نمک به دلیل داشتن املاحی همچون سدیم و کلر، ماده خوراکی ارزشمندی برای انسان به شمار می آید. البته مصرف بیش از اندازه آن سبب بروز مشکلات جدی و ابتلا به برخی بیماری ها می شود. بنابراین نیاز روزانه بدن به نمک بر اساس استاندارد جهانی ۳/۵ گرم می باشد، که باید از طریق غذاهای حاوی نمک، جذب بدن گردد. برای آشنایی با طرز تهیه نمک خوراکی در ادامه همراه دلگرم شوید.
در طبیعت انواع سنگ نمک (هالیت) وجود دارد، که همگی دارای عناصر یونی می باشند و با توجه به عنصر موجود در آن ها، رنگ آن ها نیز متفاوت است و به شیوه های مختلفی استخراج و برای مصارف گوناگونی مورد استفاده قرار می گیرند. به همین منظور در ادامه به طرز تهیه نمک خوراکی و شیوه های استخراج آن می پردازیم.
طرز تهیه نمک خوراکی خانگی
نمک خوراکی علاوه بر داشتن سدیم و کلر به صورت طبیعی، دارای عنصر ید می باشد، که در کارخانه ها و به هنگام تصفیه نمک به آن می افزایند. فقدان ید در بدن باعث ابتلا به بیماری گواتر و بسیاری از مشکلات هورمونی می گردد. برای تهیه نمک خوراکی باید آن را از منابع همچون اعماق زمین و دریا استخراج نمایند. شیوه های استخراج آن نیز، به صورت مراحل زیر می باشد:
۱- در منابع پوشیده از نمک، با حفر کردن چاه و ریختن آب در آن، موجب حل شدن نمک در آن می شوند، تا به منظور فرآیند تبخیر، آن را از چاه خارج کنند و برای تصفیه به کارخانه ها انتقال دهند. نمک خوراکی که در تهیه انواع غذاها در منزل از آن استفاده می کنید، با همین شیوه استخراج می شود، که به آن استخراج محلول می گویند.
۲- دومین شیوه، که همان روش سنتی تبخیر نمک (تبخیر خورشیدی) است، بیشتر در مناطق مدیترانه ای، به دلیل شرایط آب و هوایی آن می باشد، که در طی سال، فقط یک مرتبه نمک استخراج می گردد و عمل تبخیر آن نیز به صورت طبیعی یعنی به کمک نور خورشید و وزش باد انجام می شود.
۳- استخراج از معادن نمک، شیوه ای دیگر برای تهیه نمک خوراکی می باشد، که این معادن عمدتا در لایه های زیرین کف دریا قرار دارند.
۴- شیوه دیگر استخراج، روش دستی می باشد، که به راحتی در سطح دریا و یا دریاچه نمک می توان نمک را استخراج نمود، که به آن نمک دریایی می گویند.
طریقه تهیه نمک خوراکی
در طرز تهیه نمک خوراکی ، گام بعدی پس از انجام عمل استخراج، تصفیه نمک می باشد، که مراحل آن به صورت زیر می باشد:
خرد کردن(آسیاب) سنگ نمک است. بعد آن را با آب خالص حل می کنند.
اقدام دوم برای تصفیه نمک، به منظور رسوب شدن منیزیم و کلسیم موجود در آن است. که برای این کار، مواد شیمیایی به آن می افزایند، تا مواد نامحلول از آن خارج شود.
مرحله بعدی طرز تهیه نمک خوراکی، عمل حذف یا جدا کردن ذرات بسیار ریز از ۳۰ میکرون می باشد، که با عبور محلول آب نمک از داخل فیلترهای شنی این امر صورت می گیرد.
سپس باید عمل تصفیه انجام پذیرد و بلورهای نمک تولید شده، توسط سانتریفیوژ از مواد ناخالص جدا گردند و شستشو داده شوند، همچنین عنصر ید به نمک حاصل شده، افزوده گردد.
در نهایت، عمل خشک شدن بلورهای نمک در هوای گرم انجام می گیرد و بعد به سیلوهای مخصوص نگهداری نمک انتقال داده می شود و به وسیله دستگاه های اتوماتیک مرحله بسته بندی نمک صورت می پذیرد.
نمک خوراکی در مناطق استوایی
طز تهیه نمک خوراکی در کشور های مختلف متفاوت است و با روشهای مختلفی انجام می گیرد، در کشور های استوایی، تهیه نمک خوراکی بسیار سخت است به این دلیل که هیچگونه نمکی در جزیره و یا اطراف مکان هایی که در استوا واقع شدده اند، وجود ندارد، نمک ها اغلب در مناطق بیابانی و خشک مشاهده می شوند، کشور ایران و دریاچه ارومیه مکان خوبی از این نظر است که می توان با استفاده از ظرفیت های کشور از این دریاچه، نمک های خوراکی زیادی استخراج کرد، همانطور که می دانید نمک خوراکی در زندگی اهمیت زیادی دارد، زیرا در اکثر غذا های مصرفی ما مورد استفاده قرار می گیرد، حال می توان با صادرات نمک خوراکی بدست آمده از دریاچه ارومیه به کشور هایی که نمک کمتری دارند، مشاغل مختلف برای جوانان کشومان ایجاد کرد.
فرق نمک دریایی با نمک یددار چیست ؟
تبدیل نمک صنعتی به نمک خوراکی
نمک صنعتی (NaCL) یک ماده معدنی است که همه موجودات زنده برای ادامه زندگی به مصرف آن نیاز دارند، چون به عنوان الکترولیت حامل مواد غذایی در بدن می باشد.
با این حال مصرف نمک صنعتی می تواند موجب مشکلاتی همچون مسمومیت غذایی در انسان شود، زیرا این نمک معدنی یا صنعتی حاوی فلزات سنگین و مواد مضر بوده که سلامتی انسان را به خطر می اندازد، از این رو تبدیل نمک صنعتی به نمک خوراکی و مصرفی ضرورت دارد.
نمک صنعتی دارای خلوص کمتر از ۹۵ درصد می باشد و از آن در صنایع مختلف همچون تغذیه دام، چرم سازی و نیز به عنوان ماده پر کننده در تولید مواد شوینده کاربرد دارد.
کشور هایی که بیشترین تولید کننده نمک هستند، می توان به ترتیب به چین، هند، کانادا و آلمان اشاره کرد. جالب است بدانید که در کشورمان ایران تنها ۶ درصد نمک تولید شده در جهان را به عنوان مصرف خوراکی استفاده می کنیم و باقی آن یعنی ۱۲ درصد صرف روند تصفیه آب، ۸ درصد برای برف روبی و ۶ درصد برای کشاورزی کاربرد دارد، ضمن اینکه ۶۸ درصد باقیمانده در کارخانه ها و سایر روند های صنعتی استفاده می شود، پلاستیک، PVC و خمیر کاغذ نیز با استفاده از نمک تهیه می شوند.
دیدگاه ها