دیه سقط جنین
دیه مالی است که به سبب جنایت بر نفس یا عضو، به مجنی علیه یا ولی یا اولیای دم او داده میشود، دیه مقدر مال معینی است که در شرع مقدس به سبب جنایت غیرعمدی بر نفس عضو یا منفعت یا جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد مقرر شده است.
دیه سقط جنین در قانون تعریف شده است و مراجع تقلید نیز در مورد آن فتوا داده اند. دیه سقط جنین در تصادف با توجه به سن جنین تعیین میشود.
سقط جنین از کارهای حرام و خلاف شرع است و دیه آن بر عهده کسی است که مستقیماً این عمل را انجام داده است. سقط جنین معمولا توسط مادر انجام میشود که پدر هم در این موارد بعد از سقط جنین مطلع خواهد شد که میتواند دیه جنین را از مادر بگیرد.
جرم سقط جنین یکی از جرائم مخصوص زنان است که امروزه گریبانگیر تمامی کشورهای دنیا به خصوص کشورهای پرجمعیت شده است. علاوه بر دیه یک سری مجازاتهای تعزیری نیز برای سقط جنین پیش بینی شده است.
اگر طبیب یا ماما یا داروفروش و اشخاصی که به عنوان طبابت یا مامایی یا جراحی یا داروفروشی اقدام می کنند وسایل سقط جنین فراهم سازند و یا مباشرت به اسقاط جنین نمایند به حبس از دو تا پنج سال محکوم خواهند شد و حکم به پرداخت دیه مطابق مقررات مربوط صورت خواهد پذیرفت.
سقط جنین به چه معنایی می باشد ؟
اخراج عمدی و غیر طبیعی و قبل از موعد طبیعی جنین به نحوی که حمل خارج شده از بطن مادر زنده نباشد یا قابل زیست نباشد سقط جنین میگویند.
حمل به چه معنایی می باشد ؟
حمل به کودکی میگویند که :« در شکم مادر است و از نظر پزشکی به دوران بعد از هفت ماهگی تا قبل از تولد طفل گفته می شود.»
دیه جنین طبق قانون چگونه محاسبه می شود ؟
در این قسمت از مطالب مربوط به دیه به چگونگی محاسبه دیه جنین در قانون مجازات اسلامی اشاره میکنیم تا با مواد قانونی به طور کامل آشنا شوید.
طبق ماده ۷۱۶ قانون مجازات اسلامی دیه سقط جنین به ترتیب ذیل است:
الف- نطفه ای که در رحم مستقر شده است دو صدم دیه کامل
ب- علقه که در آن جنین به صورت خون بسته در می آید چهار صدم دیه کامل
پ- مضغه که در آن جنین به صورت توده گوشتی در می آید شش صدم دیه کامل
ت- عظام که در آن جنین به صورت استخوان در آمده لکن هنوزگوشت روییده نشده است هشت صدم دیه کامل
ث- جنینی که گوشت واستخوان بندی آن تمام شده ولی روح در آن دیده نشده است یک دهم دیه کامل
ج- دیه جنینی که روح در آن دمیده شده است اگر پسر باشد دیه کامل و اگر دختر باشد نصف آن و اگر مشتبه باشد سه چهارم دیه کامل
«ماده 717 قانون مجازات اسلامی» بیان می دارد:
« هر گاه در اثر جنایت وارد بر مادر جنین از بین برود علاوه بر دیه یا ارش جنایت بر مادر دیه جنین نیز در هر مرحله ای از رشد که باشد پرداخت می شود.
«ماده 718 قانون مجازات اسلامی»
هر گاه زنی جنین خود را در هر مرحله ای که باشد به عمد شبه عمد یا خطا از بین ببرد دیه جنین حسب مورد توسط مرتکب یا عاقله او پرداخت می شود.
تبصره- هر گاه جنینی که بقای آن برای مادر خطر جانی دارد به منظور حفظ نفس مادر سقط شود دیه ثابت نمی شود.»
«ماده ۷۱۹ قانون مجازات اسلامی»
« هر گاه چند جنین در یک رحم باشند سقط هر یک از آن ها دیه جداگانه دارد.»
«ماده ۷۲۰ قانون مجازات اسلامی»بیان میدارد:
« دیه اعضا و دیگر صدمات وارد بر جنین در مرحله ای که استخوان بندی آن کامل شده ولی روح در آن دمیده نشده است به نسبت دیه جنین در این مرحله محاسبه می گردد و بعد از دمیده شدن روح حسب جنیست جنین دیه محاسبه می شود وچنانچه بر اثر همان جنایت جنین از بین برود فقط دیه جنین پرداخت می شود.»
«ماده ۷۲۱ قانون مجازات اسلامی»
« هر گاه در اثر جنایت و یا صدمه چیزی از زن سقط شود که به تشخیص کارشناس مود وثوق منشا انسان بودن آن ثابت نگردد دیه و ارش ندارد لکن اگر در اثر آن صدمه ای بر مادر وارد گردد حسب مورد دیه یا ارش تعیین می شود.»
سقط جنین در ماه های مختلف بارداری چه مجازاتی دارد ؟
در مواردی چون وضع حمل بر اثر صدمه وارده ناشی از تخلفات رانندگی مرتکب، به حبس از دو ماه تا شش ماه و پرداخت دیه، در صورت مطالبه دیه از طرف مصدوم محکوم میشود.
در عین حال هر گاه صدمه بدنی غیر عمدی ناشی از تخلفات رانندگی منتهی به سقط جنین شود یعنی جنین زندهای ساقط و تلف شود جرم سقط جنین تحقق می یابد.
مرتکب در این حالت به حبس از دو ماه تا یک سال و نیز پرداخت دیه، در صورت مطالبه دیه از ناحیه مصدوم محکوم می شود.
دیه جنین پسر و دختر چه تفاوتی دارد ؟
دیه جنینى که روح در آن دمیده شده در پسر، دیه کامل و در دختر نصف آن است.
محاسبه دیه جنین مطابق اسلام
- دیه براى نطفه ۲۰ مثقال شرعى طلاى سکه دار
- براى علقه (خون بسته شده) ۴۰ مثقال
- براى مضغه (پاره گوشت) ۶۰ مثقال است
- اگر استخوان داشته و بدون گوشت باشد، ۸۰ مثقال
- اگر گوشت آن را پوشانده و خلقت کامل شده باشد، ۱۰۰ مثقال است.
- اگر روح در آن دمیده شده؛ چنانچه پسر باشد، ۱۰۰۰ مثقال
- اگر دختر باشد، ۵۰۰ مثقال شرعى طلاى سکه دار دیه دارد.
گفتنى است روح در حدود چهار ماهگى، در جنین دمیده مى شود.
دیه سقط جنین به چه کسی می رسد ؟
سقط کردن جنین موجب ثبوت دیه بر مباشر (کسی که به صورت مستقیم عامل اصلی) سقط است؛ مادر باشد یا غیر مادر. وارث جنین مستحق دیه خواهد بود؛ لیکن اگر مادر مباشر سقط باشد، در فرض عمدی بودن از دیه ارث نمىبرد.
دیه سقط جنین چه زمانی پرداخت نمیشود ؟
هرگاه زنی جنین خود را در هر مرحلهای که باشد، به عمد، شبه عمد یا خطا از بین ببرد، دیه جنین حسب مورد توسط مرتکب یا عاقله او پرداخت میشود و هرگاه جنینی که بقای آن برای مادر خطر جانی دارد، به منظور حفظ نفس مادر سقط شود، دیه ثابت نمیشود.
دیه سقط جنین در اثر تخلفات رانندگی
در مواردی، چون وضع حمل بر اثر صدمه وارده ناشی از تخلفات رانندگی مرتکب، به حبس از دو ماه تا شش ماه و پرداخت دیه، در صورت مطالبه دیه از طرف مصدوم محکوم میشود.
در عین حال هر گاه صدمه بدنی غیرعمدی ناشی از تخلفات رانندگی منتهی به سقط جنین شود یعنی جنین زندهای ساقط و تلف شود جرم سقط جنین تحقق مییابد. مرتکب در این حالت به حبس از دو ماه تا یکسال و نیز پرداخت دیه، در صورت مطالبه دیه از ناحیه مصدوم محکوم میشود.
دیه سقط جنین در اثر خوردن ادویه
هرکس به واسطه دادن ادویه یا وسایل دیگری موجب سقط جنین زن گردد به شش ماه تا یکسال حبس محکوم وی شود.
اگر عالما و عامدا زن حاملهای را دلالت به استعمال ادویه یا وسایل دیگری کند که جنین وی سقط گردد به حبس از سه ماه تا شش ماه محکوم خواهد شد مگر این که ثابت شود این اقدام برای حفظ حیات مادر میباشد و در هر مورد حکم به پرداخت دیه مطابق مقررات مربوط داده خواهد شد.
دیه سقط جنین در اثر اذیت زن حامله
هر کس عالما و عامدا به واسطه ضرب یا اذیت و آزار زن حامله، موجب سقط جنین وی شود علاوه بر پرداخت دیه یا قصاص حسب مورد به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهد شد.
دیه سقط جنین در هفته سوم بارداری
مطابق ماده ۶۲۲ قانون مجازات اسلامی جدید نطفهای که در رحم مستقر شده است، دو صدم دیه کامل دارد.
ماده ۶۲۲ قانون مجازات اسلامی:
«هر کس عالماً عامداً به واسطه ضرب یا اذیت و آزار زن حامله، موجب سقط جنین وی شود، علاوه بر پرداخت دیه یا قصاص حسب مورد به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهد شد.»
دیه سقط جنین به صورت مضغه
مضغه که در آن جنین به صورت توده گوشتی در میآید، شش صدم دیه کامل میباشد.
دیه سقط جنین به صورت استخوان
اگر جنین به صورت استخوان درآمده، لکن هنوز گوشت روییده نشده است، هشت صدم دیه کامل میباشد.
سقط عمدی جنین به چند صورت انجام میشود ؟
- اسقاط جنین قبل از دمیده شدن روح میباشد که در اینصورت فقها متفق القول، (مطلقا) خواه عمل مرتکب عمدی باشد خواه غیر عمدی، حکم به دیه داده اند.
- اسقاط جنین پس از دمیده شدن روح و مرگ در رحم، در این مورد برخی فقها تفاوتی بین عمد و غیر عمد قائل نشده و حکم به دیه داده اند.
- اسقاط عمدی جنین و مرگ در خارج از رحم قبل از استقرار حیات یا دمیده شدن روح که دراین صورت نیز حکم به دیه داده شده است.
- اسقاط عمدی جنین و مرگ در خارج از رحم و بعد از دمیده شدن روح: مورد اخیر مشمول عمومات ادله قصاص می گردد. مانند آن که به واسطه ایراد ضرب حمل زنده متولد شده و به واسطه اصابت به زمین یا شئی سختی فوت نماید.
منظور از ضرب ایراد هر نوع ضربه ای خواه با جرح یا بدون آن باشد. هر گاه ایراد ضرب یا آزار منتهی به مرگ مادر شود علاوه بر قصاص نفس، دیه جنین نیز اخذ می گردد و هرگاه قصاص نشود علاوه بر دیه مادر دیه جنین نیز اخذ می گردد و هرگاه قصاص نشود علاوه بر دیه مادر دیه جنین نیز قابل مطالبه خواهد بود و در اینصورت از حیث تعزیر فعل واحد مشمول عناوین متعدد بوده و کیفر اشد قابل اعمال خواهد بود.
بیشتر بخوانید:
حکم سقط جنین در رابطه نامشروع از دیدگاه اسلام چیست؟
حکم سقط کردن جنین در اسلام چیست؟ آیا سقط جنین حرام است؟
دیدگاه ها