دلگرم
امروز: پنج شنبه, ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۷ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۸ مارس ۲۰۲۴ میلادی
چگونه به راحتی قرآن را حفظ کنیم؟
194
زمان مطالعه: 10 دقیقه
چگونه به راحتی قرآن را حفظ کنیم؟:چگونه قرآن را حفظ کنیم - مراحل حفظ قرآن کریم چگونه به روش پنج مرحله اي قرآن كريم را حفظ کنیم؟

چگونه قرآن را حفظ کنیم - مراحل حفظ قرآن کریم

چگونه به روش پنج مرحله اي قرآن كريم را حفظ کنیم؟

آموزش حفظ قرآن کریم

مقدمه

به عملیات ذخیره سازی اطلاعات در ذهن به منظور یادآوری دوباره حفظ می گویند. این اطلاعات می تواند صوتی، تصویری ، حسی و یا تركيبي از این ها باشد . این عملیات فرآیندی دارد که ذهن باید آن را طی کند. این فرآیند در افراد مختلف گوناگون است یعنی هر فرد بنا به حافظه ی غالب خود (همان طور که انواع حافظه در مقاله ی" نقش حافظه ی شنوایی در حفظ" تعریف شد) این فرآیند را متکی بر روی آن حافظه انجام می دهد . حفظ قرآن نیز از این قاعده مستثنا نیست و به عنوان یک داده ی صوتی تصویری باید فرآیند حفظ را طی کند .

در این مقاله سعي مي شود روش حفظ مبتنی بر به کارگیری انواع حافظه و استفاده حداکثری از آن ها ارایه شود که به روش پنج گانه حفظ معروف است. این مراحل عبارت است از : 1 . گوش دادن به صوت ترتیل 2 . روخوانی و روان خوانی آیات

3.ترجمه و درک معنا 4. جمله بندی و تکرارهرآیه 5 . تکرار آیه حفظ شده با 3 تا 5 آیه قبل ، که در ادامه هر مرحله را جدا گانه توضیح می دهیم .

آموزش حفظ قرآن کریم

مراحل حفظ قرآن

  • در آغاز

در اینجا می خواهیم یادآوری کنیم که برای حفظ قرآن کریم در ابتدا باید از شر شیطان به خداوند رحمان پناه ببریم و ذهن خود را از تمام مسایل روز مره خالی کنیم و هدف خود از حفظ که رضای خدا و درک برنامه ی زندگی و سعادت ما انسان ها که خداوند فرستاده است را در ذهن بیاوریم و همچنین عظمت این کلام را در نظر بگیریم .

ترجیحا وضو گرفته و چند صلوات بفرستیم ، با این کار ذهن خود را آماده ی حفظ میکنیم زیرا اذکار و اسامی خداوند مانترا هستند . به طور کل، مانترا کلمه یا گروهی از کلمات است که حامل ارتعاشات صوتی معین است که قصد وعمل اصلی آن تغزیه ی روحی است . برخی از صداها و نوسانات خاصیتی دارند که باعث تلطیف روح می شوند و الگوهای انرژی بدن را فعال می کنند که اسمای الهی از آن دسته کلماتند، پس بهتر است قبل از کار و فعالیت ذهنی از این کلمات استفاده کنیم.

  • تلاوت آیات از روی قرآن کریم ( بهتر است از قرآن با خط عثمان طه استفاده شود )

مطالعه ترجمه آیات تلاوت شده برای حفظ ( اگر این مطالعه در حد حفظ لغات ، و درک مفاهیم آیات باشد بسیار در حفظ آیات کمک خواهد کرد . توجه داشته باشید که امروز حفظ بدون ترجمه پذیرفته نمی شود - دقت داشته باشید که حفظ ترجمه بعد از حفظ آیات خود یک کار وقت گیر است که این وقت کمک چندانی به حفظ آیات نمی کند اما اگر قبل از حفظ آیات باشد به حفظ آیات خیلی کمک خواهد کرد . برای حفظ ترجمه ترجمه آقای بهرامپور پیشنهاد می شود )

  • شنیدن تلاوت آیات از روی نوار یا سی دی و ... ( حداقل سه بار )

تکرار جمله ها و آیه ها ( آیات کوتاه نیاز به تقسیم کردن ندارد ولی بهتر است آیات طولانی را با توجه به علائم وقف و ترجمه آیات آنهارا قسمت بندی کنیم و بعد از حفظ هر قسمت آیه را با قسمت قبل تکار کنیم تا آخر آیه – بعد از حفظ هر آیه آن را با آیه قبلی تکرار کنید . مثلا آیه 2 را با آیه 1 و بعد از حفظ آیه 3 – ایه 1و2و3 را تکرار کنید و همینطور تا آخر )

  • بعد از اینکه قسمت تعیین شده را حفظ کردید کار حفظ را رها کنید و مجدد بعد از 5 تا 6 ساعت دوباره قسمت حفظ شده ر ا مرور کنید و یقین پیدا کنید که مشکلی ندارید .
  • قسمت حفظ شده را تا 10 روز هر روز یک بار باید تکرار کنید .
  • بعد از مدت 10 روز هر10 روز یک بار باید قسمتهای حفظ شده مرور شود .

آموزش حفظ قرآن کریم

علاوه بر حفظ آیات حفظ چه چیزهای دیگری لازم است ؟

1- حفظ ترجمه که قبلا گفته شد

2- حفظ شماره آیات ( برای حفظ شماره آیات باید فرمی را که دارای دو ستون است تهیه کنید .نام سوره را در بالای فرم نوشته و در ستون اول شماره آیه و در ستون دوم کلمه یا عبارت اول آیه را می نویسید – حفظ شماره آیات کمک زیادی برای یاد آوری آیاتی که احیانا فرمواش شده باشد به ما می کند و همچنین در آیات مشابه )

3- حفظ مکا نهای علائم وقف لازم ( وقف نکردن در این مکانها باعث می شود که در معنا و مفهوم جملات تغییر ایجاد شود . همچنین بهتر است مکانهای علامت عدم وقف (لا) را نیز به خاطر بسپاریم )

در محیط هم عواملی مثل سر و صدا، آلودگی هوا و ... مانع تمرکز می‌شود و سالم بودن هوا و داشتن اکسیژن کافی، فعالیت بهتر ذهن و مغز را در پی دارد. خواب کافی هم نقش مؤثری در ایجاد تمرکز حواس دارد. هرچند نباید حفظ را منحصر به زمانی خاص کرد ـ یعنی انسان باید از تمام اوقات خود به صورت بهینه برای حفظ استفاده کند ـ با وجود این صبحگاهان به دلیل وجود اکسیژن بیشتر در هوا، استراحت مغز، آرام بودن محیط و نشاط صبحگاهی از بهترین زمان‌های حفظ است.

اینکه گفتیم نباید فقط از یک زمان برای حفظ استفاده کرد، به معنای بی‌نظمی در زمان حفظ نیست؛ بلکه به عنوان مثال اگر شخصی بخواهد روزی 2 ساعت برای حفظ اختصاص دهد، باید آن را به 3 بخش 40 دقیقه‌ای با فاصله‌های مناسب در طول شبانه‌روز تقسیم کند؛ مثلاً 40 دقیقه اول صبح، 40 دقیقه نزدیک ظهر و 40 دقیقه عصر یا شب.

حافظ کوشای قرآن باید سعی کند در هیچ شرایطی برنامه روزانه‌اش تعطیل نشود، اما اگر یک روز به هر علتی نتوانست در محیط یا ساعت مناسب به حفظ بپردازد، نباید کار حفظ را تعطیل کند و از آنچه در اختیار اوست، کمال استفاده را بنماید.

  • وضو داشتن وضو در تمامی اوقات مستحب است، خصوصاً در هنگام قرائت و حفظ قرآن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. وضو یکی از عوامل تمرکز حواس است و باطن انسان را نورانی و دل و جان را آماده پذیرش نور قرآن می‌کند. رو به قبله نشستن در هنگام حفظ هم فضیلت دارد. همچنین نشستن در جهت معین، تمرکز ایجاد می‌کند.
  • برنامه‌ریزی فرد باید با توجه به میزان توانایی و آمادگی و همچنین با در نظر داشتن مقدار وقتی که برای این کار در اختیار دارد، حد معینی از آیات را مشخص سازد و همه روزه آن‌ها را طبق برنامه زمانی مشخص حفظ می‌کند. البته باید توجه داشت که فرصت را انسان به وجود می‌آورد و نباید منتظر به وجود آمدن آن شد.

دوست همراه برای حفظ همراه بودن حداقل 2 نفر با یکدیگر در حفظ قرآن باعث ایجاد ثبات و نظم در برنامه می‌شود و تضمین‌کننده استمرار و تداوم حفظ قرآن است. این 2 نفر می‌توانند در طول هفته با برنامه دقیق، آیاتی را که برای حفظ و مرور مشخص شده، برای یکدیگر بخوانند

  • رسم‌الخط قرآن قرآنی با رسم‌الخط خوانا و چاپ مرغوب را تهیه کرده، دقت کنید که زمینه صفحات آن سفید نباشد؛ زیرا رنگ سفید بازتاب نور زیادتری را نسبت به سایر رنگ‌ها دارد و به مرور باعث خستگی زودرس چشم می‌شود. می‌توانید قرآنی را که تهیه می‌کنید در 2 اندازه باشد: یکی قرآنی کوچک که بتوانید آن را در بیرون از منزل با خود ببرید، و دیگری قرآنی با قطع وزیری که در منزل از آن استفاده کنید. البته حتماً باید نوع رسم‌الخط آن‌ها یکی باشد تا باعث اختلاط آیات و صفحات در ذهن نشود.
  • دوست همراه برای حفظ همراه بودن حداقل 2 نفر با یکدیگر در حفظ قرآن باعث ایجاد ثبات و نظم در برنامه می‌شود و تضمین‌کننده استمرار و تداوم حفظ قرآن است. این 2 نفر می‌توانند در طول هفته با برنامه دقیق، آیاتی را که برای حفظ و مرور مشخص شده، برای یکدیگر بخوانند.
  • جلسات حفظ قرآن استفاده از اشارات و راهنمایی استاد برای تسریع و تسهیل حفظ قرآن بسیار مناسب و پرفایده است.
  • آشنایی با روخوانی قرآن ابتدایی‌ترین شرط حفظ قرآن آشنایی با روخوانی و روانخوانی است. حفظ ناصحیح آیات، کند حفظ شدن و ... از آسیب‌های عدم تسلط بر روانخوانی قرآن است.
  • شروع حفظ خوب است سوره‌های کوچک جزء 30 محور شروع حفظ قرآن قرار داده شود. می‌توان این سوره‌ها را به‌راحتی در نمازهای واجب و مستحب خواند و لذت حفظ آیات را چشید.

همین طور حفظ بر اساس معانی را که باعث تسریع در حفظ می‌شود، می‌توان محور قرار داد و بدین منظور، از قصص قرآن حفظ را شروع کنید. البته پراکنده حفظ کردن مطلوب نیست و آنچه گفتیم، برای شروع حفظ بود و نهایتاً پس از کسب آمادگی، باید از ابتدای قرآن حفظ را ادامه داد.

آموزش حفظ قرآن کریم

شیوه های مرور آیات

1- روش مقابله ( بهترین روش برای مرور آیات حفظ شده روش مقابله است . در این روش حداقل دو نفر که با هم قرآن را حفظ می کنند با یک برنامه مدون هرروز مقداری را که حفظ کرده اند- با رعایت آیات جدید تا 10 روز هرروز یک بار و آیات قبلی هر 10 روز یک بار - را مرور می کنند یک نفر حداقل دو صفحه را از حفظ می خواند و نفر دیگر از روی قرآن خط می برد و بعد دو صفحه دیگر را بالعکس . و در مرحله بعدی که خواستند این قسمت را مرور کنند طوری شروع می کنند که این بار هر کس صفحاتی را که دفعه قبل ازروی قرآن خط می برده است از حفظ بخواند .در این روش حافظ کمتر خسته می شود و کنترل حفظ دقیقتر است )

2- استفاده از نوار ترتیل – دراین روش حافظ قرآن باید در زمان تلاوت قاری او نیز آیات را به آرامی و در ذهن مرور کند البته به نحوی که چند کلمه از قاری جلوتر باشد و حفظ خود را با تلاوت قاری آزمایش کند .هر کجا اشتباه داشت همانجا صدای قاری را متوقف و اشکال خودش را برطرف کند و سپس ادامه دهد .)

3- مرور با استفاده از قرآن – در این روش باید صفحه کاغذی را روی صفحه قرآن قرار دهید وبه ترتیب هر آیه ای را که تلاوت کردیم کاغذ را عقب بکشید وحفظ خود را با قرآن تطبیق دهید اگر درست بود آیه بعد و همینطور تا آخر صفحه )

4- مرور ذهنی – بدون کتاب قرآن و تلاوت قاری محفوظات خود را در ذهن مرور می کنیم . این روش برای مراحل بعد از تثبیت کامل خوب است و در مراحل ابتدایی چندان مؤتر نیست )

آموزش حفظ قرآن کریم

چه کارهایی به تثبیت حفظ کمک می کند .؟

1- تدریس – تدریس کمک زیادی به تثبیت محفوظات می کند لذا بهتر است کسانی که حداقل 3 جزء از قرآن را حفظ کرده اند شروع به تدریس در جزء های پایین تر را شروع کنند حتی با یک نفر

2- آشنایی با فضائل سوره ها و آیات ، شأن نزولها و مفاهیم آیات

3- تلاوت آیات در مناسبتها و اوقاتی از شبانه روز که برای تلاوت سوره ای خاص توصیه شده

آموزش حفظ قرآن کریم

گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی



این مطلب چقدر مفید بود ؟
4.4 از 5 (194 رای)  

۴ دیدگاه

شما هم می توانید نظرات خود را ثبت کنید

هادی | ۳ سال پیش
خیلی عالی بود.
ان شالله همیشه هممون موفق باشیم.
ممنون
(تشکرترکمنی تانقر یال قاسین)
0
3
میترا | ۵ سال پیش
عالی نکات خوبی بود برای کسانی ک سردرگم هستند چطور حفظ کنند خدا خیرتون بده
2
2
علی | ۵ سال پیش
واقعا عالی بود مرسی خدا اجرتون بده
1
4
محمّد سعادتی | ۶ سال پیش
عالی بود
ممنون از نویسنده و دستندر کاران محترم
امیدوارم کسانی که این کلام الله مجید را حفظ میکنند به خواسته ها قوانین و دستورات آنها هم عمل کنند.
2
4

hits