کوچک بودن فک در کودکان چگونه تشخیص داده و درمان می شود ؟

علل کوچک بودن فک در کودکان

تجربه نشان داده است که عدم درمان این عارضه می‌تواند منجر به انحراف دندان‌ها و بروز مشکلاتی در صحبت کردن، جویدن، بلع و تنفس شود.
همچنین ممکن است باعث ایجاد فشار بی‌مورد روی مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) و ماهیچه‌های صورت شود و بر سلامت لثه و دندان های کودک تأثیر بگذارد.

از آنجایی‌که کوچک بودن فک در کودکان بر شکل ظاهری صورت تاثیر منفی می‌گذارد و می‌تواند باعث کاهش اعتماد به نفس آن‌ها شود. دندانپزشکان به والدین توصیه می‌کنند که هرچه سریع‌تر برای معاینه دقیق و درمان مراجعه کنند.

جالب است بدانید که کوچک بودن فک بالا و پایین در کودکان، هرکدام علل خاصی دارند. در ادامه به‌صورت جداگانه به این مسئله خواهیم پرداخت.

• معمولا کوچک بودن فک بالا ناشی از عوامل ژنتیکی، تروما و برخی نقص‌های مادرزادی مانند شکاف لب و شکاف کام است.
• گاهی نیز در اثر عادات بد کودکان مانند مکیدن انگشت و ابتلا به بیماری‌هایی مانند آلرژی و انحراف بینی که منجر به تنفس دهانی می‌شوند، بروز می‌کند.
• کوچک بودن فک پایین در نوزادانی‌که با شرایط ژنتیکی خاصی مانند سندرم پیر رابین (Pierre Robin)، پروگریا (Progeria)، سندرم کری دو چت (cri-du-chat) یا تریزومی 13 و 18 به دنیا می‌آیند، شایع است.
• گاهی نیز به‌صورت یک جهش ژنتیکی تصادفی رخ می‌دهد.
• البته با افزایش سن کودکان، ممکن است در اثر تروما (مانند شکستگی یا دررفتگی فک) یا آنکیلوز (سفتی) مفصل گیجگاهی فکی بروز کند.

چه زمانی باید برای درمان کوچک بودن فک در کودکان مراجعه کرد؟

اگر فک نوزاد شما بسیار کوچک به نظر می‌رسد و نوزاد شما برای خوردن شیر مادر یا شیر خشک مشکل دارد، ابتدا با پزشک او تماس بگیرید.
برخی از بیماری‌های ژنتیکی که باعث کوچک شدن فک پایین می‌شوند جدی هستند و نیاز به تشخیص در اسرع وقت دارند تا درمان شروع شود.

البته گاهی تشخیص کوچک بودن فک در کودکان، قبل از تولد با سونوگرافی امکان‌پذیر است.
با بزرگتر شدن کودک اگر متوجه مشکلات او برای جویدن غذا، گاز گرفتن یا صحبت کردن شدید، به دندانپزشک اطلاع دهید.

چنین مشکلاتی می‌توانند نشانه‌ای از کوچک بودن فک و نامرتبی دندان‌ها باشند.
دندانپزشک متخصص ارتودنسی یا جراح دهان و فک با رسیدن کودک به سن 7 تا 10 سالگی، می‌تواند آن‌ها را درمان کند.

همچنین ممکن است متوجه شوید که فرزندتان در حین خواب مشکل دارد و گاهی تنفس او در طول خواب متوقف می‌شود.
این مسئله ممکن است به‌دلیل آپنه انسدادی خواب ناشی از کوچکتر بودن یک فک باشد.

نحوه تشخیص کوچک بودن فک در کودکان

برای تشخیص این نوع ناهنجاری فک، دندانپزشک ابتدا سوالاتی در مورد سابقه پزشکی کودک می‌کند و سپس شروع به معاینه می‌کند. معمولا در حین معاینه به موارد زیر توجه می‌شود:

تناسب صورت
مشکلات عملکردی مربوط به فک
مشکلات بهداشت دهان و دندان مانند تحلیل لثه
مشکلات تنفسی

در مرحله بعد ممکن است از آزمایش‌های تصویربرداری مانند عکسبرداری با اشعه ایکس یا سی‌تی اسکن برای ارزیابی رویکردهای درمانی مناسب استفاده شود.

نحوه درمان کوچک بودن فک در کودکان

مطمئنا عدم درمان به‌موقع، نه تنها می‌تواند سلامت کودک را تحت تاثیر قرار دهد بلکه خطر پوسیدگی شدید و از دست دادن زودرس دندان‌ها را نیز افزایش می‌دهد.
بهتر است بدانید که روش‌های درمان کوچک بودن فک در کودکان برای فک بالا یا پایین متفاوت هستند. در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

درمان کوچک بودن فک بالا در کودکان

اگر شدت این عارضه خفیف تا متوسط باشد، دندانپزشک می‌تواند به کمک یک نوع ابزار ارتودنسی به نام گسترش‌دهنده فک بالا، نحوه چینش دندان‌ها و کوچک بودن فک را اصلاح کند.
گسترش‌دهنده فک بالا یک ابزار ساخته‌شده با سیم‌های فلزی و اکریلیک است که به فک متصل می‌شود.
می‌توان هر شب آن را به کمک یک کلید کوچک منبسط کرد تا فشار لازم به فک بالا وارد شود.
بدین‌شکل، در طی چند ماه تا یک سال، چینش دندان‌ها مرتب‌شده و اندازه فک بزرگتر می‌شود.

منبع : دکتر ساره نادعلی زاده