی تروما

17 اکتبر روز جهانی تروما Trauma در دانش پزشکی به هر نوع ضربه، جراحت، شوک آسیب و حادثه وارد شده بر بدن انسان گفته می‌شود با این شرط که از خارج به بدن وارد شود و عامل درونی یا بیماری در بدن علت ایجاد آسیب نباشد.

کارشناسان معتقدند، سه عامل عمده مرگ و میر در دنیا به ترتیب بیماری‌های قلبی و عروقی، انواع سرطان و تروما است که در کشور ما «تروما» در رتبه دوم قرار دارد.

اولین آسیب ثبت شده در جهان که از طریق وسایل نقلیه رخ داده، مربوط به یک موتورسوار نیویورکی در سال 1896 بوده است. بعد از آن و در همان سال یک عابر پیاده لندنی، جان خود را در اثر برخورد با یک وسیله نقلیه از دست داد.

100 سال بعد تعداد مرگ ناشی از حوادث ترافیکی، به 25 میلیون نفر رسید و همین موضوع، کارشناسان جهانی را بر آن داشت که از این امر به‌عنوان فاجعه خاموش قرن یاد کنند و 17 اکتبر ( 25 مهر) را به‌عنوان روز جهانی تروما نامگذاری نمایند.

منظور از تروما چیست؟

تروما هر آسیبی که در اثر افزایش انرژی ورودی به بدن ایجاد می‌شود. این انرژی ممکن است از نوع ضربه‌ای، مکانیکی، حرارتی (سوختگی)، شیمیایی یا انواع دیگر باشد.

مقابله با تروما، اهمیت تفاوت این موضوع در اورژانس و فوریت‌های پزشکی مشخص می‌شود٬ مثلا در برخورد با بیمار دچار سنکوپ و یا شوک٬ اگر عامل، بیماری باشد٬ امدادگر به‌راحتی می‌تواند اقدام به جابجایی بیمار کند. ولی در شرایط تروما٬ به علت وجود احتمال آسیب‌های شدید مانند قطع نخاع٬ هرنوع جابجایی و حرکت بیمار بدون حمایت و ثابت نمودن بدن و توسط اشخاص غیر مجرب ممنوع است.

تروما را می‌توان براساس مکانیسم آسیب (حوادث ترافیکی، سقوط، حوادث منزل، ...)، محل آسیب ( سر، شکم و ...) و یا بر اساس ویژگی‌های عامل ایجادکننده تروما ( ترومای نافذ شکم ( با شئ بُرنده) یا ترومای غیرنافذ (بلانت) و همچنین ترومای حرارتی یا فشاری (باروتروما) و غیره) تقسیم بندی نمود.

امروزه تروما از مباحث‌ مهمی است که در اکثر کشورهای پیشرفته مورد توجه جدی قرار دارد؛ چرا که چهارمین علت مرگ در تمام دنیا و اولین علت مرگ در چهار دهه اول عمر محسوب می شود. سالانه هزاران مرگ و میلیونها جراحت ناشی از تروماهای مختلف به وقوع می پیوندد. این مرگ و میر سال به سال در حال افزایش است.

تروما در ایران

در ایران اگرچه بیماری‌های قلبی- ‌عروقی، اولین عامل مرگ و میر هستند، اما بیشترین عمر از دست رفته در کشور ما در اثر تروماست، چون بیماری‌های قلبی - عروقی بیشتر در افراد مسن روی می‌دهند، ولی تروما معمولا در افراد جوان اتفاق می‌افتد.

کارشناسان 50 درصد عوارض ترومایی را مربوط به حوادث ترافیکی می‌دانند؛ به‌خصوص در ایران یعنی در کشوری که به گفته کارشناسان در هر 20 دقیقه یک نفر در اثر تصادفات یا جان خود را از دست می‌دهد یا دچار صدمات جدی و معلولیت‌های دائم می‌شود.

آنچه باید در مورد تروما بیشتر به آن پرداخته شود، توجه مضاعف به این موضوع است که مجلس، دولت، وزارت بهداشت و دانشگاه‌ها باید تمام توانشان را بسیج کنند تا سیستم تروما در کشور سازماندهی و دایر شود.

به همین علت در کشورهای پیشرفته برای حل این مسئله سیستم‌ تروما یعنی سیستمی برای مدیریت و درمان مناسب مصدوم از صحنه حادثه تا پایان درمان و بازتوانی و برگشت مجدد و کارامد او به جامعه، ایجاد کرده‌اند.

تهیه و گردآوری مجله دلگرم

جهان باورصاد