سندروم آلرژی دهانی و مشکلات ناشی از آن
سندروم آلرژی دهانی یک واکنش آلرژیک است که به طور خاص بر روی دهان، لبها، زبان و گلو تاثیر میگذارد. در این نوع از آلرژی، بدن به پروتئینهایی خاص در مواد غذایی واکنش نشان داده و به دلیل آنکه این غذاها در طول سال مصرف شده و به طور کامل در دسترس هستند، فصلی نیز نمیباشد.
بسیاری از افرادی که حساسیت فصلی دارند، ممکن است از اینکه در فصل آلرژی به برخی غذاها حساس هستند تعجب کنند. به این پدیده سندرم آلرژی دهانی می گویند و شایع ترین آلرژی غذایی است که در بزرگسالان مبتلا به آلرژی فصلی دیده می شود. از مشخصه های سندرم آلرژی دهانی، خارش دهان و گلو بعد از خوردن بعضی غذاهای خاص و بیشتر در افرادی شایع است که از آلرژی به گرده ها رنج می برند.
سندروم آلرژی دهانی توسط برخی از آلرژن های خاص موجود در این غذاها تحریک می شود که با پروتئین های موجود در گرده ها یکسان است. سندروم آلرژی دهانی در کودکان نیز ممکن است اتفاق بیفتد اما در بزرگسالان خیلی شایع تر است، چون ابتدا باید آلرژی به گرده ها در فرد گسترش پیدا کند.
تعریف سندروم آلرژی دهانی
سندرم آلرژی دهانی ( (OAS - Oral Allergy Syndrome) به عنوان علائم ناشی از آلرژی وابسته بهIgE با شروع سریع كه در مخاط دهانی اتفاق میافتد، تعریف میشود.
سندرم حساسیت اورال شاید شایعترین حساسیت غذایی مربوط به مواد غذایی در بزرگسالان باشد. گسترش این حساسیت در سالهای بعدی زندگی ممکن است منجر به مرگ یا حملههای شبیه آسم گردد که روزانه بین ۷ تا ۲۴ ساعت طول میکشد. سندروم حساسیت دهانی یا اورال تنها یک حساسیت غذایی نیست، بلکه نشاندهندهٔ واکنش متقابل بین آثار باقیماندهٔ درخت یا علف هرزی که در مسافت دوری هستند مثل گرده میباشد که در غذاهایی معین و سبزیجات یافت میشود؛ بنابراین، این حساسیت فقط در بیمارانی دیده میشود که به درخت و علف حساس هستند، ومعمولاً محدود به مصرف میوهها و سبزیجات به صورت خام میشود.
علائم سندروم آلرژی دهانی
علائم در بین بیماران، بسیار متفاوت هستند. در این بیماران در عرض چند ثانیه پس از خوردن میوه یا سبزی تازه به سرعت نشانههایی چون خارش یا آنژیوادما (تورم) در ناحیه لبها، زبان، حلق و کام دهان بروز میكند. این نشانهها ممكن است به پاسخهای آنافیلاكتیك (شوكهای آلرژی) منجر شوند.
در بسیاری از مبتلایان به سندروم آلرژی دهانی، واکنش خفیف است و به محض هضم غذا از بین می رود. اما با این حال باز هم می تواند اذیت کننده باشد، مخصوصا اگر ندانید عامل تحریک کننده چیست. در ادامه غذاهایی را به شما معرفی خواهم کرد که سندروم آلرژی دهانی را تحریک می کنند.
میوه ها
اگر دچار آلرژی فصلی هستید، وقتی میوه هایی مانند سیب، هلو، شلیل، گیلاس، گلابی و زرد آلو را می خورید مواظب باشید دچار سندروم آلرژی دهانی نباشید. همچنین شاید بهتر باشد از گروه ملون ها مانند طالبی، هندوانه و عسلک هم دوری کنید. میوه های گرمسیری مانند موز و کیوی نیز همین وضعیت را دارند. این میوه ها بیشترین نقش را در این سندروم ایفا می کنند.
سبزیجات
میوه ها تنها غذاهایی نیستند که می توانند علائم آلرژی را تشدید کنند، سبزیجات نیز می توانند در این میان مقصر باشند. سبزیجاتی که مشکوک به تحریک سندروم آلرژی دهانی هستند عبارتند از هویج، کرفس، کدوسبز، فلفل دلمه ای، خیار، پیاز، سیب زمینی سفید و برگ چغندر.
ادویه ها و دانه ها
قبل از اینکه به سراغ ادویه جات بروید، باید این را بدانید که چگونه برخی ادویه جات، گیاهان و دانه ها می توانند به حساسیت فصلی تان واکنش نشان دهند. جعفری، گشنیز، رازیانه، آفتابگردان، زیره سیاه، خردل، زیره سبز و شوید می تواند باعث احساس خارش ناراحت کننده ای در گلو و دهان شود.
حبوبات و آجیل
بادام زمینی و دانه های سویا دو مورد از تحریک کننده های اصلی سندروم آلرژی دهانی هستند. اگر به بادام زمینی واکنش نشان دادید بهتر است با یک متخصص مشورت کنید و تحت معاینه قرار بگیرید تا مطمئن شوید واکنشتان نسبت به بادام زمینی و دیگر آجیل ها و حبوبات خیلی شدید نباشد.
نقش پدیده واکنش متقاطع در سندروم آلرژی دهانی
گاهی افرادی برای سالها از یک ماده غذایی استفاده میکنند، بدون اینکه این ماده غذایی در آنها ایجاد آلرژی نماید، اما ناگهان در یک مقطع از زندگی حساسیت آنها به آن ماده غذایی شروع میشود. در این شرایط احتمالا آلرژی به دلیل وجود آلرژن نوع دوم ایجاد میشود که آلرژیهای موجود در این مواد، بسیار حساس و ناپایدار میباشند. اگر قرار باشد، یک آلرژی غذایی سیستم ایمنی را تحریک کند، باید به روده راه پیدا کند.
اغلب مواد آلرژی زای نوع دوم، پس از بلع، در دهان و معده، توسط آنزیمهای پروتئولیتیک موجود در دستگاه گوارش تجزیه میشوند و فرصت تحریک سیستم ایمنی را ندارند، اما گاهی همین فرد با تغییر محیط جغرافیایی خود، از طریق استنشاق، با یک گرده جدید روبه رو میشود که پس از ورود از راه بینی، میتواند سیستم ایمنی را تحریک کند و IgE اختصاصی و آلرژی ایجاد نماید.
حال اگر بین آلرژن موجود در گرده و آلرژن موجود در یک ماده غذایی واکنش متقابل وجود داشته باشد، فرد با استفاده از آن ماده غذایی (پس از برخورد با گرده) علیه آن ماده غذایی نیز واکنش نشان میدهد، زیرا پس از برخورد با ماده آلرژیزای گرده، سلولهای ماستوسیت حساس شده با IgE اختصاصی كه در تمام سطوح مخاطی، از جمله دهان وجود دارند، تحریك میشوند، بنابراین با وجود آن که آلرژیهای ماده غذایی بسیار ناپایدار هستند، اما پس از برخورد با سطوح مخاطی دهان، قبل از تجزیه شدن به IgEهای سطح سلولهای ماستوسیت متصل شده و علائم آلرژی ایجاد مینماید.
تشخیص آلرژیهای غذایی
تشخیص آلرژیهای غذایی با روشهای مختلف درون تنی و برون تنی صورت میگیرد که میتوان به گرفتن شرح حال از بیمار، معاینه فیزیکی، تست پریک، حذف غذاهای مشکوک از رژیم بیمار و انواع تستهای چالش اشاره نمود.تشخیص این نوع از سندرم اغلب شامل چندین مرحله میشود که به طور معمول روشهای بالینی و آزمایشگاهی به شمار میروند.
روش بالینی
روش بالینی به نسبت شایعتر بوده و آلرژی همراه با خارش و سوزش بلافاصله پس از مصرف میوهها و سبزیجات رخ میدهد. پزشک در این مرحله تاریخچه دقیقی از بیمار و ارتباط میان مصرف مواد غذایی و شروع سوزش را بررسی خواهد کرد، در مواردی پزشک حتی ممکن است یک رژیم غذایی را حذف کند.
روش آزمایشگاهی
این آزمایشات به طور معمول شامل تست پوست، تست خراش یا آزمایش خون میباشد. در آزمایش پوست، یک متخصص مقداری از عصاره گرده، میوهها و یا سبزیجات را بر روی پوست اعمال میکند و هر نشانهای که بر روی پوست ایجاد شود پس از گذشت 15 دقیقه اندازهگیری میگردد تا سطح واکنش را تعیین کند. در برخی موارد نیز ممکن است نیاز به انجام آزمایش خون باشد، این آزمایش اغلب زمانی صورت میگیرد که آزمایشات پوستی در دسترس و یا عملی نباشند.
برخی از نکات درمانی در رابطه با سندروم آلرژی دهان
اجتناب از مصرف غذاهای خاصی که با علائم آلرژی مرتبط هستند تنها راه درمان بوده و راه استاندارد دیگری برای سندرم آلرژی دهانی وجود ندارد. اگر رژیم غذایی این افراد به طور دقیق مدیریت شود میتوان اطمینان حاصل کرد که آنها زندگی روزمره خود را به طور طبیعی ادامه خواهند داد. افراد مبتلا به سندرم آلرژی دهانی باید شرایط را به طور کامل به آشنایان و احیانا آشپزهای رستوران توضیح داده تا آنها بتوانند غذای مناسب آنها را طبخ نمایند. توجه داشته باشید که در صورت واکنش آلرژیک، درمان اولیه معمولا شامل شستشو دهان با آب و سپس استراحت میباشد. نوشیدنیهای گرم نیز میتوانند به از بین رفتن برخی پروتئینها و در نتیجه غیرفعالسازی آنها منجر شوند. آنتیهیستامینها نیز به طور معمول 1 تا 2 ساعت تا اثربخشی کامل زمان میبرند در حالی که اثرات سندرم آلرژی دهانی اغلب پس از 30 دقیقه شروع به خشک شدن مینمایند، با این حال آنتیهیستامینها میتوانند اثرات ماندگاری را از بین ببرند بنابراین باید بلافاصله پس از بروز واکنش مصرف شوند.
راهکار درمانی سندروم آلرژی دهانی چیست؟
اگر می بینید که در فصل بهار و تابستان نمی توانید زیاد به سمت غذاهایی که دوست دارید بروید ناراحت نشوید، مجبور نیستید کاملا بدون میوه، سبزیجات، ادویه جات و آجیل ها سر کنید. در بسیاری موارد پختن یا مایکروفر کردن غذای تحریک کننده آلرژی به شکستن پروتئین های غذا که عامل خارش دهان و گلو هستند کمک می کند.علاوه بر این، گرفتن پوست میوه ای که می خورید ( مانند سیب و هلو ) می تواند قرار گرفتن در معرض این پروتئین ها را کاهش دهد و در نتیجه واکنش های آلرژیک کمتری را تجربه کنید.
از جمله متداولترین درمانها که برای آلرژیهای غذایی به کار گرفته میشوند، حذف ماده غذایی آلرژیزا از رژیم غذایی بیمار، درمانهای دارویی، ایمونوتراپی و درمان با مکملهای غذایی میباشد. در اصل، باید از غذاهای آلرژیزا امتناع كرد، ولی غذاهای همراه دانه گرده بعضی مواقع هنگامی كه گرم میشوند، قابل خوردن هستند. از اینرو، بایستی از حذف غیر ضروری غذاها از طریق ارزیابی دقیق سابقه آلرژی به غذاهای پخته و تست تحریك دهانی جلوگیری شود.
پاسخهای نامطلوب نسبت به مواد غذایی با مکانیسمهای متفاوت پاسخ جسمی همراه هستند که آلرژی فقط یکی از این مکانیسمها است. ضرورت دارد که متخصصان تغذیه تفاوت میان این واکنشها و نیز درمانهای مناسب را به نحوی که به حذف یا محدودیت غیر ضروری مواد غذایی و کمبود مواد مغذی منجر نشود، درک نمایند.در بسیاری از موارد، اجتناب از مصرف مواد غذایی آلرژیزا تنها راه مطمئن برای جلوگیری از نشانههای سندرم آلرژی دهانی میباشد. با این حال برخی روشها برای اینکه افراد بتوانند از غذای مورد علاقه خود لذت ببرند نیز وجود دارند:
- میوهها ( به ویژه سیب) را به مدت یک دقیقه در مایکروویو قرار داده و سپس بلافاصله آنها را سرد نمایید تا اثرات سندرم آلرژی دهانی به سطح قابل کنترل کاهش یابد.
- معمولا مقداری از این پروتئینها در پوست وجود دارند، بنابراین پوست آنها را قبل از مصرف بگیرید.
- استفاده از دستکش هنگام پوست کندن میوه میتواند نشانههای کهیر را کاهش دهد، همچنین سرخ کردن سبزیجات خطر ابتلا به آسم را تا حد زیادی کاهش خواهد داد.
- علائم افراد مبتلا به سندرم آلرژی دهانی اغلب در طول فصل گردهافزاری بدتر خواهد شد، بنابراین بهتر است افراد از خوردن میوههای آن فصل خودداری به عمل آورند.
- مدیریت آلرژی فصلی کلید رفع نشانههای این نوع از سندرم بوده که معمولا در داروهای آنتیهیستامین و اسپری استروئیدی تعبیه شده است. افراد باید به منظور اثرگذاری بیشتر 2 هفته قبل از شروع فصل مصرف آنها را آغاز کرده و بعد از آن به طور منظم استفاده نمایند.
بیشتر بخوانید:
حساسیت به بادام زمینی یک حساسیت شایع و خطرناک
همه چیز در مورد حساسیت به گردو
حساسیت به شیر و درمان های خانگی آن
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم
- برچسبها
- سندروم آلرژی دهانی
دیدگاه ها