معرفی کامل مشاوره و روان درمانی و فرق بین آنها

تفاوت مشاوره و روان درمانی

مشاوره" و "روان درمانی" کلماتی هستند که به طور متناوب توسط مراجعان به مراکز مشاوره و کلینیک های درمانی مورد استفاده قرار می گیرند.

با اینکه شباهت های زیادی بین این دو کلمه وجود دارد و اساس پایه و خدمات آن ها یکسان است، اما بین "مشاوره" و "روان درمانی" تقاوت های اساسی وجود دارد .

فرق مشاوره و روان درمانی چیست ؟

درمان روان‌شناختی یا همان روان‌درمانی، فرایندی است که توسط درمانگر دوره دیده برگزار می‌شود و هدف آن ایجاد تغییر رفتار یا بهبود در مشکلات و وضعیت فرد است. روان‌درمانی، روشی آگاهانه و عمدی است که فرد با کمک این فرایند می تواند مشکلاتش در رفتار، شخصیت، افکار و شناخت‌هایش را بهبود ببخشد.

در تعریفی از روان‌درمانی اشاره به فرایندی می‌شود که در آن به معالجه مشکلاتی با ماهیت عاطفی افراد پرداخته می شود و این فرایند با برقراری رابطه همدلانه مراجع و روان‌درمانگر انجام می‌پذیرد.

درمانگر شخصی دوره دیده است که آگاهانه و هدفمند، وارد رابطه مراجع‌درمانگر می‌شود و هدفش تعدیل و کند کردن نشانه‌های آشفتگی و همچنین رشد و تعالی و ایجاد تغییرات مثبت در شخصیت مراجع است.

مراجع معمولابه دلایل مختلفی مثل افسردگی، وسواس، اضطراب‌های قطعی همانند اضطراب امتحان، انواع ترس و فوبیا، احساس غم و اندوه زیاد، کنترل خشم و مواردی مثل این‌ ها به روان‌درمانگر مراجعه می کند و تحت درمان قرار می گیرد.

اما مشاوره یک رابطه دو طرفه که با هدف یادگیری ایجاد می شود. در این جریان، مشاور با داشتن مهارت‌‌ها و صلاحیت ‌های علمی و حرفه‌ای، تلاش می کند که با روش‌هایی مطابق با نیازهای مراجع، به او کمک کند تا خودش را بیشتر بشناسد و آگاهی مورد نیازش را که از مشاور می‌گیرد، در زمینه هدف ‌های معین خویش به طور مؤثر استفاده کند.

هدف از برگزاری جلسه مشاوره، پیشنهاد راهکار یا کمک به مراجع است و مراجع در انجام آن مختار است. جلسه مشاوره ممکن است یک جلسه بیشتر به طول نینجامد.

منظور از "روان درمانی" چیست ؟

روان درمانگر اغلب برای حل اختلالات شخصیتی، اختلالاقت خلقی، اختلالات اضطرابی و ...به فرد کمک میکند. مراجع ممکن است همزمان با دوره کار با روان درمانگر، از روش دارو درمانی نیز استفاده نماید. روان درمانی بیشتر بر روی فرآیندهای فکری مراجع و نحوه زندگی کردن رو تمرکز دارد. به طور کلی می توان گفت در مشاوره و روان درمانی، روان درمانگر :

1. روی مشکلات مزمن و تکرار شونده تمرکز می کند
2. بر روی الگوهای رفتاری شخص و مشکلات بزرگ تر او کار می کند
3. درمان طولانی مدت یا متناوبی را (حتی برای سالها) برای مراجع در نظر می گیرید.
4. روی احساس و تجربه فرد تمرکز دارد
5. ممکن است از تست هایی مانند (شخصیت، هوش)، گفتار درمانی و یا روش های روان درمانی مانند رفتار درمانی شناختی استفاده کند.
6. تمرکز عمیقی بر روی احساسات و افکار درونی شخص دارد که کار او در نهایت منجر به رشد شخصی فرد می شود.
7. استفاده از او به عنوان یک فرآیند اولیه در نظر گرفته می شود.

انواع روان‌درمانی

• درمان شناختی رفتاری یا سی بی تی

در این نوع درمان، درمانگر به مراجع کمک می کند نگرش غیر واقعی اش نسبت به خود، دنیا و آینده را بشناسد. پس از درمان شناختی رفتاری، مراجع الگوهای رفتاری و فکری جدیدی پیدا می‌کند و درمانگر او را به سمت زندگی بهترهدایت می کند.

• روانکاوی

در روانکاوی، هدف درمانگر یا روانکاو کشف تجربه‌ها و احساسات نیمه هشیاری که مربوط به دوره کودکی است می‌باشد. هدف روانکاوی، انتقال نیمه هشیار و ناهشیار به هشیار و درمان مشکلات است. در زمان روانکاوی، مراجع باید درمانگرش را هر هفته چهار بار یا بیشتر ملاقات کند. البته این روش، هزینه زیادی دارد و درمانی زمان بر است.

• درمان مراجع محور (متمرکز بر مراجع)

در این روش، درمانگر وظیفه دارد به حرف ‌های مراجع گوش ‌دهد و به او کمک کند تا احساساتش را بهتر و دقیق تر بشناسید.

• درمان روان پویشی

درمانگردر این روش بدون استفاده از روانکاوی تعارضات ناهشیار مراجع را به قسمت هشیار آورده و به تعبیر و تفسیر آن می پردازد. در این نوع درمان، مراجع هر چه که به زبانش می‌آید را بیان و چیزی را سانسور نمی کند.

• نقش گذاری روانی یا پسیکودرام

این نوع درمان برای بیان تعارضات پنهان مراجع کاربرد دارد. از فرد خواسته می‌شود که نقش اشخاص مختلف زندگی شان را بازی کنند و خود شان را به جای آن ها قرار دهند. این روش به صورت گروهی یا دو نفره انجام می‌شود.

لازم است بدانید که روان‌درمانی ممکن است جلسات محدودی داشته باشد و یا طی سال های زیادی برگزار شود. این مسئله به وسعت مشکلات شما بستگی دارد. مراجع باید به طور جدی درباره این‌ که چه مدت زمانی باید تحت درمان باشد، اطلاع داشته و تصمیم بگیرد.

منظور از "مشاور" چیست ؟

به طور کلی می توان گفت مشاور کسی است که به شما برای انجام کاری مشورت می دهد. این مشورت می تواند در حوزه برنامه ریزی مالی یا حتی روش های حل مشکلات و اختلافات خانودگی باشد. گاها به روند درمانی یک روان درمانگر با مراجع نیز مشاوره گفته می شود. به طور کلی می توان گفت در مشاوره و روان درمانی، مشاور :

1. بر روی مشکلات و موقعیت های کنونی فرد متمرکز می شود
2. بر روی مشکلات یا رفتارهای خاص تمرکز دارد
3. درمان کوتاه مدت (یک هفته تا حداکثر 6 ماه)
4. روی رفتار تمرکز دارد
5. به شخص کمک می کند و او را راهنمایی می کند تا خود او بتواند مشکلات خود را پیدا کند و برای آن راه حل ارائه کند.
6. استفاده از او به عنوان یک فرآیند ثانویه در نظر گرفته می شود.

انواع مشاوره

• مشاوره فردی

مشاوره فردی از نظر نحوه برگزاری به سه دسته تقسیم می شود؛ مستقیم؛ غیر مستقیم و انتخابی.

• مشاوره گروهی

در بین همه انواع مشاوره، ‌مشاوره گروهی از اهمیت زیادی برخوردار است. مشاوره گروهی به چند دسته تقسیم می شود:

• چند مشاور و یک مراجع

چند نفر مشاور وظیفه دارند در حل مشکل به یک مراجع کمک ‌کنند. این نوع مشاوره اغلب در کارهای اداری، اجتماعی و سیاسی استفاده می‌شود. مشاوره ‌های مدیران شرکت‌ های مختلف یا رئیس‌جمهورها در امور کاری مهم جزء این دسته محسوب می‌شود.

• یک مشاور و چند مراجع

در این نوع مشاوره، چند مراجع که دارای مشکل یا مسائل شبیه به هم هستند، توسط یک مشاور مورد مشاوره قرار می‌گیرند.

• چند مشاور و چند مراجع

این نوع از انواع مشاوره، کاربرد کمتری دارد اما درباره مشکلات حاد اتفاق می ‌افتد. برای مثال، وضعیتی را در نظر بگیرید که پدر، مادر و تعدادی از اعضای خانواده، در برابر ناسازگاری فرزند خود، از مجموعه‌ای از متخصصان روانی و تعلیم و تربیت کمک گرفته و نظر جمعی آن‌ها را می خواهند. اعضای این گروه با هم مشورت می کنند تا برای سازگار کردن کودک به اعضای خانواده او کمک کنند.

اصلی‌ترین تفاوت‌های مشاوره و روان درمانی

1. یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های مشاوره و روان‌درمانی، از جهت موضوع است. افرادی که تحصیلات در زمینه مشاوره و روانشناسی دارند می توانند مشاوره بدهند اما فقط کسانی که تحصیلاتی در زمینه روانشناسی دارند کار روان‌درمانی را می‌توانند انجام دهند.
2. هدف در مشاوره، پیش گیری است ولی هدف روان‌درمانی، درمان و معالجه است.
3. خدمات مشاوره اغلب در مدرسه ها و سازمان های تربیتی-اجتماعی داده می شود ولی معمولاً سروکار روان‌درمانی با مشکلات روانی است و این کار در بیمارستان ها انجام می شود.
4. مشاوره، تعداد جلسات و زمان صرف شده کمتری نسبت به روان‌درمانی دارد.
5. در مشاوره، مسائل هشیار مراجع مورد بررسی قرار می گیرید اما در روان‌درمانی، به ناهشیار مراجع توجه می شود.
6. مشاوره درباره مسائل عادی است و روان‌درمانی درباره مسائل غیرعادی، مرضی، درگیری‌ها و ناسازگاری‌های شخصیتی و به صورت عمیق توجه دارد.
7. مشاوره درباره تصمیمات و آینده فرد می‌باشد ولی روان‌درمانی درباره تعارضات و گذشته مراجع است.
8. کمک‌های خلاقانه، در حیطه کاری مشاوران است و درمان اختلال‌های روانی، حوزه کار روان‌درمانگر است.
9. در روان‌درمانی برای ارزیابی و تشخیص معمولا از مصاحبه بالینی استفاده می کنند اما مشاور خیلی کمتر از تست و وسایل روان سنجی استفاده می کند.
10. مشاوره بیشتر از روان‌درمانی، سعی در شناخت مراجع دارد و بر خلاف روان درمانی، تعارضات عاطفی شدید را کمتر مورد بررسی قرار می دهد.
11. روان‌درمانی در پی دستیابی به هدف های بازسازی می‌باشد اما مشاوره در تلاش برای رسیدن به هدف‌های بازپروری است.