دلگرم
امروز: سه شنبه, ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ برابر با ۰۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۱۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
فواید لیپوپروتئین در بدن چیست ؟
4
زمان مطالعه: 9 دقیقه
فواید لیپوپروتئین در بدن چیست ؟:فواید چربی ها و لیپوپروتئین در بدن با دلگرم همراه باشید تا با فواید لیپوپروتئین در بدن آشنا شوید.

فواید چربی ها و لیپوپروتئین در بدن

با دلگرم همراه باشید تا با فواید لیپوپروتئین در بدن آشنا شوید.

چربی و نقش آن در بدن

لیپوروتئین

لیپوپروتئین ها شامل دو قسمت اند : یک جزء از تری گلیسرید ، کلسترول و فسفولیپید همراه با جزیی از پروتئین.بنابراین چربی در جریان خون به صورت امولسیونی که دارای ذرات لیپوپروتئین است انتقال می یابد ترکیب پیچیده ی لیپوپروتئین مسئول انتقال لیپید ها از روده کوچک به شکل میکرون ها ست و این شیلومیکرون ها هستند که در خون اشخاصی که به تازگی غذایی چرب خورده اند پیدا شده و پلاسمای چنین خونی ظاهری شیری رنگ دارد .

كلسترول يك تركيب شيميايي ضروري است كه از طريق غذا به بدن انسان مي رسد و يا در صورت لزوم توسط كبد ساخته مي شود . كلسترول بر اساس چگالي به انواع كلسترول خوب يا HDL (ليپوپروتئين با چگالي بالا) ، كلسترول بد يا LDL (ليپوپروتئين با چگالي پايين) و مجموع آنها به كلسترول كل تقسيم مي شود .

هنگامی که غذاهای چرب خورده می شوند از جهاز هاضمه عبور می کنند در روده کوچک چربی ها تا حدی توسط لیپاز هیدرولیزه شده ، یک مولکول اسید چرب از یک مولکول چربی جدا می شود ، و نتیجه آن مخلوطی از اسیدهای چرب مونو و دی گلیسیرید ها خواهد بود و نظر به این که هیدرولیز کامل نیست مقدار کمی گلیسرول ساخته می شود .

عملکرد لیپوپروتئین در بدن انسان

اشباع و ترانس

اسيد هاي چرب از نظر نوع پيوند بين اتم ها ، به دو فرم اشباع شده و غير اشباع وجود دارند . در اسيدهاي چرب اشباع نشده ، ايزومرهاي هندسي و مكاني از مولكول ها وجود دارند . در حالت طبيعي پيوندهاي دوگانه اسيدهاي چرب غير اشباع در موقعيت چرخشي سيس(CIS )قرار دارند ، يعني زنجيره هاي كربني دو طرف پيوند دوگانه در مجاورت يكديگر هستند و اتم هاي هيدروژن نيز در سمت ديگر در مجاورت هم قرار گرفته اند.اما فرم ايزومري ترانس زماني ايجاد مي شود كه زنجيره اتم هاي كربن تا حدي مستقيم شده باشد و اتم هاي هيدروژن نيز در جهت مخالف يكديگر واقع شده باشند .

ايزومر ترانس يك اسيد چرب غير عادي است و در مقايسه با ايزومر سيس داراي نقطه ذوب بالاتر ، قابليت انحلال كمتر و واكنش پذيري كندتر است . ايزومر ترانس طي فرآيند هيدروژناسيون براي توليد روغن نباتي جامد و نيز مقدار كمي طي عمليات بي بو كردن روغن هاي مايع به وجود مي آيد و همچنين در بعضي مواد غذايي طبيعي مانند شير به ميزان كم وجود دارد . وجود اين اسيد چرب در روغن و چربي نامطلوب و براي سلامتي مضر است ، از همين رو تنها روغن هايي براي مصرف مناسبند كه ميزان اسيد چرب ترانس آنها كمتر از 10 درصد باشد .

عملکرد لیپوپروتئین در بدن انسان

فوايد و مضرات اسيدهاي چرب

اسيدهاي چرب اشباع نشده بايد در جيره غذايي روزانه وجود داشته باشد زيرا بدن قادر به ساخت برخي از آنها نيست . در اين ميان اسيدهاي چرب غير اشباع چند پيوندي در تغذيه انسان اهميت ويژه اي دارند كه مهم ترين آنها اسيد لينولنيك است ، اين اسيد چرب در بدن سنتز نمي شود . روغن هاي گلرنگ ، آفتنابگردان ، سويا ، كلزا و پنبه دانه منبع خوبي از اسيد لينولنيك هستند . اين اسيد چرب در ترميم بافتهاي مجروح ، سلامتي پوست و مكانيسم رشد و تكامل نقش دارد .

اسيدهاي چرب اشباع و ترانس به دليل افزايش كلسترول خون خطر ابتلا به امراض قلبي و عروقي را افزايش مي دهد . اسيدهاي چرب ترانس در دمايي حدود 44 درجه سانتيگراد ذوب مي شوند، در حالي كه اسيدهاي چرب سيس نقطه ذوبي حدود 13 درجه سانتيگراد دارند و در دماي محيط مايع هستند. از اين رو در دماي بدن شكل خود را حفظ مي كنند و براي سلامتي مضر نيستند اما اسيدهاي چرب ترانس به دليل جامد بودن در دماي محيط و بدن خطراتي چون گرفتگي رگ ها و امراض قلبي را به دنبال دارند .

چربيهايي كه از طريق رژيم غذايي جذب بدن ميشوند از جمله كلسترول و تري گليسيريد، هيچ كدام در خون محلول نيستند و احتياج به حاملهايي دارند كه آنها را بصورت محلول در خون در آورند. اين حاملها كه ليپوپروتئين ناميده ميشوند، ذرات كروي شكلي هستند كه لايه خارجي آنها از جنس فسفوليپيد بوده و روي سطحشان پروتئينهايي بنام آپوليپوپروتئين وجود دارد. اين آپوها به عنوان كوفاكتور براي آنزيمها و نيز رابط اتصال به گيرندههاي بافتي ايفاي نقش ميكنند.


5 نوع اصلي ليپوپروتئين در خون شناسايي شدهاند كه بسته به ميزان پروتئين و چربي موجود در آنها از يكديگر متمايز ميشوند. اين 5 نوع عبارتند از: شيلوميكرون، VLDL، IDL، LDL و HDL . هر چه نسبت پروتئين به چربي در اين ذرات بيشتر باشد، دانستيه آنها بالاتر است و ليپوپروتئينهايي كه دانستيه بالاتري دارند، سايز كوچكتري دارند. از اين ميان LDL و HDL حامل كلسترول و VLDL و IDL و شيلوميكرون عمدتا" حاوي تري گليسيريد هستند.

عملکرد لیپوپروتئین در بدن انسان

عملکرد لیپوپروتئین در بدن انسان

نظر به اینکه چربی ها در آب قابل حل نمی باشند در خون نیز نمیتوانند حل شوند و توسط جریان خون به نقاط مختلف بدن انتقال یابند در عوض به شکل لیپوپروتئین های پیچیده در بدن جا به جا می شوند .لیپوپروتئین ها شامل دو قسمت اند : یک جزء از تری گلیسرید ، کلسترول و فسفولیپید همراه با جزیی از پروتئین.

بنابراین چربی در جریان خون به صورت امولسیونی که دارای ذرات لیپوپروتئین است انتقال می یابد . ترکیب پیچیده ی لیپوپروتئین مسئول انتقال لیپید ها از روده کوچک به شکل میکرون ها ست و این شیلومیکرون ها هستند که در خون اشخاصی که به تازگی غذایی چرب خورده اند پیدا شده و پلاسمای چنین خونی ظاهری شیری رنگ دارد .

لیپوپروتئین ها به چهار نوع (فسفولیپید ، کلسترول ، تری گلیسیرید ، پروتئین)تقسیم شده اند و هریک از نوع دیگر به سبب غلظت و چگالی خویش متمایز هستند . شیلومیکرون ها با مقادیر زیادی تری گلیسیرید و به همان نسبت چگالی سبک با لیپوپروتئین هایی با چگالی سنگین که دارای مقدار کمی تری گلیسرید هستند ، متفاوت می باشند .

شیلومیکرون ها تری گلیسیریدها را به عضلات و بافت های چربی می رسانند و در آنجا لیپوپروتئین لیپز به سرعت آنها را هیدرولیز می نمایند . بعضی از اسیدهای چرب آزاد تولید شده به اضافه ی باقیمانده شیلومیکرون ها (منهای ترکیبات تری گلیسیرید ) ، همراه با گلوکز از جگر عبور کرده و در انجا به تری گلیسیریدها تبدیل می شوند و سپس به صورت لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم به عضلات و بافت های چربی انتقال می یابد .

روغن ها از كجا مي آيند

چربي هاو روغن هاي خوراكي اصولاً از منابع طبيعي تهيه مي شوند . اين منابع خود به دو دستة حيواني و گياهي تقسيم مي شوند . چربي هاي به دست آمده از منابع حيواني نيز خود در 3 گروه طبقه بندي مي شوند : چربي شير ، چربي هاي ذخيره اي حيواني و روغن هاي دريايي .

كره گياهي يا مارگارين

براي پي بردن به تفاوت كره و مارگارين بايد توجه داشت كه هردو امولسيوني از 16 درصد آب و 85 درصد چربي هستند با اين تفاوت كه چربي كره از نوع چربي حيواني موجود در شير و چربي مارگارين از روغن هاي نباتي است . در نتيجه ميزان اسيدهاي چرب اشباع مارگارين از كره كمتر است . ضمن اينكه امروزه انواع مختلفي از مارگارين با درصدهاي مختلف چربي تهيه مي شود و انواع مارگارين كم چرب (با حدود 20 درصد چربي) هم در دسترس قرار دارند .

فرآيند هيدروزناسيون

فرآيند هيدروزناســــيون موجب افــــزايش مقاومت حــــرارتي و اكسيداسيون روغن خواهد شد . توجه به اين نكته ضروري است كه هرچه ميزان اسيدهاي چرب اشباع در روغن بالاتر باشد روغن سفت تر است . اما تنها در صورتي كه مقدار اسيدهاي چرب اشباع حداكثر 25 درصد باشد ، روغن براي مصرف مناسب است . اتفاق نامطوب ديگري كه طي فرآيند هيدروزناسيون روغن روي مي دهد، توليد ايزومر هاي ترانس است كه مصرف اين مواد نيز براي سلامتي زيان آور است .

در روغن هاي نباتي نيمه جامد مقدار اسيد هاي چرب اشباع و ترانس حتي المقدور كاهش يافته است . در مرحله بي بو كردن اين روغن ها نيز مقداري اسيد چرب ترانس ايجاد مي شود كه اين مقدار بسته به نوع روغن ، شرايط بي بو كردن و دستگاه مورد استفاده متفاوت است و به كلي در مقايسه با روغن هاي جامد بسيار كمتر است .

روغن هاي مخصوص سرخ كردني

روغن هاي مخصوص سرخ كردني بايد خصوصيات ويژه اي داشته باشند . اين روغن ها بايد داراي چنان مقاومتي در برابر حرارت باشند كه در هنگام سرخ كردن غذا دچار افزايش سريع موادي چون پراكسيد ، رنگ و اسيديته نشوند . همچنين علاوه بر حفظ طعم و بوي مورد انتظار مواد غذايي طعم مطبوع تري به غذا دهند و از نظر وجود يا عدم وجود بعضي از اسيدهاي چرب ، از ارزش تغذيه اي بالا برخوردار باشند . همچنين روغن سرخ كردني بايد در شرايط دماي محيط حالت مايع و سيال داشته باشد .

اكسيري به نام امگا 3

اين نوع اسيد چرب از نوع چربي هايي با چند پيوند دوگانه (چند غير اشباع) و يكي از انواع اصلي چربي هايي است كه بدن انسان آن را از غذا به دست مي آورد و قادر به ساخت آن نيست . اين اسيدهاي چرب سطح كلسترول خون را پايين نگه مي دارند ، ضربان قلب را تنظيم كرده و فشار خون را پايين مي آورند . روغن كلزا ، روغن مايع و مارگارين نيمه جامد همچنين گردو منابع سرشار از آلفا لينولنيك اسيد (يكي از اشكال امگا 3) است. نيز كاهش رشد غدد سرطاني از ديگر مزاياي مصرف امگا 3 است .

• اعمال چربی ها

1) تنظیم دمای بدن
2) ذخیره انرژی بدن
3) دخالت در جذب برخی مواد ( از جمله ویتامین ها )
4) دخالت در تولید برخی هورمونها
5) بستر نرم و بالشتك مانند برای اندام های داخلی
6) در ساختمان غشای سلولی نقش داردبخصوص بافت مغزی
7) در سیستم ایمنی بدن نقش دارند

در یك رژیم غذایی مناسب روزانه 30% انرژی مورد نیاز بدن بایستی از چربی ها تامین شود ولی نكته مهم در مورد چربیها این است كه چربی ها نیز انواع مضر و مفید دارند .
مواد سازنده چربی ها اسید های چرب هستند .اسید های چرب نیز به دو نوع ضروری و غیر ضروری تقسیم می شوند :

اسید های چرب غیر ضروری در بدن تولید میشوند ولی بدن قادر به تولید اسیدهای چرب ضروری نیست و بایستی توسط غذاها به بدن برسند ( مثل امگا 3 و امگا 6 ) .اسیدهای چرب با هم تركیب شده و چربیها را میسازند . ساختمان اصلی چربیها از كربن و هیدروژن می باشد . همانطور كه میدانید كربن عنصری 4 ظرفیتی و هیدروژن عنصری 1 ظرفیتی است . اگر تمام ظرفیتهای كربن با هیدروژن پر شده باشد چربی ایجاد شده چربی اشباع شده نامیده میشود که همان چربی جامد می باشد .

عملکرد لیپوپروتئین در بدن انسان

گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی



این مطلب چقدر مفید بود ؟
5.0 از 5 (4 رای)  
توجه: مطالب پزشکی و سلامت مجله دلگرم ، از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند ، لذا توصیه پزشکی یا درمانی تلقی نمی شوند ، چنانچه مشکل پزشکی دارید حتما برای تشخیص و درمان به پزشک یا متخصص مراجعه کنید.

۴ دیدگاه

شما هم می توانید نظرات خود را ثبت کنید

معین | ۷ سال پیش
سلام بسیار سپاسگزارم مفید و مکفی است.ممنون از سایت خوب دلگرم
0
0
مهسرضا | ۷ سال پیش
با عرض سلام و خسته نباشيد خدمت خانم بهدادي پور.مي خواستم اگر ميتوانيد مطالبي در مورد آپوپروتئين b100 برام ايميل كنيد .راستش خيلي هم عجله دارم .ممنون مي شم اگه كمكم كنيد . با تشكر از وقتي كه برام خواهيد گذاشت.
0
0
مهسا | ۷ سال پیش
ممنون از مطالب خوبتون خیلی مفید بود.
0
0
نازیلا | ۷ سال پیش
با عرض سلام و خسته نباشید خدمت خانم بهدادی پور من دانشجوی ترم 4 تغذیه هستم؛ مطالبتون رو خوندم خیلی استفاده کردم واقعا ممنون؛ فقط تو این فکر رفتم که منم بعد از فارغ التحصیلی میتونم مثل شما اینقدر اطلاعاتم بالا باشه؟ از الان هم به فکر ارشد هستم که بخونم. اگر میشه راهنماییم کنید که چیکار کنم. با تشکر از شما
0
0

hits