هدر‌ دادن بیت المال و احکام مربوط به آن

احکام شرعی مربوط به بیت المال

علل و عواملی دست به دست هم می دهند تا اموال مردم و بیت ‌المال به هدر رود، در این‌جا به این عوامل، اشاره می کنیم. منابع بیت المال در اسلام شامل موارد زیر است:

فیء: اموال بدون صاحب که به تصرف مسلمانان در می آید، مانند غنایم جنگی، اراضی بدون صاحب و اموال کفار که بدون ولیّ شرعی فوت کرده باشند.
خمس: یک پنجم غنایم جنگی، معادن، گنج و اموال یافته شده.
زکات: مالی که بر مال ثروتمندان واجب می شود و باید به فقرا و نیازمندان پرداخت شود.
جزیه: مالی که از غیرمسلمانان ساکن در سرزمین اسلامی در مقابل استفاده از امکانات آن سرزمین اخذ می شود.
مالیات: مالی که از مردم برای تأمین مخارج حکومت اسلامی اخذ می شود.

مصارف بیت المال در اسلام

مصارف بیت المال در اسلام نیز به طور کلی به دو دسته ی اصلی تقسیم می شود:

مصارف عام: مصارفی که به نفع عموم مسلمانان است، مانند ساخت و ساز مساجد، مدارس، پل ها و راه ها، تأمین هزینه ی قوای نظامی، کمک به فقرا و نیازمندان و غیره.
مصارف خاص: مصارفی که به نفع افراد خاصی است، مانند حقوق کارکنان دولت، کمک به سادات و علما و غیره.

احکام هدر دادن بیت المال

هدر دادن بیت المال در اسلام حرام و گناهی بزرگ است. پیامبر اکرم (ص) در این باره فرموده اند: هر کس از اموال بیت المال به نفع خود چیزی بردارد، دزد است و در روز قیامت باید آن را به دوش بکشد. (نهج البلاغه، خطبه 169)

همچنین در احادیث و روایات دیگر، تأکید زیادی بر حرمت بیت المال و وجوب حفظ و صیانت از آن شده است.

همچنین بخوانید:

آیا استفاده از اموال بیت المال در عزاداری ها جایز است ؟

بیت المال در اسلام از اهمیت ویژه ای برخوردار است و استفاده از آن برای امور خیر و مصلحت عمومی، واجب و ضروری است. در قرآن کریم و روایات اسلامی، به…

برخی از احکام هدر دادن بیت المال عبارتند از:

تصاحب بیت المال به نفع خود: هر کس از اموال بیت المال به نفع خود چیزی بردارد، دزد است و باید آن را به بیت المال برگرداند.
اسراف در بیت المال: اسراف در بیت المال، مانند مصرف بی رویه ی اموال عمومی، حرام است.
استفاده از بیت المال برای مقاصد غیر مشروع: استفاده از بیت المال برای مقاصد غیر مشروع، مانند رشوه دادن یا انجام کارهای خلاف شرع، حرام است.
بی توجهی به حفظ و صیانت از بیت المال: بی توجهی به حفظ و صیانت از بیت المال و سهل انگاری در نگهداری از آن، حرام است.
مسئولان بیت المال وظیفه دارند که اموال بیت المال را به درستی حفظ و نگهداری کنند و در مصارف صحیح آن ها صرف جهد و تلاش نمایند. همچنین مردم مسلمان نیز باید در حفظ و صیانت از بیت المال کوشا باشند و از هر گونه اسراف و تبذیر در آن ها خودداری کنند.