دلگرم
امروز: سه شنبه, ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ برابر با ۰۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۱۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
چگونه سل گاوی را در دام تشخیص دهیم؟
3
زمان مطالعه: 8 دقیقه
تست توبرکولین چیست؟روشهای ریشه کنی سل گاوی با تست توبرکولین،تست توبر کولین به چند روش انجام می شود،1.تست بین جلدی منفرد،2.تست (short termal)،3.تست (stormont)،4 تست مقایسه ای

تست توبرکولین( Tuberculin test ) چیست؟

بطور کلی عصاره میکرب سل ( انسانی ، گاوی ، مرغی ) توبرکولین نام دارد. یکنوع توبر کولین بنام P. P. D ( Purifide . Protein . Derivative ) است . P. P. D به شکل زیر تهیه می گردد :

ابتدا باسیل سـل را در محیطهای شیمیائی کشت مـی دهند و سپس محصـول بدست آمده را بوسیله بخار در اتو کلاو می کشند . در مرحله بعد حاصل را از صافی های مخصوص عبور داده و بوسیله اسید تری کلرواستیک ته نشین می کنند . ماده بدست آمده را بطـور مکــرر شستشو داده و حاصـل را در محلولهای تامپون تعلیق می کنند .

آنچـه بدست می آید همان P. P. D است که در تست توبرکولین مـورد استفاده قــرار می گیرد . هر سانتیمتر مکعب توبرکولین P. P. D پستانداری محتوی 2 میلــی گرم و P. P. D مرغی حاوی 0.5 میلــی گرم پروتئین خالص است .

تست توبرکولین برای تشخیص سل گاوی( Bovine tuberculosis ):

امروزه در دنیا هنوز هم اساس همه طرحهای ریشه کنی بیماری سل روش تست و کشتار ( و در کنار آن مراقبتهای کشتارگاهی ) است . تست توبرکولین به چندین روش انجام می شود که شامل موارد زیر است :

  1. تست بین جلدی منفرد ( Single I ntradermal Test )
  2. تست Short Termal
  3. تست Stormont
  4. تست مقایسه ای یا Comparative Test در هنگام وجود بیماری ین یا واکسیناسیون بر علیه بیماری ین و یا وجود سل مرغـــی یا پوستی ( با عامل مایکـوباکتریومهای ساپروفیت ) از تست مقـایسه ای استفاده می شود . گاه بعلت وجود گونه باسیل سل انسـانی ( مایکو باکتریوم توبرکولوزیس ) در گاو ، حسـاسیتی در هنگام تست ایجاد می شود ، یعنی گاو بوسیله کارگر مسلول واکنش مثبت پیدا می کند که با آزمایش فوق نمی توان این دو نوع مایکـوباکتریوم ( بوویس و توبرکولوزیس ) را از هم تشخیص داد .

در ایران اساس طرح مبارزه با سل گاوی استفاده از تست مقایسه ای بین جلدی است .
در رابطه با بیماری سل و تست توبرکولین توجه به نکات زیر مهم می باشد :

در رابطه با دامها ، منشا اصلی ایجاد آلودگی گاوهای آلوده میباشند و تمام دامهائی که در برابر تست توبرکــولین واکنش مثبت نشان می دهند توانائی انتشار بیماری به حیوانات سـالم را دارند . معمولاً حساسیت توبرکولین در دامها ۶ هفته بعد از آلودگـی اولیه و در انسانها ۱۰-۲ هفته بعد از آلـودگـی ظاهر می شود .

البته زمان شکل گیری و بروز پدیده حساسیت نسبت به توبرکولین در انسان و حیوان بعد از ابتلا به عفونت سلی بستگــی مستقیم به تعداد باسیلهای وارده به بدن و قدرت تکثیر آنهــا دارد ، موقعی که تعداد زیادی باسیل بیماریزا به یک بدن مستعد وارد شود ممکن است ظرف مدت ۷-۵ روز واکنش یاد شده مثبت شود .

تشخیص سل گاوی با تست توبر کولین برای دام
تشخیص سل گاوی با تست توبر کولین برای دام

مراحل تست توبرکولین ( Tuberculin test ) در دام :

در اینجا لازم است در ابتدا مروری اجمالی بر ساختمان پوست داشته باشیم .

1. ساختمان پوست :

پوست از سـه لایه تشکیــل شده است که شامل اپیدرم ، درم و هـیپودرم می باشد . اپیدرم از خارج بداخل شامل طبقه شاخی ( کراتین ) ، طبقه شفاف ( ماده کراتینی دارای سلولهای پهن و فشرده فاقد هسته ) ، طبقه دانه دار ( ۶-۲ ردیف سلول لوزی شکل وهسته دار ) ، طبقه خاردار ( چندین ردیف سلول چندضلعی و بی قاعده وهسته دار ) ، طبقه زایشی ( شامل یک ردیف سلول استوانه ای کوتاه ) می باشد .

درم از خارج بداخل شامل طبقه پردی ( شامل بافت همبند سست دارای رشته های کلاژن و الا ستیک ، سلولهای فیبروبلاست و ماکروفاژ و ماست سل ، عروق خونی و اعصاب زیاد ) و طبقه مشبک ( شامل بافت همبند سخت غیر منظم دارای رشته هـای کلاژن بیشتر و عروق خونـی کمتر ) است .

هیپودرم از بافت همبندی ( دارای رشـته های الاستیـک و کلاژن و مقـادیر زیادی بافت چربی و همـچنین عــروق خونی و لنفی و اعصاب و غدد عرق ) تشکیل شده است .

تزریق توبرکولین باید در ناحیه درم ( بین جلدی ) صورت گیرد . پس از تزریق در ظرف مدت ۲۴ تا ۷۲ ساعت واکنش ازدیاد حساسیت تیپ تاخیری ( نوع ۴ ) اتفاق مــی افتد . بدین شکل که پس از تزریق آنتی ژن ( P . P . D ) در ناحیه بین جلد ( درم ) ، T سلهــای حسـاس گــردش خـون ( در دام آلـوده ) با P . P . D تزریقی تماس یافته و نوعی واکنشهــای ایمو نو لوژیک متوالی اتفاق مـی افتد که هـجوم ( نفوذ ) لنفوسیتها و ماکــروفاژها را به محل تحریک آنتی ژنیـک به اوج خود می رساند . این هـجوم در یک دوره زمانی ۲۴ تا ۷۲ ساعت اتفاق می افتد .

2. واکنش بدن گاو بر تست توبرکولین Tuberculin test :

همانطور که در ساختمان پوست شرح داده شد در ناحیه درم سلولهــائی بنام ماست سـل و ماکروفاژ وجود دارد که نقش عمده ای را در تکوین واکنشهای ایمنو لو ژیک ایفاء می کنند بدین ترتیب که پــس از تزریق P . P . D در ناحیه درم ، ماست سلهای موجود در اطراف محل تزریق ، دانه های متاکرومیزیا ( موکــوپلی- ساکاریدهای سولفاته بصورت هپارین ، هیستامین و در برخی حیوانات سروتونین ) خود را آزاد کرده و در نتیجه باعث انبساط عروق و افـزایش نفـوذ پذیری آنها می شـوند و در نهایت این عمــل باعث می شود .

تعداد بیشتری T سل از عروق بطرف محل تزریق مهاجرت کنند . همچنین قرمزی و تورم سفت و سخت در محل تزریق ایجاد می شود . این عمل ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از تزریق اتفاق می افتد .

همچنین پس از تزریق P . P . D در ناحیه درم ، آنتی ژن تحت تاثیر پدیده فاگو سیتوز ( بیگانه خواری ) ماکروفاژها قرار می گیرد و توسط این سلولها هضم وتخریب می شوند . جهت انجام این عمل ماکروفاژ در مجاورت آنتی ژن قرار گرفته و به آن می چسبد .

چسبیدن بطــور مستقیم یا غیـــر مستقیم یعنی با دخـالت گــیرنده یا رسپتورهای عامل کمپلـمان و آنتی بادی انجام می گیرد . به این ترتیب که عامل مکمل و پادتن ( I Gg ) موجود در محیــط ، سطح آنتـی ژن را می پوشانـند و در این حالت توسـط رسپتورهای عامـل کمپلمان و آنتــی بادی گــرفتار می شوند .

سپس با پدیده آندو سیتوز ، آنتی ژن در داخل فاگــو زوم بدام می افتد . در مرحله بعد کیسه های لیزوزومی اطراف فاگو زوم را گرفته و غشائی ( Fusion ) بین فاگو زوم و لیزوزوم ایجاد شده تا فاگــو لیزوزوم شکـل گیرد . به این ترتیب آنزیمهـا بر روی آنتی ژن ( یا باکتری ) ریخته شده و آن را متلاشی می کنند.

علاوه بر این ماکروفاژها اولین مرحله از شناخت آنتی ژن را به عهده داشته و بعد از مراحـل دیگر پاسخ ایمنی شکل می گیرد . به این ترتیب که ماکــروفاژها آنتی ژن را با تمـاس مستقیم به لنفوسیتهـای T عرضه می کنند و پس از آن همه فعالیتها مستقیماً توسط این سلولها شروع می شود . جهت عرضه آنتـی ژن توسط ماکــروفاژ ابتدا آنتی ژن توسط ماکــروفاژ بلع شده است.

و سپس ماکروفاژ آن را خرد می کند و بخشی از این آنتی ژن را که شامل ۱۲-۶ اسید آمینه است در جایگاهی بنام شکاف ( Cleft ) در ملکول MHC جای داده و ماکروفاژ در تماس مستقیم با T . cell قرار می گـیرد .

تشخیص سل گاوی با تست توبر کولین برای دام
تشخیص سل گاوی با تست توبر کولین برای دام

به این ترتیب ماکروفاژ آنتی ژن را به T . cell عرضه می کند . از طرف دیگر در سطح لنفوسیتهای T نیز گیرنده های زیادی وجـود دارد که یک نوع آن بنام T . C . R ( T . Cell . Receptor ) ، قادر به اتصال با آنتــی ژن عرضه شده است .

T . C . R گلیکــو پروتئینــی با وزن ملــکــولی ۵۰-۴۰ هــزار دالــتون و از خانــواده ایمنوگلبولینها است و از دو زنجیره ( بتا ، آلفا یا گاما، دلتا ) تشکیل شده و دارای دو بخش Constant یا ثابت ( C ) و Variable ( V ) یا متغیر می باشد .

اما T . C . R خــود در کنار ملکـولی بنام CD3 ( که در سطــح T . Cell است ) و به کمک M . H . C می تواند آنتی ژن را بشناسد . بنابر این در مجموع وقتی MHC/Ag به CD3/TCR متصل شود ابتدا آنزیمــی در غشاء بنام فسفـو دی استراز فعال می شــود .

فعال شدن این آنزیم باعث می شود فسفاتیدیل اینوزیتول دی فسفات تحـریک شود و به دو مجمـوعه بنام دی آسیل گلیسـرول و اینوزیتول تری فسفـات ( به اینوزیتول دی و بعد اینوزیتول مـنو فسفـات تبدیل شـود ) تبدیل مـی شـود فسفاتیدیل اینوزیتول باعث می شود معبر ( یونوفر ) Ca ++ در داخل غشاء باز شود و دیگر اینکه کلسیـم موجـود در رتیکـولو آندوپلاسمیک را آزاد مـی کند .

دی آسیل گلیسرول آنزیم پروتئیــن کیناز C را فعـال می کند که باعث افزایش ورود کلسیم درداخل سیتوپلاسم می شود . افزایش میزان Ca ++ باعث فعال شدن گروهی از پروتئینها می گردد که امکـان نسخه برداری ( Transcription ) از روی گروهی از ژنها ( از جملـه ژن گاما ، انترفرون ، اینترلوکینها و … ) را فراهم مـی آورد و بدین ترتیب مـواد نامبرده فوق تولید مـی شوند .

هر یک از این واسطه های تولید شده به نوبه خـود وارد عمل شده و بدین ترتیب باعث هجوم لنفوسیتها و ماکرو فاژها به محل تزریق می شوند . تماس سیستم ایمنی با آنتی ژن باعث می شود آزاد شدن این فراورده های حلال ادامه یابد .

divider

بیشتر بخوانید::

علائم ، تشخیص ، ۹ دلیل و ۲ راه درمان برگشتگی شیر دان گاو + فیلم

علل ، تشخیص و درمان فوری بیماری تیلریوز در گاو ( دام )

علل و درمان پرولاپس رحم در گاو + فیلم

راههای تشخیص و پیشگیری انتقال بیماری سل گاوی + ویدیو

علل و درمان لنگیدن پای گاو ( زگیل یا روماتیت انگشتی در گاو )

راههای تشخیص و پیشگیری انتقال بیماری سل گاوی + ویدیو

علل ، تشخیص و درمان فوری بیماری تیلریوز در گاو ( دام )

طریقه حفاظت از دام در برابر طاعون گاوی ( Bovine plague )

کاربر گرامی چنانچه در مورد " تست توبرکولین " سوالی داشتید. در پائین همین صفحه در قسمت نظرات با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.



این مطلب چقدر مفید بود ؟
1.7 از 5 (3 رای)  

دیدگاه ها

اولین نفر برای ثبت دیدگاه باشید !


hits