راه پیشگیری و کنترل سندرم استکهلم فقط از طریق رفتار درمانی شناختی یا CBT

سندرم استکهلم چیست؟

سندرم استکهلم (Stockholm Syndrome) پدیده‌ای روان‌شناختی است که در آن برخی از گروگان‌ها دچار حالت همبستگی، همدلی و عاطفهٔ مثبت نسبت به گروگان‌گیران خود می‌شوند. داستان سندرم استکهلم به سال ۱۹۷۳ بازمی‌گردد. روز ۲۳ آگوست ۱۹۷۳ چند سارق به بانکی در میدان نورمالمستورگ استکهلم سوئد یورش بردند و ۴ کارمند بانک را گروگان گرفتند.
این گروگان‌گیری ۶ روز به طول انجامید و در این مدت نوعی وابستگی عاطفی بین گروگان‌ها نسبت به گروگان‌گیران پدید آمد به گونه‌ای که از همکاری با پلیس خودداری می‌کردند. آن‌ها حتی پس از رهاسازی هم دست از پشتیبانی از گروگان‌گیران برنداشتند.
در طول این گروگان‌گیری یک روان‌پزشک و جرم‌شناس سوئدی به نام نیلز بجرو (Nils Bejerot) با پلیس همکاری داشت و نخستین بار او نام سندرم استکهلم را برای این وضعیت به کار برد. پس از بجرو، فرانک اوخبرگ (Frank Ochberg) این سندرم را به طور دقیق توصیف کرد.

سندرم استکهلم (Stockholm Syndrome) پدیده‌ای روان‌شناختی است که در آن فرد نسبت به گروگان‌گیر احساس همدلی و وابستگی عاطفی پیدا می‌کند این حالت با بروز یک استرس حاد و توسط مکانیزم دفاعی در برخی از افراد شکل می‌گیرد. این حالت تنها در گروگان‌ها بروز پیدا نمی‌کند.
به طور کلی کسانی که قربانی خشونت و آزار جسمی یا روانی هستند ممکن است دچار این حالت روان‌شناختی شوند. در این شرایط قربانیان با وجود درد و رنجی که تحمل می‌کنند از همکاری با پلیس، مقامات قضایی یا کسانی که دنبال کمک به آنان هستند خودداری می‌نمایند.

نحوه رخداد سندرم استکهلم چگونه است؟

در سندرم اسستکهلم نیت قبلی برای ایجاد رابطه دوستی نه در فرد شکنجه گر و نه در فرد قربانی وجود ندارد. مثلا در مورد گروگان و سارق، ذهن طرفین به دنبال بقاست و در این حالت است که سندرم استکهلم شکل می گیرد.

روانشناسان می گویند فرد قربانی، به دوران نوزادی خود باز می گردد و در وضعیت وابستگی فرو می رود. در مقابل، فرد گروگانگیر نیز ناخودآگاه نقش مادری را به خود می گیرد که می خواهد در مقابل تمامی تهدیدات از کودک خود محافظت کند!

وقتی فرد شکنجه گر یا گروگانگیر، به قربانی خود اندکی محبت نشان می دهد، قربانی آنها را به عنوان خصایص مثبت وی درک می نماید. مثلاً، وقتی گروگانگیر به قربانی خود اجازه استحمام، غذا خوردن، و دستشویی رفتن را می دهد راه برای بروز عارضه سندرم استکهلم باز می‌شود. شاید گروگانگیر مدتی از گذشته تاریک خود حرف زند و موجب بروز احساس همدردی قربانی خود شود.

برخی ویژگی های علمی سندرم استکهلم

• احساسات مثبت فرد مبتلا به عارضه نسبت به فرد شکنجه گر
• احساسات منفی وی نسبت به افرادی که سعی در نجات او از دست فرد شکنجه گر دارند
• احساسات مثبت فرد شکنجه گر به فرد قربانی
• رفتارهای حمایتی قربانی از فرد شکنجه گر

نشانه‌های سندروم استکهلم

• رشد احساسات مثبت گروگان نسبت به گروگان‌گیر
• نداشتن سابقهٔ ارتباط میان گروگان و گروگان‌گیر
• باور داشتن گروگان به انسانیت گروگان‌گیر
• خودداری گروگان‌ها از همکاری با پلیس یا دیگر مقامات برای رهایی از دست گروگان‌گیر

حتماً بخوانید:

با سندروم استکهلم بیشتر آشنا شوید!

«سندرم استكهلم» واقعا چیز عجیبی است! با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با سندرم استکهلم بیشتر آشنا شوید. سندرم استکهلم چیست؟ سندرم استکهلم یکی از…

علت بروز سندرم استکهلم

عوامل گوناگون می‌توانند زمینه‌ساز بروز سندرم استکهلم شوند. بروز استرس شدید و تلاش برای فرار از این پریشانی به کمک مکانیزم‌های دفاعی را می‌توانیم اصلی‌ترین عامل بروز این سندرم بنامیم. ۴ عامل زیر به عنوان عوامل مهم در پیدایش سندرم استکهلم هستند:

• موقعیت گروگان‌گیری چند روز طول بکشد.
• گروگان‌ها و گروگان‌گیرها با هم تعامل و کنش داشته باشند.
• رفتار گروگان‌گیرها نسبت به گروگان‌ها نرم یا بدون آسیب رساندن جسمانی باشد.
• گروگان‌ها احساس کنند که گروگان‌گیرها افرادی بی‌گناه و قربانی شرایط هستند.

درمان سندرم استکهلم

افرادی که دچار سندرم استکهلم می‌شوند نیازمند روان‌درمانی هستند. رفتاردرمانی شناختی یا CBT بهترین راهکار برای درمان کسانی است که به این سندرم دچار می‌شوند.
در این رویکرد درمانی، روان‌شناس تلاش می‌کند که احساسات ناکارآمد و باورهای نادرست درمانجو نسبت به گروگان‌گیر را تغییر دهد تا فرد بتواند درک درست و روشنی نسبت به شرایطی که تجربه کرده است داشته باشد. از سوی دیگر امکان شکل‌گیری اختلال استرس حاد یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) نیز در فرد وجود دارد.
در صورت بروز این اختلالات روان‌شناس باید برای حل این مشکلات تلاش نماید. در برخی از شرایط ممکن است دارودرمانی هم برای کاهش استرس فرد به کارگیری شود. در چنین شرایطی داروهای ضد اضطراب تجویز می‌شوند.