مروارید چطور ساخته می‌شود؟

اگر چه بیشتر مردم زمانی که یک صدف دو کفه‌ای می‌بینند از زیبایی ساختار آن چشم‌پوشی می‌کنند، اما می‌توان حق داد که دیدن جواهر سفید و زیبای داخل آن برای بسیاری از ما هیجان‌انگیزتر است. این در حالیست که مرواریدها در واقع از همان موادی که صدف را می‌سازند، ساخته شده‌اند. درواقع صدف‌ها، صدف حلزون‌ها و حتی مرجان‌های دریایی هم از ترکیباتی مشابه با مروارید یعنی کربنات کلسیم ساخته‌ شده‌اند. کربنات کلسیم یا CaCO3 از جمله مواد رایج در خشکی و دریا است. درواقع پوسته‌ی زمین سرشار از کلسیم است که طی هزاران سال به رودخانه‌ها و اقیانوس ها نفوذ کرده است. بنابراین جای تعجب نیست که بیشتر موجودات دریایی از این ترکیبات به فراوانی استفاده کرده‌اند. اما بیایید نگاهی عمیق‌تر به این موجودات فروتن بیاندازیم!

تولد صدف

مانند بسیاری از نرم‌تنان آبزی، صدف‌ها زندگی خود را به عنوان لارو شروع می‌کنند و پس از مدت زمان کوتاهی به سرعت دست به کار شده تا یک پوسته‌ی محافظ برای خود بسازند. پس از به بلوغ رسیدن صدف، این موجود زیبا به آرامی در کف دریا جا خوش می‌کند و به زندگی در محیط خود مناسب خود می‌پردازد.

شروع ساخت مروارید

در همین حال و هوا زمانی که به شکلی اتفاقی جسمی خارجی مانند ذره‌ای شن بین صدف و پوسته او قرار بگیرد جانور لایه‌هایی مرکب از مواد معدنی و پروتئین که ناکر نامیده می‌شود را به منظور محافظت از خود دور جسم خارجی ترشح می‌کند، چراکه بخش داخلی صدف بسیار نرم است و ممکن است به راحتی آسیب ببیند. با ادامه یافتن فرآیند ترشح ماده‌ی آلی به دور ذره‌ی خارجی، چیزی شبیه به مروارید ساخته می‌شود و به مرور زمان به شکل همان مروارید نام آشنا در می‌آید.

جالب است بدانید که شکل مروارید در اغلب موارد نزدیک به کره است، هرچند که به شکل‌های دیگر و بی‌نظمی هم دیده می‌شود. در همین راستا تحقیقات جدید نشان می‌دهد که رشد متقارنِ مروارید‌ متکی بر تعادلِ دو قابلیت اساسی در بستر صدف است. اولین مورد در رشد متقارن مروارید این است که برخی صدف‌ها، می‌توانند انحرافات در رشد شکل جواهر را اصلاح کنند و از انتشار و ادامه‌ی آن تغییرات در لایه‌های دیگر جلوگیری کنند؛ تا مروارید کج و بی‌شکل رشد نکند!

چرا مروارید گرد است؟

علاوه بر این، صدف‌های مروارید ساز این قابلیت را دارند که ضخامت لایه‌های ناکر را تعدیل کنند، به طوری که اگر یک لایه ضخیم‌تر تشکیل شود، لایه‌‌ی بعدی در پاسخ به آن نازک‌تر خواهد بود. چنین فرآیندی به مروارید کمک می‌کند تا ضخامت مناسب و مشابه‌ای را در هزاران لایه خود ایجاد و حفظ کند تا کاملاً گرد و یکنواخت به نظر برسد. از طرفی رنگ مرواریدها هم اغلب سفید است ولی ممکن است به رنگ‌های صورتی و زرد و سبز و آبی و قهوه‌ای و حتی سیاه با توجه به نوع متجاوز به حریم صدف، هم دیده شود.

در پایان جای تاکید دارد که اگرچه تشکیل مروارید در درون صدف ممکن است ساده به نظر برسد اما این موجودات جالب همه روزه در حال ساخت جواهراتی فوق‌العاده سبک و سخت هستند که بسیار بهتر از مرواریدهای ساخته شده به دست فناوری‌های جدید ما است.