نام فرزندان حضرت زینب
حضرت زینب (علیهاالسلام) در سال ۱۷ق. با عبدالله بن جعفر طیار ازدواج کرد و از وی چهار پسر داشت به نامهای: علی، عون، عباس، محمد؛ و یک دختر به نام ام کلثوم. عون، محمد در واقعه کربلا به شهادت رسیدند.
مادر عون الاکبر حضرت زینب (علیهاالسلام) و مادر عون الاصغر جمانه دختر مسیب بن نجبه است.
در اینکه کدام یک از این دو، در کربلا به شهادت رسیده اند اختلاف است. برخى نوشتهاند که عون الاصغر در کربلا شهید شد و عون الاکبر در زمان زنده بودن پدرش، ازدنیا رفت. و برخى دیگر برآنند که عون الاکبر در کربلا به شهادت رسید.
عون بن عبدالله
برخى از نسب نگاران دو پسر به نام عون، یکى عون الاصغر و دیگرى عون الاکبر براى عبدالله بن جعفر ذکر کردهاند.
مادر عون الاکبر حضرت زینب (علیهاالسلام) و مادر عون الاصغر جمانه دختر مسیب بن نجبه است.
در اینکه کدام یک از این دو، در کربلا به شهادت رسیده اند اختلاف است. برخى نوشتهاند که عون الاصغر در کربلا شهید شد و عون الاکبر در زمان زنده بودن پدرش، ازدنیا رفت. و برخى دیگر برآنند که عون الاکبر در کربلا به شهادت رسید.
طبق نقل از مورخان عون سومین شهید از بنیهاشم است. (ابوحنیفه دینوری او را عدی بن عبدالله نامیده است.)
او در نبرد خود، سه سواره و هجده پیاده از نیروهاى دشمن را به هلاکت رساند و سرانجام توسط عبدالله بن قطنه طائی به شهادت رسید.
البته ابن شهرآشوب نام قاتل او را عبدالله بن قطنه طائی ذکر کرده است، ولی در کتاب تاریخ الامم و الملوک
- و انساب الاشراف
- و الارشاد
- و مقتل الحسین
- نام قاتل او عبدالله بن قطبه طائی، ذکر شده است. به نظر می رسد که «قطبه» درست است و «قطنه» اشتباه استنساخ است: زیرا ابن شهرآشوب در این نقل متفرد است.
برخى نوشتهاند که چون -عون- برادر را کشته دید، بىاختیار خود را در میان کُشندگان افکند و قاتل برادر خود را دید و به یک ضربه کار او را ساخت، بعد نزد امام آمد و اجازه میدان طلبید.
محمد بن عبدالله
برخی نام مادر او را خوصاء
بنت خصفة بن ثقیف از نسل بکر بن وائل دانسته اند و برخی او را فرزند حضرت زینب کبری (علیهماالسلام) میدانند.
رجزخوانی محمد
روز عاشورا وی به میدان مبارزه شتافت و چنین رجز خواند:
أشْکو إِلَی الله مِنَ العُدْوانِ • فِعالَ قَومٍ فی الرَّدی عِمیانِ
قَدْ بَدَّلوا مَعالِمَ القُرآنِ • وَ مُحکمِ التَّنزیلِ و التَّبیان
وَ أَظهَروا الکفرَ مَعَ الطُّغیانِ
به خدا شکایت میکنم از کردار گروهی که کورکورانه به سوی هلاکت میروند؛ همانها که نشانههای قرآن را دگرگون و بیان محکم تنزیل را تغییر دادهاند؛ و کفر و طغیان و سرکشی را آشکار ساختند.
ولی در برخی کتاب ها این رجز را این گونه آمده است:
نشکوا الی اللّه من العدوان • قتال قوم فی الردی عمیان
قد ترکوا معالم القرآن • و محکم التنزیل و التبیان
و اظهروا الکفر مع الطغیان
صاحب کتاب عشرة کاملة
این رجز را به جعفر بن محمد بن عقیل نسبت داده است.
شهادت محمد
بنابر مشهور وی پس از کشتن ده تن توسط عامر بن نهشل تمیمی به درجه رفیع شهادت نایل آمد.
ولی به گفته برخی در حمله دسته جمعی بنی هاشم به شهادت رسید.
در روز عاشورا سه فرزند عبدالله بن جعفر طیّار به نامهای عون اکبر و عون اصغر و محمد حضور داشتند که محمد و عون اکبر فرزندان حضرت زینب(س) بودند. در حالی که منابع وسیعی میگویند؛ مادر یکی از عونها جمانه دختر مسیب بوده و مادر یکی حضرت زینب و مادر محمد دختر حفصه بوده است. نقل بعدی این است که عون اکبر در واقعه طف کشته شده است و عون اصغر در واقعه حَرّه. و بعضی از منابع دیگر میگویند؛ عون اکبر که در کربلا شهید شده است پسر جمانه میباشد.فرزندان عبدالله بن جعفر از حضرت زینب(س)
در نام و تعداد فرزندان حضرت زینب(س) اختلاف نظرهایی وجود دارد که به نقلهایی از برخی منابع روایی و تاریخی بسنده میکنیم.
اما برخی نیز نام مادر محمد را خوصا دختر حفصة بن ثقیف ذکر کردهاند، نه حضرت زینب(س). قدیمیترین منبعی که محمد را فرزند خوصا دختر حفصه میداند؛ «تسمیة من قتل مع الحسین(ع)» نوشته فضیل بن زبیر رسان(قرن دوم) میباشد.
شیخ مفید(م 413ق) درباره شهادت فرزندان عبدالله بن جعفر در کربلا بدون اینکه اشارهای به نام مادرشان نماید، مینویسد: عون و محمد از فرزندان عبدالله به جعفر در کربلا به شهادت رسیدند.
البته بلاذری (م 279ق) در «انساب الاشراف» در بخش فرزندان عبدالله بن جعفر، عون اصغر را از شهدای واقعه حره دانسته و نقلی مطرح میکند که بر اساس آن، عون اکبر نیز در همان واقعه به شهادت رسیده است.
فضل بن حسن طبرسی(م 548ق): چهار فرزند: علی، جعفر، عون اکبر و أمّ کلثوم.
فرزندان عبدالله بن جعفر از زنان دیگر
بنا بر نقل تاریخ؛ عبدالله بن جعفر از همسران دیگر خود فرزندانی نیز داشته است که برخی از آنها در کربلا حضور داشتند، ولی به شهادت نرسیدند
1. عون اصغر که نام مادرش جمانه دختر مسیب بن نجبه فزاری بود. او در کربلا همراه امام حسین(ع) بود. ولی در واقعه حرّه به شهادت رسید.
2. ابوبکر و عبیدالله؛ که نام مادرشان خوصاء بنت حفصة بود. پس طبق برخی از اقوال اینها برادران محمد بودند
نام عون و محمد در زیارت ناحیه
در زیارت ناحیه درباره عون بن عبدالله آمده است:
السَّلامُ عَلى عَوْنِ بْنِ عَبْدَاللَّهِ بْنِ جَعْفَر الطَّیَّار فِى الْجَنانِ، حَلیفِ الایمانِ، ومُنازِلِ الاقْرانِ، النَّاصِحِ لِلرَّحمانِ، التَّالى لِلْمَثانى والْقُرانِ ...
درود بر عون پسر عبداللَّه بن جعفر طیّار (پرواز کننده در بهشت) که همپیمان ایمان و نبرد کننده با هماوردان و خیرخواه خداى رحمان و تلاوت کننده سوره حمد و آیات قرآن ، بود.
در زیارت رجبیه و ناحیه از محمد بن عبدالله چنین یاد شده است: السّلامُ عَلی مُحمَّد بن عبدالله بن جعفر، الشاهد مکان ابیه والتالی لأخیه، و واقیه ببدنه، لعن الله قاتله عامر بن نهشل التمیمی.
سلام بر محمد بن عبدالله بن جعفر آن که در کربلا به جای پدر حضور یافت و پس از برادر به شهادت رسید و بدن خود را سپر بلای او -امام حسین علیه السلام- قرار داد. خدا لعنت کند کشنده او عامر بن نهشل تمیمی را.
دیدگاه ها