«ازدواج موقت» یا همان اصطلاح صیغه، از پدیدههایی است كه در پوستههای زیرین جامعه وجود دارد اما بنا بر فرهنگ غالب بر زندگی ما، نه دربارهاش حرفی زده میشود و نه كسی كه مرتكبش میشود جرات ابرازش را دارد. البته این تنها در حكم پاك كردن صورت مساله است و نپرداختن به این موضوع، اصلش را پاك نخواهد كرد.
در حقیقت ازدواج موقت این روزها در جامعه در حال انجام است و باید با نگاهی فراتر از آنچه هست، به آن نگریست تا افرادی كه بنا به دلایل خاص اجتماعی و اقتصادی تن به آن میدهند بتوانند زیر چتر حمایتی قانون باشند. برای آسیبشناسی این پدیده اجتماعی و فرهنگی كه دارای تبعات حقوقی نیز هست، پای سخنان نعمت احمدی ـ حقوقدان و وكیل دادگستری ـ نشستهایم.
او بر این باور است كه افراد با این تصور كه ازدواج موقت پایهای ندارد آن را سهل و آسان میگیرند كه این تصور اشتباه است و ازدواج موقت همانند ازدواج دائم است و مسائل حقوقی و قانونی ازدواج دائم را نیز دربر میگیرد.
نعمت احمدی
آنچه میخوانید محصول گفتوگو با این وكیل دادگستری است.
*عقد موقت در قواعد حقوقی دارای چه تعریفی است؟
ـ عقد موقت از لحاظ حقوقی و قانونی همانند عقد دائم است، اما از لحاظ مدت زمان با یكدیگر تفاوت دارند. برابر قانون عقد بر دو گونه وجود دارد، عقد دائم ،عقد موقت. عقد موقت نیز از لحاظ حقوقی و قانونی همانند عقد دائم است و تفاوتی از این حیث ندارد اما تنها مسألهای كه میتوان به عنوان وجه تمایز ذكر كرد مدتی است كه در عقد موقت بیان میشود.
در حقیقت عقد موقت عقد منقطع است كه مدت آن با توافق طرفین ذكر میشود. در عقد موقت دو صورت فسخ وجود دارد، زمانی مرد مدت زمان باقی مانده از عقد را بذل میكند و به عقد پایان میدهد، زمانی هم كه مدت عقد تمام شده است.
*یكی از نگرانیها در باب ازدواج موقت وجود دارد، فرزندان حاصل از این پیوند است. با توجه به اینكه معمولا ازدواج موقت دارای پایگاه مشخصی نیست، فرزندانی كه حاصل از این پیوند هستند چه سرنوشتی پیدا خواهند كرد؟
ـ یكی از مواردی كه در ازدواج موقت لازم است توجه ویژهای به آن مبذول شود تولد فرزندانی است كه در این نوع از ازدواج بوجود میآیند. تولد فرزند در این نوع از ازدواج، هیچ تفاوتی با ازدواج دائم ندارد و فرزندانی كه متولد میشوند در هر صورتی حق ادامه حیات دارند. حق تحصیل دارند و باید به فعالیتهای اجتماعی بپردازند. فرزندان در ازدواج موقت یا در ازدواج دائم از حقالارث برخوردار هستند و پدر موظف است هزینه زندگی فرزند خود را تأمین كند مادر هم حضانت فرزند را در هر صورت به عهده دارد. بنابراین تولد فرزند در ازدواجهای كوتاه از لحاظ قانونی و حقوقی همانند ازدواج دائم است. اما این در صورتی است كه عقد زن و مرد حتی به صورت موقت، در دفتر ازدواج ثبت شود.
*معمولا در این نوع ازدواجها، برای دریافت شناسنامه برای فرزند مشكل ایجاد میشود چراكه پدر معمولا مسوولیت را برعهده نگرفته و آن را رد میكند. در این زمینه تكلیف چیست؟
ـ در صورتی كه ازدواج موقت ثبت قانونی شده باشد پدر و مادر با قباله ازدواج خود میتوانند برای نوزاد خود شناسنامه بگیرند. اما اگر پدر و مادری تنها برگهای كه مبنی بر محرمیت آنهاست، ارائه كنند باید برای گرفتن شناسنامه به دادگاه مراجعه كنند و بعد از طی كردن مراحل قانونی، به ثبت احوال مراجعه كنند. خانمهایی كه ازدواج آنها به صورت موقت است باید توجه داشته باشند كه ازدواجشان در دفتر ازدواج به ثبت برسد و نسبت به دریافت قباله ازدواج مبادرت كنند. فقط به خواندن صیغه اكتفا نكنند. تا برای از بین نرفتن حقوق و زیر سئوال نرفتن، بتوانند از خود دفاع كنند.
*با توجه به اینكه اكثر موارد در ازدواجهای موقت مشكلاتی برای زنان ایجاد میشود، چرا با این حال باز زنانی هستند كه تن به ازدواج موقت میدهند؟
ـ خانمهایی كه متاركه كردهاند یا از شرایط سن ازدواج آنها گذشته است برای تنها نماندن یا به علت مشكلات اقتصادی ازدواج موقت میكنند. جدای از این موضوع، اگر زن یا دختر جوانی شرط و شروط ضمن عقد را قید كنند، مانعی ایجاد میكند تا مردان در قالب ازدواج كوتاه مدت نتوانند حقوقشان را ضایع كنند یا از آنها سوء استفاده كنند. انگیزههای افراد در ازدواج موقت متفاوت است، اما در هر صورت نباید این تصور را داشت، هر ازدواج موقتی منجر به ازدواج دائم میشود.
*البته نباید فراموش كرد بسیاری از افراد ازدواج موقت را فاقد جایگاه و پایگاه میدانند بنابراین به دلیل نداشتن مسوولیت حقوقی مرتكب آن میشوند؟
ـ افراد با این تصور كه ازدواج موقت پایهای ندارد آن را سهل و آسان میگیرند، این تصور اشتباه است و ازدواج موقت همانند ازدواج دائم است و مسائل حقوقی و قانونی ازدواج دائم را نیز دربر میگیرد. حتی اگر مرد به شرایط ازدواج موقت عمل نكند، به لحاظ اینكه شروط لازم الاجرا است زن میتواند از مرد شكایت و مطالبه حقوق خود را كند.
*چرا با وجود اینكه پدیده ازدواج موقت در كشور وجود دارد هنوز بسیاری به آن منتقدند و آن را نمیپذیرند؟
ـ یكی از دلایل آن نوع نگاه حاكم نزد افكار عمومی است. نباید اجازه داد تا ازدواج موقت ابزاری برای رواج بیبندوباری و فساد در كشور شود. در رابطه با ازدواج موقت باید فرهنگسازی شود اما نه به صورت غلط و اشتباه. نباید اجازه دهیم ازدواج موقت به صورت غلط و اشتباه رواج پیدا كند. چون در این صورت شاهد آسیبهای اجتماعی ناشی از این موضوع خواهیم شد.
منبع : تبیان
دیدگاه ها