ناز شست یا ناز شصت؟ بررسی ریشه تاریخی و معنای این اصطلاح

ناز شست یا ناز شصت؟

ناز شست یک ترکیب اضافی و اسم مرکب است. نوشتن ناز شست به صورت ناز شصت نادرست است. زیرا شصت شکل نوشتاری عدد ۶۰ است و شست در ترکیب نازشست به شست دست اشاره دارد. اگر دوست دارید می توانید مقاله شست یا شصت را بخوانید تا با تفاوت های آن بیشتر آشنا شوید.

این ترکیب از زمان قاجار متداول شد. زمانی که ناصر الدین شاه قاجار به همراه نزدیکان خود به شکار می رفت، ممکن بود خودش و یا شکارچی های او بتوانند حیوانی را شکار کنند. اگر شکارچیان حیوانی را شکار می کردند، آن را به نام شاه می زدند و می گفتند که خود شاه توانسته شکار کند.

نزدیکان شاه هم پیشکشی را برای تشویق، به شاه تقدیم می کردند و در اصطلاح به او ناز شست می گفتند. پس ناز شست، به پاداش و انعامی اطلاق می شود که در قبال انجام کارهای فوق العاده و قابل توجه داده یا گرفته شود.

این عبارت امروزه هم در معنای دادن پاداش به کسی که هنرنمایی می کند، کاربرد دارد و به معنای آفرین و احسنت به کار می رود.

    ناز شستت با این دستپختی که داری!

همچنین بخوانید:

تفاوت بین مواجه و مواجهه در زبان فارسی

مواجه و مواجهه هر دو درست هستند، اما کاربرد آنها بستگی به معنا و ساختار جمله دارد. در این مطلب به تفاوت های این دو کلمه می پردازیم.

یا در ابیات زیر از آشفته شیرازی، شاعر قاجاری، می گوید:

    فرخنده بِسمِلی که به تیر نظر کشد
    کاو را دهد حیات باین تیر اگر کشد
    خضر آورد حیات ابد نازشست او
    گر داندش که یار به تیر نظر کشد
    آشفته شیرازی، غزلیات

افراد گاهی از این اصلاح درباره خودشان و در معناهای نوش جانم، مزد دستم، مفت جانم و خوب کردم استفاده می کنند و می گویند:

    ناز شستم که این کار رو کردم.